اعتقادات
در زمان معاصر ما بعضی از طرفداران ابنعربی، برای اثبات تشیع او به کتابی به نام «المناقب» استناد کردهاند؛ در صورتی که تاکنون نتوانستهاند انتساب این کتاب به ابنعربی را اثبات کنند.
دراویش گنابادی معتقدند که خلافت امری انتخابی است و ائمه اطهار (ع) مطابق اراده مردم عمل میکردند. ایشان درباره علت صلح امام حسن (ع) معتقدند که حضرت، چون احساس کردند که برای پذیرش خلافت ایشان مردم دچار اختلاف هستند و بخشی از جامعه به هر دلیلی به امامت ایشان رضایت ندارند، لذا آن امام، طی اقدامی کاملاً دموکراتیک، جوان مردانه و آزادمنشانه، حکومت را طی شرایطی به آن بخش واگذار کردند.
دانستن مذهب افراد شاخص و تأثیرگذار، نقش بسزائی در فهم افکار و آموزههای آنها دارد. ازاینرو برای تشخیص مذهب افراد میتوان از شاخصههای اعتقادی کمک گرفته و به راحتی زمینههای تأثیرگذار بر سخنان آنها روشن میشود.
اقطاب دراویش گنابادی، مقام خویش را همطراز امام معصوم(ع) دانسته و برای القای چنین تفکری در بین مریدان خویش، از راهکارهای متعددی استفاده کردهاند؛ یکی از این راهکارها این بوده که راه تشخیص اقطاب را به وسیله نص دانسته، ولی در فرهنگ شیعی، نص برای تشخیص امام معصوم(ع) تعیین شده است.
عمان سامانی در کتاب گنجیةالاسرار، داستان جعلی زعفر جنی را مطرح کرده؛ در صورتی که اولین بار این داستان در کتاب غیرمعتبر روضةالشهداء ملاحسین کاشفی نقل شده و به این خاطر، از نظر تاریخی قابل پذیرش نیست.
پیروان فرقه قادریه صادقیه، قطب خویش را مجدّد دین در عصر حاضر می دانند، در صورتی که باید گفت که دیدگاه آنها به علل متعدد از جمله این که آن روایتی که بیان کننده آمدن مجدّد در هر صد سال می باشد، فقط از طریق ابوهریره نقل شده است، پس از حیث سند ضعیف می باشد و از حیث معنی نیز دارای معنای صحیحی نمی باشد.
یکی از ویژگی هایی که برای اقطاب صوفیه ذکر کرده اند، علم الهی داشتن آنهاست، در صورتی که در موارد مختلف به اثبات رسیده است که اقطاب صوفیه از مطالب علمی ساده بی خبر هستند چه رسد به داشتن علوم الهی و دانستن راهای سلوک؛ برای نمونه می توان از جهل نورعلی تابنده به نادرست بودن جمله مشهور ان الحیاة عقیده و جهاد اشاره کرد که ازحیث سندی و معنایی با روح تعالیم قرآنی سازگار نمی باشد.
متصوفه برای اقطاب خویش مناصبی قائل هستند که از آن جمله می توان به دادن اجازه های مختلف به مریدان و مشایخ خویش مانند اجازه امام بودن برای نماز جماعت، قضاوت و ارشاد، اشاره کرد.
یکی از مشهورترین عیاراتی که در میان خواص و عوام بیان می شود، عبارت الطُّرُقِ اِلَی الله بَعَدَدِ نُفُوسِ الْخَلٰایِقْ است که بعضی ها گمان می کنند از معصومین(ع) صادر شده است؛ در صورتی که در منابع معتبر حدیثی به حضرات معصومین (ع) منسوب نیست.
فرقه صوفیه برای اعتباربخشی به سخنان و آموزه های خود به روایات غیرمعتبر و حتی جعلی نیز تمسک نموده است. یکی از این گفتارها عبارت مشهور«حب الوطن من الایمان» است که با جست وجو در منابع حدیثی این نتیجه حاصل می شود نمی توان این عبارت را به معصومین(ع) نسبت داد.
ابن عربی یکی از شخصیت هایی است که قضاوت های متفاوتی در مورد او شده است. بهترین راه، بررسی اندیشه های او است. یکی از اندیشه های او این است که از بین زنان فقط دو تن به کمال رسیده اند و آنها عبارت هستند از حضرت مریم(س) و آسیه و نامی از حضرت فاطمه زهرا(س) نمی آورد. این اندیشه او برخلاف روایات معتبر موجود در کتاب های اهل سنت و شیعه می باشد.
کتاب پند صالح تالیف محمد حسن بیچاره بیدختی (صالح علیشاه) بعد از تالیف، مورد توجه اقطاب بعد از خود واقع شد و با توجه به اینکه سخنان اقطاب صوفیه برای پیروانشان حجت است لذا این کتاب می تواند ملاکی باشد برای سنجش پیروان این فرقه صوفیه که تا چه میزان تابع دستورات اقطاب خویش می باشند.
صوفیان فرقه گنابادی ادعا می کنند که اقطاب ایشان دارای مقام ولایت و علم غیب هستند. اما دروغ بودن این ادعا با کوچک ترین پرسش علمی از این اقطاب، روشن خواهد شد.
دکتر نورعلی تابنده در حین سخنان خود اشاره ای به شخصیت ابوبکر کرده و او را قبل از غصب فدک و خلافت، مسلمانی باتقوا و با گذشت معرفی کرده است. با جست و جو در تاریخ و منابع روایی، هیچ گونه مطلبی که اشاره به فضیلت و تقوای او داشته باشد به دست نیامده و باید دقت نمود که روایات در فضلیت ابوبکر در منابع اهل سنت، به اعتراف عالمان اهل سنت در زمان معاویه جعل شده اند.