پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ از آن‌جایی که حضرت علی (علیه السلام) بعد از رحلت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، بیش از هر کس دیگری نگران جامعه اسلامی بود، در مواقع ضروری و نیاز به مشورت، از جامعه و حاکمان اسلامی دریغ نمی‌داشت، این امر سبب شد که برخی از مغرضان تلاش کنند، روابط حضرت (علیه السلام) با خلفاء را حسنه و صمیمی جلوه دهند.
یکی از این موارد آن است که اگر حضرت با حاکمیت مشکل داشت، پس چرا دو فرزند بزرگوارش امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) را به جنگ در رکاب خلفا فرستاد؟ این نشان از روابط خوب بین حضرت علی (علیه السلام) و خلفا است.
این سخن را قبل از همه طبری در کتاب خود آورده است.[1]
این ادعا از چند جهت قابل خدشه است. چون روایاتی که در این خصوص آمده است، هم از حیث سندی و هم از جهت دلالی مخدوش است.
در این مقاله قصد بررسی روایات را نداریم، بلکه این ادعا، از لحاظ فقهی قابل رد کردن است.
از آن‌جا که حضرت علی (علیه السلام) افقه الناس بعد از رسول خداست، لذا به تمام مسائل فقهی تسلط کامل دارد و بر خلاف آن عمل نخواهد کرد.
در روایتی حضرت علی (علیه السلام) در مورد حکم فقهی جهاد می‌فرماید: «لا يخرج المسلم في الجهاد مع من لا يؤمن في الحكم و لا ينفذ في الفئ أمر الله عز وجل، فإنه إن مات في ذلك المكان كان معينا لعدونا في حبس حقنا، و الاشاطة بدمائنا و ميتته ميتة جاهلية.[2] مسلمانان با کسی‌که به حکم و خلافت ما ایمان ندارد و امر خداوند را در مورد انفال (فیء) اجرا نمی‌کند، به جهاد نمی‌روند. اگر در اين چنين جهادى كشته شود، دشمن ما را در حبس حقوق ما و ريختن خون ما يارى نموده است و مرگ او همانند مرگ دوران جاهليت است.»
چگونه است کسی‌که به چنین حکمی فتوا می‌دهد، برخلاف فتوا و نظر خود عمل کرده و فرزندانش را به جنگ در رکاب خلفا می‌فرستد؟ حاکمانی که مصداق روایت مذکور هستند. آیا می‌شود که حضرت علی (علیه السلام) صحابه عادل رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بر خلاف فتوای خود عمل کند؟
شاید سوال شود که چگونه خلفاء جزء مصادیق این روایت هستند؟
در پاسخ باید گفت که انفال (فیء) اموالی هستند که مسلمانان با لشگرکشی و بدون خون‌ریزی آن را به‌دست می‌آوردند. این‌گونه اموال طبق فرمایش خداوند متعلق به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل بیت اوست. خدا در قرآن می‌فرماید: «يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَنْفَالِ قُلِ الْأَنْفَالُ لِلَّهِ وَالرَّسُولِ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَصْلِحُوا ذَاتَ بَيْنِكُمْ وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ.[انفال/1] [اى پيامبر] از تو درباره غنايم جنگى مى‌پرسند، بگو غنايم جنگى اختصاص به خدا و فرستاده [او] دارد، پس از خدا پروا داريد و با يكديگر سازش نماييد، و اگر ايمان داريد، از خدا و پيامبرش اطاعت كنيد.» مسلماً خلفا در زمان خلافت خود، هیچ‌گاه به این حکم فقهی گردن ننهادند، حتی آن‌ها پا را فراتر نهاده و فدک را هم که جزء اموال رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بوده و در زمان حیاتش به حضرت زهرا (سلام الله علیها) بخشیده بود را هم گرفتند.[3]
با این بیان روشن شد که حاکمان  و خلفا از مصادیق روایت حضرت علی (علیه السلام) هستند. بنابراین هرگز، حضرت به کاری برخلاف نظر فقهی خود، راضی نخواهد شد.

پی‌نوشت:

[1]. تاریخ طبری، طبری، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج5، ص2116
[2]. كافى، کلینی،مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت: ج5، ص23، ح3،
تهذيب الاحکام، شیخ طوسی، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت: ج6، ص134، ح226.
[3]. صحیح بخاری محمد بن اسماعیل بخاری، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج8، ص3
صحیح مسلم، مسلم نیشابوری، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج5، ص155

نویسنده: محمد یاسر بیانی