عرفان ناب اسلامی
انتظار در لغت به معنای «چشم‌داشت»، «چشم به راه بودن» و «توقع داشتن» نسبت به آینده است و معنای اصطلاحی انتظار، حالتی درونی است كه باعث آمادگی فرد منتظر برای ظهور منجی و نجات یافتن می‌شود؛ این حالت روحانی و معنوی، از ایمان کامل به وعده الهی نشأت می‌گیرد و سبب می‌شود که فرد منتظِر، اشتیاق فراوان و علاقه‌ای وافر به ظهور منجی الهی و آسمانی داشته باشد.
امیرمؤمنان علی (ع) شخصیتی است آسمانی، تاریخی و جهانی برای همه زمان‌ها، مکان‌ها و ملّت‌ها که همه در مقابل او به کرنش افتادند؛ چه دوست و چه دشمن. هر کس قلبی صاف داشته، عاشق او شده است و هر که از حق و حقیقت گریزان و خواهان ظلم و بی عدالتی بوده، از او روی گردانده است.
نظّام یکی از بزرگان معتزله می‌گوید: «سخن گفتن در مورد علی (ع) سخت است و موجب گرفتاری و محنت متکلّم می‌شود؛ چون اگر بخواهد حقّش را ادا کند، دچار غلوّ می‌شود. اگر کم بگذارد، گناه کرده. حدّ وسط آن هم بسیار دقیق و سخت است، جز برای شخص زیرک و باهوش.»
بیشترین برخورد عملی پیامبر (ص) با یهودیان و مشرکانی بود که در مقابله با پیامبر (ص) و دین اسلام، اقدامات عملی داشتند. دو پیمان عمومی و خصوصی با سه طایفه بزرگ یهودیان مدینه منعقد شد، اما آنان نقض پیمان کردند و پیامبر (ص) چارهای جز برخورد عملی نداشت. مهمترین عامل برخورد با یهودیان، خیانت آنان، پیمان شکنی و مبارزه علیه اسلام و شخص پیامبر (ص) بود.
در عصر نبوی، رفتارهای پیامبر (ص) بیشتر همراه با مدارا بود؛ چون هدف پیامبر (ص) مسلمان شدن مردم و هدایت آنها بود، نه انتقام گرفتن هنگام قدرت و همین مسئله یکی از عوامل پیشرفت اسلام به شمار میآید؛ اما چون اقدامات عملی مخالفان از حد میگذشت، پیامبر (ص) چارهای جز مبارزه عملی نداشت و از مدارا دست میکشید.
طینت به معنای گِل است و منظور از آن خلقت و سرشت است؛ در جوامع روایی فریقین روایاتی وجود دارد که بر اساس آنها خداوند انسان های مؤمن را از ماده ای خوشبو و خوشایند با عنوان طینت علیین و انسان های کافر از ماده ای بدبو و ناخوشایند با عنوان طینت سجین آفریده است.
در روایات معتبر، احادیثی از اهل بیت (ع) نقل شده است که خداوند انسان های مؤمن را از ماده ای خوشبو و خوشایند با عنوان طینت علیین و انسان های کافر از ماده‌ای بدبو و ناخوشایند با عنوان طینت سجین آفریده شده است. ظاهر این روایات دال بر این است که این ماده اولیه، به نحو بسیار پررنگی در ایمان و کفر و طاعت و معصیت انسان مؤثر است.
زن و مرد، ناگزیر اجتماع کوچکی به نام خانواده دارند که اگر در جامعه ای، ارزش گذاریِ درست صورت نگیرد، اوّلین نقطه‌ای که به زن ستم می‌شود، داخل خانواده است. زن مدیر خانواده و محورِ کانونِ خانواده است. مهم‌تر از همه مشاغل زن، مادری، همسری و ایجاد آرامش و سکینه است.
عقل سلیم و فطری، عقلی مشترک بین انسانها است و یکی از شرایط تکلیف است. موضوع درک عقل سلیم، مطلق واقعیت است. در معارف دینی، این عقل بیشترین کاربرد را دارد و به نظر می رسد عقلی که در احادیث به عنوان حجّت باطنی مطرح شده، همین عقل است. شکی در حجیت این عقل و یقین برآمده از آن نیست، بلکه عقل سلیم، حجّت دیگر حجّت‌هاست.
عقل از عالى ترين استعدادهاى ذهنى ـ شناختى انسان هستند كه مميزه انسان از ساير موجودات به حساب مى آيد. در پرتو اين استعداد، ساير استعدادهاى انسان جهت مى‌گيرند و به فعليت مى‌رسند. در متون دينى ازجمله آیات و روایات، به جایگاه مهم عقل اشاره شده است.
اسلام در مقابل جاهلیتی که به زن ظلم می‌کرد، ایستادگی کرد؛ در زمینه مسائل اصلی انسان - که مربوط به انسان است - زن و مرد هیچ فرقی ندارند. در تقرب الی الله، زنانی مثل حضرت زهرا (س)، حضرت زینب (س) و حضرت مریم هستند؛ رتبه آنان، رتبه‌های فوق تصور است که نشان می‌دهد در عرصه رشد معنوی و تعالی روحی انسان، میان زن و مرد فرقی نیست.
قرآن کریم از دو زن برای تمام کفار، نه فقط برای زنان کافر و از دو زن برای همه مؤمنین و نه فقط برای زنان مؤمن مثال زده است، حتی در برخی سفارشات اخلاقی، زن بر مرد ترجیح داده شده است؛ بنابراین جنسیت امر ثانوی و عارضی است و در سیر اصلی بشر تأثیری ندارد.
نگاه اسلام به زن، نگاهی عزت بخش، كرامت بخش، رشد آفرین و استقلال دهنده به هویت و شخصیت زن است؛ زن در محیط اسلامی، رشد علمی، شخصیتی، اخلاقی و سیاسی می‌كند، در اساسی‌ترین مسائل اجتماعی در صفوف مقدم قرار می‌گیرد، در عین حال زن باقی می‌ماند.
عید گرفتن غدیر توسط امیرالمؤمنین و امام رضا (ع)، روزه گرفتن عده ای از شیعیان در این روز و افطاری دادن امام رضا (ع) به آنها و اطعام دادن امام حسن (ع) در این روز و هدیه دادن به یاران و شیعیان از جمله نکاتی است که در حدیثی از امام رضا (ع) گزارش شده است.