نقد ابن تیمیه
سبکی درباره پیامدهای ناگوار پیروی از ابنتیمیه میگوید: ابنتیمیه ضررهای سهمگین و جبران ناپذیری را بر مِزی، ذهبی، بِرزالی و پیروان خود وارد ساخته است و آنان را به ارتکاب اشتباهات بزرگی وا داشته و در گرداب کارهای زشت و حفرههای آتش فرو برده است.
عبدالعزیز بن محمد بن ابراهیم بن جماعه شافعی با لحن شدید در توبیخ ابن تیمیه میگوید: خداوند ابن تیمیه را ذلیل و گمراه ساخته، لباس خواری بر تن او پوشانده و چنان مبتلا به تهمت و کذب ساخت که جز خفت و بیآبرویی و حرمان نتیجه دیگری برای او نداشت. یافعی نیز معتقد است: افکار ابنتیمیه عجیب و غریب، باطل و با مذهب اهل سنت متباین است.
سبکی با انتقاد شدید از ابنتیمیه، از برداشتها و تفسیرهای غلط وی از اصول عقاید، و به ویژه صفات خداوند پرده برداشته و با کفرآمیز خواندن برداشتها و تفسیرهای غلط ابنتیمیه درباره اصول اعتقادات، بدعتهای وی در فروع را بیشتر و بدتر از اصول اعتقادات دانسته است.
شیخ شهاب الدین میگوید: دوست داشتم عقیده اهل سنت و جماعت را بیان کنم تا فساد و بطلان گفتههای ابن تیمیه روشن شود، هر چند نیازی به ابطال گفتههای ابن تیمیه نیست، زیرا خود ابن تیمیه همه ادعاهایش را نقض میکند و هر قاعدهای را که بنا نهاده، خودش آن قاعده را از بین برده است.
قاضی القضاه کمال الدین بن زملکانی شافعی در ابتدا از مدافعین ابنتیمیه بود، ولی پس از شناخت دقیق از افکار باطل و انحرافی ابنتیمیه، با نگارش کتاب «الدرة المضیئه فی الرد علی ابن تیمیه» در مسأله طلاق و کتاب «العمل المقبول فی زیاره الرسول» در مسأله کلامی، به رد عقاید ابن تیمیه پرداخته است.
معروف است که شمس الدین ذهبی نصیحتی به شیخ تقی الدین ابنتیمیه حرّانی داشته که به «النصیحة الذهبیة» معروف شده است، و نسخهای از این نصیحت که خطی است در دار الکتب المصریة به خطّ قاضی القضاة برهان الدین بن جماعة نگهداری شده است. که گویا این نصیحت در وجود ابنتیمیه حرّانی در اواخر عمرش تأثیر گذاشته است.
از کسانیکه در طول چند قرن، مورد توجه خاص وهابیان قرار گرفته و برای او ارزش فراوانی از نظر علمی قائلند، ابنتیمیه است. او کسی است که افکار وهابیان از او سرچشمه میگیرد. وهابیان برای او کنگرههای علمی گرفته و کتابهایی در مدح و منزلت و شخصیت علمیش تألیف کردهاند، و برخی عالمان اهل سنت نیز بر علیه او مواضع تندی گرفتهاند.
از کسانیکه در طول چند قرن، مورد توجه خاص وهابیان قرار گرفته و برای او ارزش فراوانی از نظر علمی قائلند؛ ابنتیمیه است. او کسی است که افکار وهابیان از او سرچشمه میگیرد. وهابیان برای او کنگرههای علمی گرفته و کتابهایی در مدح و منزلت و شخصیت علمیش تألیف کردهاند، و برخی عالمان اهل سنت نیز بر علیه او مواضع تندی گرفتهاند.
از کسانیکه در طول چند قرن، مورد توجه خاص وهابیان قرار گرفته و برای او ارزش فراوانی از نظر علمی قائلند، ابنتیمیه است. او کسی است که افکار وهابیان از او سرچشمه میگیرد. وهابیان برای او کنگرههای علمی گرفته و کتابهایی در مدح و منزلت و شخصیت علمیاش تألیف کردهاند، و برخی عالمان اهل سنت نیز بر علیه او مواضع تندی گرفتهاند.
از کسانیکه در طول چند قرن، مورد توجه خاص وهابیان قرار گرفته و برای او ارزش فراوانی از نظر علمی قائلند؛ ابنتیمیه است. او کسی است که افکار وهابیان از او سرچشمه میگیرد. وهابیان برای او کنگرههای علمی گرفته و کتابهایی در مدح و منزلت و شخصیت علمیاش تألیف کردهاند، و برخی عالمان اهل سنت نیز بر علیه او مواضع تندی گرفتهاند.
شیعه و اکثر مذاهب اهل سنت قائل به توسل هستند، اما ابن تیمیه نگاهی دیگر به این موضوع دارد، چرا که قائل است که توسل در زمان حیات اشکالی ندارد، چون امکان دارد که به وسیله آن حاجات افراد بر آورده شود، اما در زمان مرگ آنها، شرک و کفر است و نوعی بدعت در دین است.
حاصل رجوع به کلام ابنتیمیه در باب شخصیتشناسی خواجه نصیر الدین طوسی، دست داشتن او در تخریب و تضعیف خلافت عباسیان است. در همین بحث باید گفت که خواجه خود یکی از قربانیان حمله مغولان است و کلام ابن تیمیه مبتنی بر نادیده انگاشتن هم دستی دیگر مسلمانان با مغولان است.
روایات فراوانی از پیامبر وارد شده که شیعیان و دوستداران اهل بیت پیامبر خصوصاً حضرت علی (علیهالسلام) رستگارند و در روز قیامت با من و در کنار من خواهند بود. اینگونه روایات در کتب فرق و مذاهب فراوان به چشم میخورد طوری که مخالفین هم نتوانستند با کثرت فراوانی روایات در کتب خود به خدشه و اشکال تراشی بپردازند؛ چرا که وقتی چیزی حق بود و مورد تأئید خدا و پیامبر، دیگر جایی برای حرف و حدیث دیگران باقی نمیماند.
به راستی چرا وهّابیت چون به روایتی در فضایل اهلبیت (علیهم السّلام) در منابع و کتابهای مورد قبول خود میرسند که با دلایل قرآنی و روایی به خوبی قابل اثبات است، آن را غلوآمیز و دروغ میپندارند. برای نمونه به دو مورد از مخالفتهای ابن تیمیه با روایات فضایل اشاره میکنیم: سردمدار وهّابیت در کتاب خود وقتی به روایاتی از فضایل اهلبیت (علیهم السّلام) که دو نمونه...