خواجه اسحاق ختلانی از اقطاب طریقه کبرویه وقتی با سید محمد نوربخش آشنا شد، سیادت نوربخش را مقدمه‌ای برای قیام خود علیه حکومت تیموریان قرار داد و گمان می‌کرد بواسطه سیادت نوربخش مردم از وی حمایت می‌کنند و بدین‌وسیله می‌توانند زمینه تشکیل حکومت صوفیه را فراهم آورند.

فعالیت صوفیه بیشتر در میان اهل‌سنت بوده و فرقه‌های معدودی از صوفیه از قرن هشتم به بعد متمایل به شیعه شده‌اند. سوال این است که چرا گسترش فرقه‌های صوفیه بیشتر در میان اهل‌سنت بوده؟ باید گفت در دو قرن اول هنگامی که مردم در اطراف شخصیت‌هایی غیر از معصومین (ع) جمع شدند و از ایشان حدیث می‌گرفتند، شیعه اطراف امیرالمومنین و اهل‌بیت عصمت و طهارت بود و چون شیعیان به سرچشمه حقایق الهی دسترسی داشتند، دیگر نیازی نداشتند به سراغ دیگران بروند.

شیعه اویس قرنی، این صحابی امیرالمؤمنین (علیه السلام) را شهید راه اعتقاد و عقیده می‌داند و صوفی او را زاهدی پشمینه‌پوش و سرگردان، که مأمور به دستگیری از اشخاصی چون عبدالله یمنی! است؛ که اگر او به‌راستی مرید شخصی مانند اویس بود، می‌بایست همراه اویس به کوفه می‌آمد و در جهاد که بنا به فرموده‌ی پیامبر اکرم رهبانیت اسلامی است، شرکت می‌کرد.

فرقه‌های صوفیه در ایران که داعیه‌ی تشیع دارند، با منتسب کردن سلسله‌ی خود به معصومین (علیهم‌السلام) و ایجاد وابستگی بین عقاید خود و اعتقادات ناب و پاک شیعه، سعی دارند خود را از صوفی اهل سنت جدا کرده تا به این سبب از میان عوام شیعه افرادی را جذب خود کنند؛ در این مقاله به بررسی یک ادعا و نقد آن خواهیم پرداخت.

باور عمیق عوام تصوف به سخنان و ادعاهای سران صوفیه، راه را برای فعالیت و جولان هر چه بیشتر ایشان هموار ساخته و همین باور غلط، سبب شده تا اقطاب و مشایخ، سخن از منافع خود بگویند و دراویش بی‌آنکه از صحت‌وسقم آن مطلع و آگاه باشند و یا سند و مدرکی راجع به آن مطالبه کنند، به آسانی از گوینده می‌پذیرند؛ که ساخت سلسله و تشکیلات از آن موارد است.

سوالی که باید  صوفیه به آن پاسخ دهند این است که هدف از تشکیل سلاسل گوناگون چیست و چرا هر فردی از مشایخ صوفیه بنا بر دیدگاه خود روشی جدید را برای رسیدن به معرفت ذات خداوند اتخاذ کرده است؟ آیا روش جدید حکایت از نقصان در طریقت‌های قبلی نیست و اگر مسیر سلسله‌ای از تصوف به خدا و معرفت او می‌رسد چه لزومی دارد که مسلک تازه‌ای تأسیس گردد؟