اهل حق
یکی از شخصیتهای متاخر و مهم در فرقه اهل حق "سید حیدر" ملقب به "سید براکه" است که در میان پیروان این فرقه درباره او غلوهای بسیاری صورت گرفته است. اهل حق معتقد هستند که دوره "سید براکه" که به دوره "یری تنی" مشهور است، کاملترین دوره در این فرقه است.
یکی از شخصیتهای مهم در فرقه اهل حق که از اصحاب سلطان اسحاق بزرنجهای شمرده میشود و خاندان "عالی قلندری" منسوب به او است، "عالی قلندر" است که مثل بسیاری از بزرگان اهل حق درباره شخصیت او اقوال مختلف و تناقض گوئی وجود دارد.
یکی از شخصیتهای متاخر در فرقه اهل حق "درویش نوروز سورانی" است که در کودکی با دفاتر اهل حق آشنا شد و در جوانی به "سید براکه" پیوست و توانست در جمله یاران خاص او قرار بگیرد. از درویش نوروز کلامی که در تفسیر متون کهن اهل حق به جای مانده است که به "دفتر نوروز" مشهور است.
پردیور نام مکانی است که سلطان اسحاق بعد از مهاجرت از روستای بزرنجه، در آنجا مستقر شد و اقدامات و بدعتهای خود را درآنجا اجراء نمود. پردیور در نگاه اهل حق بسیار مورد توجه است به گونهای که برخی از اهل حق آنجا را قبله حقانی معرفی مینمایند.
یکی از شخصیتهای متاخر در فرقه اهل حق که بسیار مورد توجه و احترام است "شیخ امیر قزوینه" است که در قرن دوازدهم هجری در روستای قزوینه در شهرستان کنگاور در گذشت. از شیخ امیر دفتری حاوی عقاید باطل اهل حق به جای مانده است.
یکی از شخصیتهایی که در فرقه اهل حق از او نام برده میشود و قبل از سلطان اسحاق میزیست، بابا ناووس است. او بعد از مدتی تحصیل با رهاکردن تحصیل، دیوانه وار زندگی میکرد وتوانست تعدادی را دور خود جمع کند. بابا ناوس خود را مظهرخداوند متعال خواند.
درشهرستان کوهدشت امامزادهای معروف به امامزاده "ابوالوفا "وجود دارد که طبق اسناد و مدارک موجود او از نوادگان امام سجاد (علیه السلام) است ولی در برخی از منابع او را سید ابوالوفا برادر سلطان اسحاق معرفی کردهاند و حال آنکه در منابع اهل حق مدفن ابوالوفا در همدان و کنار قبر بابا طاهراست.
فتحالله جیحونآبادی معروف به نورعلی الهی از سرسپردگان به خاندان شاه حیاسی بود که در اوایل قرن معاصر در فرقه اهل حق جریانی را موسوم به "مکتب" به وجود آورد که باعث اختلاف اساسی در فرقه اهل حق مخصوصآ خاندان شاه حیاسی شد.
مینو توکلی صبور همسر بهرام الهی رهبر فعلی جریان مکتب در فرقه اهل حق است که نقش بسیار مهمی در تشکیلاتی کردن طرفداران بهرام الهی داشته است. با مرگ شیخ جانی، مینو توکلی با ساخت آرامگاه بسیار مجلل برای او، نهایت استفاده از این مکان را برای ارتباط گیری با مریدان خود کرده است.
در ایام تصدیگری بهرام الهی بر جریان مکتب، این جریان علیرغم تلاش نورعلی الهی برای شیعه معرفی کردن اهل حق، به جریانی سیاسی و فرامذهبی تبدیل گشت و اندیشههایی تحت عنوان «عصاره و جوهرهٔ ادیان» مطرح گردید. فاصله گیری او از آموزههای اهل حق به گونهای بوده است که مورد اعتراض شدید برخی مریدان نورعلی الهی قرار گرفته است.
یکی از شخصیتهای متاخر در خاندان شاه حیاسی در فرقه اهل حق نعمت الله جیحون آبادی است که توانست با ادعاهای باطل و ریاضتهای خاص مریدانی را گرد خود جمع آورد که به "دراویش صاحب الزمانی" مشهور شدند. جیحون آبادی با اعمال ورفتار خود توانست زمینههای به وجود آمدن جریانی نوظهور موسوم به "مکتب" را توسط پسرش در جامعه اهل حق به وجود آورد.
در منابع اهل حق درباره مدفن شاه حیاس، به عنوان موسس خاندان شاه حیاسی، اختلاف نظر وجود دارد. برخی از منابع مدفن شاه حیاس را موصل عراق میدانند و برخی دیگر نزدیکی روستای جیحون آباد در شهرستان صحنه را مدفن او میدانند.
یکی از بانوانی که در اهل حق بسیار مورد توجه است وجزء هفتوانه می باشد، "سید حبیب شاه" است که اکثریت اهل حق، او را از اصحاب سلطان اسحاق دانسته ولی برخی از نویسندگان معاصر اهل حق او را فرزند سلطان اسحاق میدانند.
یکی از مکانهائی که در منابع و خرافهگوئیهای فرقه اهل حق بسیار مورد توجه است، "شهرزور" میباشد که در باور اهل حق روز موعود در آنجا است و انسان بعد از آنکه هزار و یک دُون را عوض کرد در این شهر به جاودانگی خواهد رسید و فرشتگان به استقبال او خواهند آمد.