امیرالمؤمنین
شیعیان بر اساس ایمان و اعتقاد به مقام شامخ امیرالمومنین (علیه‌السلام)، همواره به دنبال ابراز پایبندی خود به ساحت مقدس حضرت بوده و هستند. اما یک سؤال پیش می‌آید که چرا با وجود بیان مقام الهی امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)، نام ایشان در نماز نیامده است؟ در پاسخ گفته می‌شود که نماز، عبادتی توقیفی است و تمام ارکان و اجزای واجب آن از جانب شارع مقدس وضع شده است.
شیعیان معتقد هستند که خلافت و وصایت بعد از نبی اکرم (صلیاللهعلیهوآله) فقط متعلق به امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) و اهل بیت ایشان است. در کتب اهل سنت نیز به وصایت حضرت علی و اهل بیت (علیهم‌السلام) بارها اشاره شده است.
در اسلام، وحدت اسلامى از اهمیت ویژه‌اى برخوردار است. قرآن در ضمن آنکه همگان را به همگرایى و همبستگى فرا خوانده است، از وحدت اسلامى به عنوان نعمت یاد کرده و اختلاف را در ردیف عذاب الهى قرار داده است. «همگى به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید و نعمت خدا را بر خود به یاد آورید که چگونه دشمن یکدیگر بودید و او در میان شما الفت ایجاد کرد و به برکت نعمت او برادر شدید.»
در کتب روایی اهل سنت، بر اساس اقرار و اذعان خلفای سه‌گانه، امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) را برتر از خود می‌دانستند و همواره از عمل غصب خلافت، پشیمان و سرزنش کننده‌ی خود بوده‌اند؛ اما بعضی از جاعلان عنوان، با ایجاد تحریف، این مساله را خلاف واقع نشان می‌دهند. با یک تحقیق ساده در کتب اهل سنت، برتری مولا علی (علیه‌السلام) اثبات می‌شود.
نهج البلاغه که شامل خطبه‌ها و نامه‌ها و کلمات قصار حضرت علی (علیه السلام) است که مورد توجه مسلمانان بوده است. علاوه بر شيعيان كه آن را پس از قرآن كريم، بزرگ‌ترين دستور زندگی مادی و معنوی و والاترين كتاب رهایی بخش دانسته و دستورات معنوی و حكومتی آن را بزرگ‌ترين راه نجات تلقی كرده‌اند، بزرگان اهل سنت هم آن را بسيار ستوده‌اند.
بهترین توصیفی که می‌توان برای معرفی شخصیت امیرالمومنین بیان کرد، همان وصفی است که خدای حکیم فرموده است. زیبا‌ترین توصیف در روح کلماتی دمیده شده که قرار است پرده از چهره‌ی مردی بردارد و او جان پیامبر نامیده شود. خدا خواست تا مردم علی (علیه‌السلام) وصی و وارث علم پیامبر را، با رویداد مباهله بشناسند.
رویداد مباهله‌ی پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) با علمای مسیحی نجران در سال نهم هجری در نزدیکی شهر مدینه اتفاق افتاد.عده‌ای قلیل از علما و محدّثین مغرض و معاند با اهل‌بیت (علیهم‌السلام) منکر حضور امیرالمومنین در این واقعه‌ی مهم هستند؛ در حالیکه در صحیح مسلم در حدیث صحیحی، حضور ایشان در این واقعه تایید شده است.
برای حضرت علی (علیه‌السلام) القاب بسیار زیادی است؛ اما در بین این القاب لقبِ امیرالمومنین لقب اختصاصی ایشان است که تنها مختص حضرت بوده و حتی سایر ائمه نیز بدین لقب خوانده نمی‌شوند.
امیر المومنین (علیه‌السلام) اعلم و افضل صحابه بعد از پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) است که اعلمیت و افضلیت ایشان، هم‌چون خورشید می‌درخشد و بر همگان روشن است.
جمعیت قابل توجهی از جامعه آماری اهل سنت، نظیر بسیاری از پیروان تصوف، معتقدند که در باطن وواقعیت، امیرالمومنین جانشین بلافصل رسول خدا (صلیاللهعلیهوآله) بوده است؛ البته اینان در رابطه با خلافت ظاهری، دیدگاه دیگری دارند و معتقدند که خلافت ظاهراً به ابوبکر، عمر، عثمان و حضرت علی (علیه‌السلام) تعلق داشته است.
بیعت امام علی (ع) با خلفا از جمله مسائلی است که هنوز طراوت خاص خود را از دست نداده است. این مساله به بیعت و کیفیت بیعت امام با دیگر خلفاء می‌پردازد. آنچه می‌توان گفت این است که در میان علمای شیعه، این بیعت با اجبار صورت گرفته است و علمای اهل‌سنت نیز به این امر اشاره کرده‌اند.
حدیث منزلت، با عبارت‌های متعددی صادر شده و هر کدام از آن‌ها به نوبه خود، امامت امیرالمؤمنین را ثابت می‌کنند، ولی برخی از نصوص آن هم‌چون «انه لا ینبغی ان اذهب الا وانت خلیفتی»، نص صریح است.
غربت مولا از زمان حيات رسول خدا آغاز شد تا جایی كه حتی برخی از بزرگان عرب، حضرت را تحقير می‌كردند و همواره درصدد تخريب وجهه او نزد رسول خدا بودند. آن زمان پيغمبر همواره او را در پناه خويش می‌گرفت و خطاب به مردم، مراعات حال علی را تأكيد و توصيه می‌كرد؛ اما بعد از رحلتش كسی نبود كه قدر حضرت را بداند و قرین تنهايی حضرت باشد.
یکی از نا گفته های تاریخی جریانی است که زهری از علمای بزرگ اهل سنت نقل کرده است .او از حادثه عجیبی سخن می گوید که همزمان با شهادت امیر المومنین علیه السلام در بیت المقدس اتفاق افتاده است .حادثه ای که در نوع خود بی نظیر بوده و خود قرینه ای برای اثبات مظلومیت و حقانیت امیر المؤمنین خواهد بود.