ناامیدی، انسان را منزوی، خانه‌نشین و بی‌خاصیت می‌کند و از نگاه اسلام، جزء گناهان کبیره به شمار می‌آید و از وسوسه‌های شیطانی است؛ به گواهی آیات قرآن، ابعاد وسوسه شیطان بسیار متنوع است؛ اما یکی از مهم‌ترین آن‌ها، وعده فقر و مأیوس کردن آدمی از بی‌نیازی است.

باور به مهدویت و اندیشه ظهور حضرت مهدی (عج)، بخش مهمی از عقاید اسلامی به حساب می‌آید که بر اساس بشارت‌های پیامبر خدا (ص) میان تمام فرقه‌ها و مذاهب اسلامی، شکل گرفته است.

اعتقاد به رجعت یکی از مصادیق امید آفرین است. رجعت زنده شدن گروهی از مردگان و بازگشت آنان به دنیا در دوران ظهور حضرت مهدی (عج) است. رجعت از اعتقادات شیعه است و برای اثبات آن می‌توان به آیات و روایات استناد کرد.

هر انسان مؤمنی ممکن است خواسته یا ناخواسته و در موقعیت‌های مختلف، گرفتار شرک خفی شود و علل و اسباب زمینی را در کنار علت و سبب اصلی قرار دهد؛ به افرادی متوسل و امیدوار شود و یا از عواملی ترسان باشد که در مقابل اراده الهی، هیچ جایگاهی ندارند. امید به خدا، موجب رویش امیدها و نتایج فزاینده می‌شود.

یکی از عوامل امیدواری انسان، ضعف دشمن و فرسودگی جبهه مقابل و زوال تمدن غرب است؛ عمر و مهلت طولانی برای فرعونیان، نتیجه‌ای جز غرق شدن در باتلاق گناهان ندارد؛ هم‌چنانکه به ابلیس تا روز رستاخیز مهلت داده شد. پیروزی پیامبران (ع) بر حکومت‌های ستمگر و نابودی و فروپاشی بعضی از قدرت‌های مردم‌ستیز معاصر نشان از عاقبت دشمنان است.

بدون امید، کره خاکی جز سنگ، خاک، درخت‌ها، علف‌ها، آب‌های بلااستفاده و بی‌مصرف، زمین‌ها و بیابان‌های بایر و موات چیزی نیست؛ همت بلندِ مؤمنانه، اقتضا می‌کند که انسان، به سفر و جایگاه ابدی خود بیاندیشد؛ اما بسیاری از امیدبخشی‌های قرآن و روایات و نیز دعاهایی در صحیفه سجادیه، ناظر بر نیازهای دنیوی مؤمنان است.