قرن سوم هجری را می‌توان دوره‌ای از تصوف دانست که به یک‌باره مردم، با سخنان، افکار و عقایدی از صوفیه همچون وحدت وجود، سقوط تکلیف، آتش زدن کعبه، بهشت و جهنم، آشنا شدند که تا آن روز ندیده و نشنیده بودند. این سخنان باعث شد موج انتقادات به سمت صوفیان برود. در این زمان، بزرگان صوفیه با حیله گری، صوفیان را متفاوت از مردم نشان داده و قائل به این شدند که صوفی که زندیق و کافر خطاب نشود، صوفی نیست.

یکی از عوامل جدایی طریقت صوفیانه از شریعت محمدی (ص)، تاسیس خانقاه است. زیرا مومنین در مساجد ملزم به انجام امر شریعت هستند ولی صوفیه در خانقاه علاوه بر انجام ندادن امور شریعتی، دست به کارهایی می‌زنند که انجام برخی از آنها در اسلام مورد مذمت واقع شده است.

انحرافات ایجاد خانقاه از مزایایی که صوفیه برای آن در نظر داشتند خیلی بیشتر بود. علاوه بر انحرافات عقیدتی که دامان عموم صوفیان را گرفته بود، برخی از انحرافات مخصوص خواص و بزرگان صوفیه شد. از جمله انحرافات بزرگان صوفیه در رابطه با خانقاه، دست‌اندازی به موقوفات خانقاه‌ها و استفاده‌های ناروا از آن است.

صوفیه در کتب خویش آنچنان بزرگان شریعت‌گریز خود را دارای مقاماتی عرفانی معرفی کرده‌اند، که گویا عبادت و شریعت هیچ اثری در رسیدن به این مقامات نداشته است. چنانچه محمد معشوق، که صوفیان، معترف به بی نماز بودن او هستند را شخصیتی معرفی کرده‌اند که در روز قیامت، صدیقان آرزوی بودن خاک کف پای او را خواهند کرد!

سران تصوف همواره منکر دشمنی و زاویه داشتن بزرگان خود با امامان حق در قرون نخستین هستند و بالعکس معتقدند که آن‌ها از شاگردان و ملازمان ائمه اطهار(ع) بوده‌اند. اما شبلی از بزرگان هم‌عصر جنید بغدادی با اهانت به ائمه اطهار(ع) و رافضی خواندن شیعیان و بیهوده تلقی کردن عمل شیعیان در اثبات ولایت ائمه اطهار(ع) این دروغ بزرگ صوفیان را برملا ساخته و از دشمنی صوفیان با شیعیان پرده برداشت.

در حالی‌که بزرگان و قدمای صوفیه در قرون نخست، نسبت به کرامت بی اعتنا بودند، پیروان آن‌ها سال‌ها بعد کرامات زیادی برای آن‌ها نقل کردند. تا جایی که محققین صوفی لب به اعتراف گشودند که بیشتر کراماتی که برای بزرگان سلف نقل شده است، طبق آنچه مردم تصور میکرده اند نقل شده نه برطبق واقعیت.