مرام ومسلک اهل حق
با بررسی مطالبی که درباره سیادت از سوی بزرگان فرقه اهل حق اظهار شده است، معلوم میشود که سیادت در مرام اهل حق مبنای مشخصی ندارد، چرا که گاهی با خواب دیدن سید میشود و گاهی دیگران برای او خواب میبینند. گاهی نیز با مراسم مخصوص و غیره سید میگردند.
شخص پرستی یکی از آسیبهای جدی در فرقه اهل حق است. در این فرقه افرادی را چنان تشخص دادهاند که آنها را تا مقام الوهیت بالا برده و سخنان آنها را در حکم وحی منزل تلقی میکنند. این در حالی است که کرامت و قداست این اغلب افراد ریشه در افسانهها داشته و در هیچ یک از منابع تاریخی و متون دینی نامی از این افراد برده نشده است.
از جمله روشهای جذب افراد و تسلط بر آنها توسط برخی از رهبران فرقههای انحرافی، روی آوردن به سحر، جادو و امور خارقالعاده و علوم غریبه است که گاهی برای فریب افراد، از این امور بهعنوان عرفان یاد میکنند.
آموزههای فرقههای انحرافی سرشار از تعارضها و مخالفتها با شریعت الهی و احکام عقلی است؛ از طرفی این تعارضها و مخالفتها برای افراد عادی نیز قابل درک و فهم است، به همین جهت، به شیوه مخفی کاری روی آوردهاند.
از جمله روشهای تبلیغی فرقه های انحرافی برای جذب افراد به فرقه و بستن باب تفکر و اندیشه به روی پیروان خود، ترویج و جانبداری از نظریه کثرت گرایی دینی و صراطهای مستقیم است.
از نشانههای عرفانهای کاذب و فرقههای انحرافی بیتوجهی به احکام شرعی و تکالیف الهی به بهانههای مختلف از جمله پوسته انگاری شریعت است با این توجیه که شریعت پوسته و حقیقت مغز آن است و هر گاه به مغز رسیدیم دیگر نیازی به پوست نداریم و آن را دور میاندازیم.
آمیخته نمودن حق و باطل از روشهای تبلیغی فرقههای انحرافی است تا از این طریق راه تفکر و تامل را برای افراد ساده اندیش ببندند، بهگونهای که این افراد بدون تامل و بررسی لازم در حرفها و عقاید این فرقهها به آنها تمایل پیدا کنند.
فرقههای انحرافی، از حربههای مختلفی برای جذب افراد استفاده میکنند؛ از شهود و مکاشفه و یا الهام بهعنوان دست آویزی برای حقانیت خود تأکید ویژهای دارند و پیروان سادهدل و زودباور خود را با ادعاهایی که غالباً دروغ است منحرف میکنند.
عید نوروز از اعیاد ملی و مذهبی فرقه اهل حق به شمار میرود پیروان این فرقه شب عید نوروز طی مراسمی اقدام به افروختن آتش مینمایند و همزمان با افروختن آتش و جشن سرور در مراسمی آیینی در جم خانهها و اماکن مقدس یارسانی با تهیه و سبز نمودن نذر و نیاز جم نوروزى يا جم سرسال را تشکیل میدهند.
در ارتباط فرقه اهل حق با نظام اسلامی، پیروان این فرقه را میتوان به دو جریان سنتی و یارسانیزم تقسیم کرد که جریان سنتی آن همواره همراه انقلاب اسلامی بوده، اما جریان یارسانیزم در حوادث مختلف از جمله اغتشاشات اخیر، مخالفت خود با حاکمیت را نشان داده اند.
پیروان اهل حق برای پیران و مرشدان خود جایگاه ویژه ای قائل بوده و آن ها را برخوردار از علم لدنی میدانند و این امر دستاویزی برای تبعیت بی چون و چرا از آنها شده است.
فرقه اهل حق روز هایی از سال را عید دانسته و در آن روز با آداب و مراسم خاصی به جشن و نیایش می پردازند. عید روز پادشاهی و جشن یاران قول طاس از اعیاد مخصوص و مهم این فرقه می باشد.
برخی از آموزه های فرقه اهل حق ریشه در آئین های بشری و غیر آسمانی از جمله آئین بودا دارد. باورمندی به تناسخ و نیروانا در بودیسم و دونادن و حلول در اهل حق از عقاید مشابه در این دو آئین می باشند.
یکی از آسیب های جدی که متوجه فرقه اهل حق است، جریان اباحه گری است. اباحه گری در این فرقه از دو جنبه قابل تصور است؛ هم از جهت ارتکاب محرمات و هم از جهت ترک واجبات.