اهل حق
اهل حق و صوفیه دو فرقه بهاصطلاح باطنگرا هستند که به نظر برخی این دو فرقه از فرق صوفیه میباشند و برخی دیگر منکر داخل بودن اهل حق در فرقههای صوفیه هستند. منشأ گمان به اینکه اهل حق در زمره فرقههای صوفیه میباشد، یکی جنبه باطنگرایی این فرقه است و دیگری شباهتهایی است که این فرقه با برخی فرقههای صوفیه دارد. اما باید دانست...
گروهی از پیروان اهل حق این فرقه را آیینی مستقل میدانند. این گروه معتقدند اهل حق آیینی مستقل و عصاره همه ادیان است. در این تعریف از اهل حق در عین حالی که سعی شده این آیین را آیینی مستقل معرفی کنند، در عین حال با اضافه کردن جمله "و عصاره همه ادیان است"، استقلال این آیین را خدشه دار کرده و...
ازآنجاکه اهل حق معتقد به حلول و تناسخ هستند و این دو عقیده در عقاید اسلامی مردود است، ایشان همواره سعی در توجیه معتقدات خود هستند. ازاینرو عقاید خود را با عقاید مسلمانان تطبیق کرده و از بیان صریح عقاید خود ابا دارند. ایشان گمان میکنند با تطبیق عقاید خود با عقاید شیعیان، همانند ایشان خواهند شد، اما این طرز تفکر از کم بودن اطلاعات ایشان درباره دین اسلام...
مهمترین متن دینی اهل حق "کلام خزانه" یا "سرانجام" نام دارد که در نظر غالب اهل حق در حکم وحی منزل، و تعلیمات آن کامل و بالاترین سند مسلکی و حاکم بر جمیع شئون زندگانی اهل حقها است و مراسم و تشریفات مذهبی و دعاهای یارسان از آن سرچشمه گرفته است. کلام خزانه، مجموعه کتابها و رسالههایی است که در قرن هفتم و هشتم هجری توسط رهبران...
اهل حق پنج چیز را در عرض هم مقدس میشمارند: بیا بس، کلام سرانجام، جم و جمخانه، دعا خواندهشده در جمخانه، شرط و اقرار. در این نوشتار سعی داریم معنای «بیا بس» را شرح دهیم و انواع بیا بس را نامبرده و دو نوع از آن را که بیشتر مورداشاره اهل حق است را توضیح بیشتری بدهیم. بیا بس چیست؟ "بیا بس" لغت فارسی است مرکب از دو کلمه...
به جهت آنکه اهمیت سلطان اسحاق و یاران او در فرقه اهل حق بسیار زیاد است، بهطور خلاصه به آنها اشاره میکنیم و در فرصتهای آتی به هر دسته از یاران وی بهصورت تفصیلی اشاره میکنیم. سلطان اسحاق یاران خود را در 12 طبقه در طول هم دستهبندی کرد. نخست، هفتن؛ مخفف "هفت تن" و در فارسی معنای لغویاش بدن (جسد) است. جسم در مقابل جوهر، خاموشی...
بحث معاد در بین فرقه اهل حق، همراه با اعتقاد به "دون به دون" شدن یا تناسخ است و در بین افراد زیادی از اهلحق چنین عقیدهای شایع است، اگرچه ممکن است برخی کلمه تناسخ را منکر شوند ولی در همان حال نیز قایل به "دون به دون" شدن هستند که تناسخ با دون به دون شدن یا جامه عوض کردن تفاوتی ندارد. بنا بر کتب و دفاتر و گفتار منسوب به این فرقه حکایت...
تناسخ از عقاید اهل حق است. ایشان به بیانهای مختلف به این مسأله اشاره میکنند، ولی در عینیت به علت مخالفت تناسخ با عقاید اسلامی و برای اینکه در دامان اسلام زندگی میکنند، این عقیده را به نوعی توجیه میکنند. یکی از مخاطبین مطالب اهل حق ذیل مطلب «رد تناسخ با عقل با استفاده از منظومه اهلحق» نظری درج کردهاند، که نیازمند پاسخ تفصیلی است...
نسبت تشيع و اهل حق و نصیريه ترکيه در الحان برخی از هم کاملا جداست و در برخی ديگر از آنها ارتباط زيادی بين آن سه وجود دارد تا جايی که عده ای معتقدند هر سه بر يک مصداق صدق میکنند. در اين نوشته سعی شده است که نظر عده ای که گمان میکنند اين سه طايفه ارتباطات نزديکی به هم دارند را بررسی نماييم. علت روی آوردن اهالی آناطولی در ترکیه به اسلام...
اهل حق یازده خاندان دارد که یکی از خاندانهای یازدهگانه اهل حق "شاه حیاسی"(شاه هیاس، ایاز) است. مؤسس این خاندان از اهل حق "شاه ایاز" بوده و طبق نوشتههای منسوب به این فرقه در سال 1125 هجری متولد و از همان دوره جوانی خود را مظهر الوهیت خوانده است. این خاندان از اهل حق به دروایش معروف هستند (یعنی خاندانی که انتسابش به مؤسس فرقه معلوم نیست)...
فرقه اهل حق را در گذشته علاوه بر "دین یاری"، "طایفه دلفان"، "نصیریه" و ... نامیدهاند. منشأ این فرقه به عمد یا غیر عمد بر اکثریت مردم اهل حق پوشیده مانده است و از کتب خطی منتسب به قرون گذشته، مشخص میشود که اهل حقها در ابتدا پیرو شخصی به اسم "نصیر" بوده، چنانچه در یکی از این کتب خطی که توسط...
فرقه اهل حق چنان منشأ خود را گم کرده است که هر مسلکی آن را از خود دانسته و حتی برخی از رهبران اهل حق هم خود را گاهی مسلمان و گاه دارای دینی جدا از اسلام معرفی میکنند که در اینجا نمونه ای از این اقوال را میآوریم. ابن عبری، نصیریه را فرقه شیعه غالی ذکر میکند. و ارنست رنان نصیریه را مصغر نصارا (مسیحیان کوچک) میداند. مورخان معاصر...
به عقیده برخی فرقه اهلحق به دلیل باطنی بودن عقایدشان، داشتن سبیل، خانقاه، عقیده به حلول و تناسخ و ساقط دانستن تکلیف، مرید و مراد داشتن و ذکر که از خصوصیات فرقه صوفیه است را میتوان یکی از این فرقهها محسوب نمود که با استفاده از تقیه تا کنون وجود خود را حفظ کردهاند. لذا به عقیده قائلین به تشابه فرقه اهلحق به صوفیه، قبل از پرداختن...
در سال 1025 هجری ائتلاف بين مشعشعيان بازمانده بر كيش سابق با اهلحقهای پيرو سلطان اسحاق صورت گرفت و مشعشعيان باقی مانده بر كيش سابق همانند قرهقوينلوها به اين خاندان (آتش بيگی=پيروان مولا علی) سر میسپارند و مسير تاريخی خود را از خوزستان به لرستان و كردستان و آذربايجان انتقال و در اين قلمرو جغرافيایی ادامه دادند...