افکار وهابیت
محمد عثمان، امام جمعه مسجد الخلیل اهل‌سنت خاش در سخنرانی خود به بهانه تفسیر قرآن، اعتقاد وهابیت را توضیح داده و به عقاید شیعیان توهین کرده است؛ وی گفته که فقط باید حاجات از خدا خواسته شود و اگر کسی اولیاء خدا را بخواند و از آنان چیزی بخواهد، مشرک است و به بهشت نمی‌رود؛ در حالی که وی متوجه نیست که اگر کسى صفات سمع، علم، قدرت و ... را برای کسی که خداوند به او اجازه این تصرفات را داده، معتقد گردد، مشرک نیست.
در روایت صحیحی از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نقل شده است که سه روز بعد از کشته شدن مشرکین در جنگ بدر و ریختن آنها داخل چاه، با آنان سخن گفت؛ کسی گفت که آنان نمی‌شنوند؛ حضرت فرمود: «شما شنواتر از آنان نیستید! همان‌طور که می‌شنوید، آنها هم می‌شنوند»؛ وهابیون مخالف شنیدن مردگان، این روایت را خارق‌العاده و معجزه دانسته‌اند؛ در حالی‌که این اتفاق در مقابل دشمنان نبود و دیگران نیز از آن عاجز نبودند.
ابن‌تیمیه با اینکه معتقد به حیات ارواح در عالم برزخ است و می‌پذیرد که پیامبران و صالحان در قبر زنده‌اند و قادرند برای زنده‌ها دعا کنند، اما می‌گوید کسی حق ندارد از آنان طلب دعا کند، زیرا هیچ یک از سلف این کار را انجام نداده‌اند؛ ولیکن باید گفت در منابع معتبر اهل‌سنت، موارد بسیاری از توسل سلف به قبر پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله یافت میشود که این استدلال ابن‌تیمیه را مخدوش می‌کند.
وهابیون معاصر معتقدند بین عالم دنیا و عالم برزخ رابطه‌ای برقرار نیست و آنچه نقل شده استثناء است. پاسخ این است که مهمترین نشانه بر اثبات یک اعتقاد، وقوع آن است و ما روایات متعددی داریم که وقوع ارتباط، از طریق «گفت‌وشنود» را تأیید می‌کند و روایات به گونه‌‌ای است که نشان از استثنائی بودن آن وقایع ندارد.
وهابیون معاصر معتقدند بین عالم دنیا و عالم برزخ رابطه‌ای برقرار نیست و آنچه نقل شده استثناء است؛ پاسخ این است که مهمترین نشانه بر اثبات یک اعتقاد، وقوع آن است؛ روایات متعددی داریم که وقوع ارتباط، از طریق «شنیدار»، «ملاقات» یا «هم‌صحبتی» را تأیید می‌کند؛ این اتفاقات برای افراد معمولی هم رخ داده و نشان می‌دهد که این ارتباط، استثنائی نیست.
ابنکثیر، از علما و مفسرین مورد تأیید وهابیت، نسبت به حیات برزخی و ارتباط بین ارواح در عالم برزخ و این دنیا، بر خلاف نظر اکثر وهابیت معتقد است: مطابق روایات متواتر و صحیح، ارتباط بین عالم برزخ و ارواح آن عالم با عالم دنیا و زنده‌ها برقرار است؛ گرچه افراد این دنیا چنین چیزی را متوجه نمی‌شوند؛ به مردگان در قبرستان سلام می‌دهند و متوجه جواب دادن آنان نمی‌گردند.
ابنقیم که از شاگردان و هم‌فکران اصلی ابن‌تیمیه محسوب میشود، درباره مردگان معتقد است: در عالم برزخ، حیات وجود دارد؛ بین دنیا و برزخ ارتباط وجود دارد؛ زیارت و سلام بر مردگان به این معنی است که او دارای شعور بوده وگرنه زیارت محسوب نشده و سلام بر او لغو می‌گردد؛ اگر به آنها سلام شود، آنان جواب می‌دهند، اگرچه سلام کننده نشنود؛ ارواح متنعم در برزخ آزادند و می‌توانند به همه جا سفر کنند. بین اندیشه او و وهابیت، تفاوت فاحشی دیده میشود.
ابن‌تیمیه، تئوریسین وهابیت درباره مردگان معتقد است: در عالم برزخ، حیات وجود دارد؛ بین دنیا و برزخ ارتباط وجود دارد؛ می‌توان آنها را مورد خطاب قرار داد و اگر به آنها سلام شود، آنان جواب می‌دهند؛ البته ابن‌تیمیه شنیدن مردگان را شبیه زنده‌ها و شنیدن با گوش نمی‌داند، بلکه درک کردن و فهمیدن اتفاقی که می‌افتد را توسط مردگان می‌پذیرد و می‌گوید شاید همیشه این درک کردن، صورت نپذیرد.
سید مصطفی طباطبایی از چهره‌های شاخص جریان قرآنیون است که بنا به گفته خودش، تنها بر آنچه که به صراحت از قرآن می‌فهمد تکیه می‌کند و بسیاری از احادیث نقل شده را رد می‌کند، وی همچنین از برخی عقاید امامیه فاصله گرفته و به اعتقادات وهابیت روی آورده است.
محمد بن عبدالوهاب بنیانگذار وهابیت درباره عالم برزخ معتقد است: ارواح در عالم برزخ حیات دارند؛ از قیامت و اوضاع دنیا باخبرند؛ برخی می‌بینند؛ برخی از ارواح تازه درگذشته، جویا می‌شوند؛ اعمال آشنایان بر آنان عرضه میشود؛ اعمال زندگان، به آنان نفع و زیان می‌رساند؛ برای زندگان نیز منفعت دارند؛ از آنان شفاعت کرده یا به خواب آنان رفته با آنان سخن گفته و پاسخ پرسششان را می‌دهند.
محمد بن عبدالوهاب، بنیانگذار وهابیت درباره عالم برزخ معتقد است: ارواح در عالم برزخ حیات دارند؛ اخبار دنیا را درک می‌کنند؛ به آنان در برزخ از اعمال زندگان، منفعت یا زیان می‌رسد؛ با روایاتی که نقل می‌کند، ثابت میشود که محمد بن عبدالوهاب دعا، استغفار و دادن هدیه به مردگان که باعث بخشش آنان گردد را مجاز شمرده و این اعمال را برای آنان در برزخ مفید می‌داند.
وهابی‌ها معتقدند اعتقاد به سلطه غیبی برای غیرخداوند شرک است؛ اساس اشتباه وهابیت این است که آنان تصوّر کرده‌اند اعتقاد به سلطه غیبی، مطلقاً مایه شرک و دوگانه پرستی است و نخواسته یا نتوانسته‌اند میان اعتقاد به سلطه متکی به سلطه خدا و سلطه مستقل و جدا از خدا، فرق بگذارند. آنچه مایه شرک است، دومی است؛ قرآن با صراحت تمام، از افرادی نام می‌برد که همگی دارای سلطه غیبی بوده و اراده آنان حاکم بر قوانین طبیعت بوده است.
محمد بن عبدالوهاب، بنیانگذار وهابیت درباره عالم برزخ معتقد است: ارواح در عالم برزخ حیات دارند؛ از وضع خود در روز قیامت خبر داشته، می‌دانند جهنمی یا بهشتی‌اند؛ از اوضاع دنیا باخبرند؛ برخی دنیا را می‌بینند و برخی که نمی‌توانند با دنیا مرتبط شوند، از ارواح تازه درگذشته، از اخبار دنیا (احوال خانواده و دوستان خود) مطلع می‌شوند؛ اعمال آشنایان بر آنان عرضه میشود.
محمد بن عبدالوهاب، بنیانگذار وهابیت درباره مردگان معتقد است: آنان غسل‌دهنده، کفن‌کننده و تشییع‌کنندگان خود را شناخته، ذکر خیر آنان درباره خود را می‌شنود؛ صدای پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله را می‌شنوند. وی روایاتی نقل می‌کند که در آن شنیدن مردگان در عالم برزخ، زنده بودن آنان و مطلع شدن از دنیا اثبات می‌گردد.