مباحث تاریخی
از کارهای ابن تیمیه برای پیشبرد اهداف خود ایجاد نزاع مذهبی بین مذاهب مختلف است. او برای تقویت این نزاع به باقی ماندن مرز بین شیعه و اهل سنت تأکید میکند. او معتقد است باید بین اهل سنت و شیعیان مرزی مشخص باشد. ابن تیمیه برای رسیدن به اهدافش معتقد است برخی از شعائر اسلامی و سنتهای پیامبر (ص) را میشود، ترک میکند.
ز آنجایی که حضرت علی (علیه السلام) بعد از رحلت رسولخدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، بیش از هر کس دیگری نگران جامعه اسلامی بود، در مواقع ضروری و نیاز مشورت خود از جامعه و حاکمان اسلامی دریغ نمیداشت، این امر سبب شد که برخی از مغرضان تلاش کنند روابط حضرت (علیه السلام) با خلفاء را حسنه و صمیمی جلوه دهند.
بعد از رحلت نبی مکرم اسلام، اکثر قریب به اتفاق صحابه رسولخدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، به خلافت خلفای سه گانه تن دادند و عهد خود در غدیر را فراموش کردند و وصی به حق پیامبر خویش را خانه نشین کردند. اما در این میان بودند افرادی که بر عهد خود استوار ماندند و با تمام خطرات و تهدیدات، در برابر خلفا مواضع تندی گرفتند.
آنگونه که از شواهد تاریخی پیداست، اوضاع حکومتداری حاکمان، بعد از رحلت رسول خدا، رو به وخامت گذاشته و حاکمان برای مالاندوزی نسبت به هم سبقت میگرفتند. اما در این میان بودند صحابهای که همچنان هوشیار بوده و در برابر انحرافات حاکمان وقت، مقاومت میکردند. چرا که هنوز آثار تربیتی رسول خدا در میان برخی از صحابه باقی بود.
افرادی مانند این عربی مالکی، از علمای مالکی است که از یزید به عنوان مسلمان متدین یاد میکند. او شخصیت تاریک و ننگ آور یزید را فراموش کرده و یا خود را به جهل و نادانی زده است و چیزی که لابلای کتب علمای اهل سنت در وصف یزید گفته شده را انکار میکند. با نگاهی به نظرات علمای اهل سنت، سخن بی اساس ابن عربی مالکی رد می شود.
اميرالمؤمنين (علیه السلام) از شهادت فرزندش خبر میدهد. خبری که حضرت از دولبان نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) شنیده است. پیامبراکرم (ص) فرمودند: قبل از اینکه تو بیایی جبرئیل پیش من بود و به من گفت که حسین نزدیک رود فرات به شهادت خواهد رسید. سپس پیامبر به من گفت: آیا میخواهی از تربت آنجا ببویی؟ گفتم: بله!
بعد از رحلت نبی مکرم اسلام، اختلافات بسیاری در بین صحابه آن حضرت نمایان شد. برخی همچون زمان حیات حضرت، گوش به فرامین وصی او بوده و انحرافات در حاکمیت اسلامی را بر نتافتند و در مقابل آن سکوت نکردند. این اصحاب محدود و خاص از عملکرد حاکمان غاصب ناراضی بوده و به هر طریقی که میتوانستند برای آگاهی بخشیدن به مردم تلاش میکردند.
برخی به اشتباه تصور میکنند، فقط شیعه است، که قائل به زیارت قبور است؛ در حالی که سلف صالح و همهی مسلمانان، از صدر اسلام تاکنون، قائل به زیارت قبور انبیاء و اولیاء بوده و هستند، و تنها عدهای اندک، به نام وهابیت با پیروی از ابن تیمیه، زیارت قبور را شرک میدانند. سُبکی میگوید: «زیارت در بین مسلمین، اجماعی است»
با مطالعه و تأمل در تاریخ و سرگذشت برخی از صحابه، به رفتارهایی برمیخوریم که نه تنها با عدالت آنها بلکه با اصل اسلام آنها منافات دارد. در این مختصر به چند نمونه تاریخی اشاره میکنیم و وجدانهای بیدار را گواه میگیریم، که ببینند آیا میتوان چنین انسانهایی را عادل خطاب کرد و تمام سخنانشان را پذیرفت؟
حکومتی مشروع است که با موازین اسلامی هماهنگ باشد و پیامبران هم وقتی بحث جانشینی را مطرح میکنند، خداوند شرایطی خاص را برای آن قرار میدهد. حال یزید بن معاویه که مدعی خلافت پیامبر اکرم (ص) است و از کوچک ترین مسائل ابتدایی شرعی بیاطلاع میباشد، آیا میتوان او را خلیفه مسلمین نامید و بیعت با او را محترم شمرد.
یکی از سنتهای رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، تقسیم بالسویه بیتالمال بین مسلمین بود، و برای ایشان فقیر و غنی یکسان بود. اما با فوت ایشان، این سنت هم دفن شد تا اینکه زمان حکومت و امامت حضرت علی(علیه السلام) فرا رسید. اوج این ناعدالتی ها در زمان خلیفه سوم رخ داد که مفاسد اقتصادی فراوانی را در برداشت.
اهل بیت رحمه للعالمین هستند حتی در جنگ، مانند حضرت حسین بن علی (سلام الله علیه) که همچون پدرش با دشمن مدارا کرد. با اینکه سپاه دشمن جلوی حضرت را گرفتند، ولی حضرت به غلامانش گفت: «آب به اين جماعت دهيد و سيرابشان كنيد اسبان را نيز سيراب كنيد» غلامان آمدند و اسبان را سيراب كردند. گروهى از آنان به قوم آب دادند تا سيراب شدند.
بعد از رحلت رسول خدا (ص) اتفاقات بسیاری در حاشیهی تعیین خلافت رخ داد. یکی از آن حواشی برخوردهای تند با مخالفین خلافت ابوبکر بود. البته این امر طبیعی بود، که خلیفه اول با مخالفتهای زیادی روبهرو شود، ولی برای حفظ وجهه خود، برای مقابله با مخالفان دست به ترفند عجیبی زد و آن هم برچسب ارتداد و کفر بود.
اعتقاد ما بر آن است که در صورت آگاهی رسانی مطلوب، با بیانی نرم و سازنده، رفته رفته انحرافات در عزاداریها، رفع و موجبات عزاداری صحیح فراهم میگردد، امّا اگر با وجود تذکرات بزرگان دین و مراجع عظام تقلید، شاهد پافشاری عامدانهی برخی بودیم، در آن صورت احتمال وجود دستهای پشتپرده برای بهرهبرداریهای سوء، منتفی نیست.