پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از شگردهای جریان های انحرافی، بزرگ نمایی از سران خویش می باشد. چنانچه از آنها  برای مریدان خویش، چهره های ملکوتی و منحصر به فرد ترسیم می کنند تا پیروان بدون چون و چرا گوش به فرمان آنها باشند. در تصوف نیز این شگرد وجود داشته و برای اقطاب خویش افراد ویژگی هایی بیان می کنند که دست نیافتنی می باشد.

یکی از این فرقه ها که این چنین شگردی را در مورد بزرگ خویش بکار برده است، فرقه قادریه صادقیه است که در مورد یکی از بزرگان خود می نویسد: «مقام غوث الاعظمى والاترین مقامی است که اولیا الله دارند و هر هزار سال یک غوث الاعظم از سوی خداوند برای احیای دین و هدایت انسانها فرستاده می شود... و در این عصر و دوره، این رحمت به شکل یک انسان کامل و والامقام چون حضرت غوث الاعظم شاه سید علی اشرف صادقی تجلی کرده است.»

باید خاطر نشان کرد که خداوند متعال از ابتدا تا پایان دورانی که انسان بر این کره خاکی قدم می زند برای هدایت بشر، هادی فرستاده است. قرآن کریم از زبان حضرت موسی(علیه السلام) نقل می کند که: «قَالَ رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَىٰ كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَىٰ(طه/50) گفت: «پروردگار ما كسى است كه هر چيزى را خلقتى كه در خور اوست داده، سپس آن را هدايت فرموده است.»

همچنین طبق آیات قرآن در هر قومی رسولی نازل شده است «وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولًا(نحل/36) و در حقيقت، در ميان هر امتى فرستاده‌اى برانگيختيم» و با آمدن پیامبرخدا(صلی الله علیه و آله) دیگر ارسال رسل تمام شده است و طبق اعتقاد تشیع، بعد از رحلت پیامبرخدا(صلی الله علیه و آله) وظیفه حفظ دین بر عهده امامان دوازده گانه می باشد.

در متن پیروان طریقه قادریه صادقیه آمده است که «و هر هزار سال یک غوث الاعظم از سوی خداوند برای احیای دین و هدایت انسانها فرستاده می‌شود» در صورتی که در منابع حدیثی، حدیثی که در بردارنده آمدن مجددی برای احیای دین می باشد، اشاره به هر صد سال دارد و بیانی از هزار سال ندارد؛ پس این ادعای آنان مبتنی بر سخن حضرات معصومین (علیهم السلام) نمی باشد.

حدیثی از پیامبر(صلی الله علیه و آله) روایت شده «إِنَّ اللَّهَ یَبْعَثُ لِهَذِهِ الْأُمَّةِ عَلَى رَأْسِ کُلِّ مِائَةِ ســـَنَةَ مَن یجدَد لَهَا دِینَهَا(1)  خداوند متعال، در رأس هر يكصد سال براى اين امت كسى را مى فرستد تا دين آنها را برايشان تجديد كند.»

در بررسی این روایت، به نکته های زیر باید توجه نمود:

1. این حدیث در منابع حدیثی اهل سـنت و بیسار به آن استناد می کنند  و در کتب متأخر غیر روایی شیعه -به نقل از منابع  عامه- روایت شده است. در میان اهل سـنت، نخسـتین بار ابوداود سـجسـتانی آن را روایت کرده و در بین شـیعه، شیخ بهایی در کتاب کشکول خود این روایت را از منابع  اهل سنت گزارش کرده و به واسـطه ایشـان به منابع شـیعه راه یافته اسـت.

2. با توجه به این که این روایت در منابع حدیثی شیعه وارد نشده است و برخی راویان این حدیث، هممچون ابوهریره، نیز مورد تأیید شیعه نیستند، چنین حدیثی در بین عالمان شیعه مورد قبول واقع نشده است.

3. درباره مفهوم  و مصادیق این حدیث، اختلاف شدیدی وجود دارد و بعضی ها علماء یا اولیاء و... را که در راه اصلاح دین قیام می کنند را به عنوان مصداقی از این روایت مطرح کرده اند و اختلاف شایع تر در تعیین مصداق این شخص است. علمای اهل سنت برخی از خلفا یا سلاطین را مصداقی از این روایت می دانستند و در این میان که مفاد این حدیث به شیعه هم سرایت کرد، شیعیان نیز عده ای از عالمان شیعه را به عنوان مجدّد دین مطرح کرده اند؛ در صورتی که اعتبار چنین حدیثی مورد تردید جدی می باشد.

4. استاد مطهری با دقت نظر ژرف خویش با نقد سندی این روایت، به معنای آن توجه کرده و می نویسند: «در دین اسلام، مصلح هست، ولى به این صورت که یک اصلاح کلى داریم که به عقیده ما شیعیان متعلق به حضرت حجت(عجل الله تعالی فرجه) است که مصلح جهانى است. این اصلاح، جهانى و عمومى است و ربطى به بحث ما ندارد. و یک اصلاح خصوصى است که مبارزه کردن با بدعتها است. این، وظیفه همه مردم است و در همه قرنها هم افراد مصلح (به معنى مذکور) پیدا مى ‏شوند. خدا هم شرط نکرده [که ظهور این افراد] هر صد سال به صد سال باشد یا دویست سال به دویست سال یا پانصد سال به پانصد سال یا هزار سال به هزار سال. هیچ کدام از اینها نیست.»(2) پس استاد این معنا را که باید در هر صد سال یک مجدّد دین از جانب خدا فرستاده شود را رد کرده و وظیفه مبارزه با بدعت ها را مسئولیت تمام نسل ها می داند.

5. در روایات، فقط امام زمان(عجل ‌الله‌ فرجه) مجدّد دین الهی نامیده شده و این تعبیر نیز به این معنا نیست که اسلام جدید می‌آورد! اسلامی که خاتم رسل(صلی ‌الله‌ علیه ‌و آله) آورده، نیاز به تجدید ندارد. او اسلامی را که ما داریم، تجدید می‌کند و پیرایه‌هایی را که برخی به دین اضافه نموده اند را برمی‌دارد؛ تا حقیقت دین را نشان دهد.

در نتیجه این که در هر صد سال یا هزار سال، احیا کننده دینی از جانب خداوند ارسال می شود، مبتنی بر حدیث معتبری نمی باشد و ادعایی که پیروان فرقه قادریه صادقیه برای بزرگ خویش مطرح نموده اند، ادعایی کذب است که مصرف صوفیانه دارد.

پی نوشت:

(1). سجستانی، سلیمان بن اشعث (ابو داود)، سنن ابی داود، دارالکتاب العربی،بیروت، بی تا، ج4، ص 178.

(2). مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، انتشارات صدرا،تهران، ج‏21، ص247 تا 253 با تلخیص.