بسیاری از تحریف‌هایی که در ادیان رسمی و آسمانی واقع شده، از روی عمد، آگاهانه و از جانب دانشمندان همان دین بوده است. در بسیاری از موارد علمای ادیان، به سبب عوامل نفسانی خویش، دین و کتاب خدا را تغییر داده‌اند. حسن بصری یکی از اشخاصی بود که در صدر اسلام انحراف ایجاد کرد. نمونه‌ای از انحراف عمدی می‌توان علی بن ابی حمزه بطائنی را نام برد. او از اصحاب و راویان امام صادق و امام کاظم (علیهما السلام) و از سران واقفیه است.

حلاج کسی است که به اتهامات مختلف حکم به تکفیر او داده شد. صوفیان درباره اتهام او می گویند حلاج به علت آنکه اسرار را فاش کرد متهم شد و سرانجام اعدام گردید. آنچه که در میان عامه مردم مطرح است آن است که فقها تنها گروهی بودند که او را تکفیر کردند. اما با بررسی‌های صورت گرفته معلوم می‌شود علاوه بر فقها تعدادی از صوفیان مطرح زمان حلاج معتقد به انحراف فکری و عقیدتی حلاج بودند.

درگفتار روزمره "منحرف شدن" به معنی خروج از راه مورد قبول تعریف می‌شود. درواقع بسیاری از تعاریف جامعه شناسی درباره انحراف نیز پیرامون همین تعریف دور می‌زند. برخی عقیده دارند که منحرفین با نوعی نقص یا بیماری که رفتار آنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، متولد می‌شوند. برخی دیگر معتقد هستند که منحرفین به علت ناراحتی‌های عاطفی گذشته، فاقد تعادل روانی هستند و این عدم تعادل موجد رفتار انحرافی آن‌ها می‌شود.

از انحرافات مهم و اساسی منصور حلاج که سبب به دار آویخته شدن وی شد، شطحیات و سخنان کفرآمیز او بود، که بعضی از سران صوفیه، طرفدار این شطحیات و نظرات کفرآلود حلاج بوده و توجیهاتی ناروا و کذب، ذکر کرده‌اند تا شطحیات این شخص را به گونه‌ای سرپوش بگذارند.

اقطاب صوفیه همواره با سخنان متکبرانه در پی اثبات فضل و برتری خود بر دیگر انسان‌ها بوده‌اند چنانچه تمام اعمال، عقاید، بلکه بقای دین مرید و حتی غیر مرید را منحصر در اجازه خود دانسته و معتقدند همه انسانها مکلفند به گشتن و یافتن قطب و تا قطب را نیافته و مرید نشده‌اند همه کافرند و اینچنین است که غیر صوفیان را گمراه و کافر معرفی کرده‌اند.

از اعتقادات مسلمانان باور‌داشتن به وجود بهشت و جهنم است، که هر انسانی بنا بر اعمال خود، از بهشت برین متتنعم و یا در جهنم سوزان، عذاب می‌شود. درمسئله‌ی جهنم و عذاب، هرکس به سزای اعمال خود می‌رسد و هیچ‌کس نمی‌تواند عذاب دیگری را بر دوش بکشد، برخلاف ادعای بعضی از سران صوفیه که جهنم را خوار شمرده و خود را ناجی اهل جهنم و خاموش کننده‌ی آتش دوزخ می‌دانند.