پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ غالباً نیمی از مردم عالم بانوان هستند. قوام زندگی در عالم، به همان اندازه که به مردان وابسته است، به همان اندازه هم به زنان وابسته است. زنان، بزرگترین کارهای آفرینش را به‌طور طبیعی برعهده دارند. کارهای اساسی آفرینش، مانند تولیدمثل و تربیت کودک، در دست زنان است. اسلام از افراط و تفریط در موضع گیری نسبت به بانوان جلوگیری کرده و هشدار داده است. اسلام، عمل مردانی را که به‌خاطر قدرتمند بودن جسمی یا توانایی مالی، زنان را به خدمت گرفته و آنان را مورد آزار و احیاناً تحقیر قرار می‌دادند، نمی‌پذیرد و برای اثبات جایگاه حقیقی زن، در قرآن زن را در ردیف مرد قرار داده است.

زن را از سه دیدگاه می‌شود مورد ملاحظه قرار داد تا بینش اسلامی نسبت به او آشکار شود؛ اسلام در مقابل جاهلیتی که به زن ظلم می‌کرد، ایستادگی کرد؛ هم در میدان معنویت و فکر و ارزشهای انسانی، هم در میدان حضور سیاسی و هم از همه بالاتر در عرصه‌ی خانواده؛ هدف اسلام در دفاع از حقوق زنان این است که زن تحت ستم نباشد و مرد خود را حاکم بر زن نداند.
در دیدگاه اول، نقش زن به عنوان انسانی در راه تکامل معنوی و نفسانی را می‌توان بررسی کرد که در این دیدگاه، زن و مرد با یکدیگر هیچ تفاوتی ندارند. در تاریخ، زنان بزرگ و برجسته‌ای حضور داشتند؛ همچنان که مردان بزرگ و برجسته‌ای بوده‌اند؛ اسلام طرفدار تکامل بشر است.

در زمینه مسائل اصلی انسان که مربوط به انسان است، زن و مرد هیچ فرقی ندارند. در تقرب الی الله، زنانی مثل حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها)، حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) و حضرت مریم هستند؛ رتبه آنان، رتبه‌های فوق تصور است.
یکی از آیاتی که در آن زن و مرد در یک ردیف قرار گرفته‌اند و زن و مرد در آن هیچ فرقی با هم ندارند، آیه شریفه سوره احزاب است؛ اسلام تصورات جاهلی مربوط به زن را نمی‌پذیرد و بیان می‌دارد: «إِنَّ المُسلِمينَ وَالمُسلِماتِ وَالمُؤمِنينَ وَالمُؤمِناتِ وَالقانِتينَ وَالقانِتاتِ وَالصّادِقينَ وَالصّادِقاتِ وَالصّابِرينَ وَالصّابِراتِ وَالخاشِعينَ وَالخاشِعاتِ وَالمُتَصَدِّقينَ وَالمُتَصَدِّقاتِ وَالصّائِمينَ وَالصّائِماتِ وَالحافِظينَ فُروجَهُم وَالحافِظاتِ وَالذّاكِرينَ اللَّهَ كَثيرًا وَالذّاكِراتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُم مَغفِرَةً وَأَجرًا عَظيمًا (احزاب/35) به یقین، مردان مسلمان و زنان مسلمان، مردان با ایمان و زنان با ایمان، مردان مطیع فرمان خدا و زنان مطیع فرمان خدا، مردان راستگو و زنان راستگو، مردان صابر و شکیبا و زنان صابر و شکیبا، مردان با خشوع و زنان با خشوع، مردان انفاق کننده و زنان انفاق کننده، مردان روزه‌دار و زنان روزه‌دار، مردان پاکدامن و زنان پاکدامن و مردانی که بسیار به یاد خدا هستند و زنانی که بسیار یاد خدا می‌کنند، خداوند برای همه آنان مغفرت و پاداش عظیمی فراهم ساخته است.»

با دقت در این تعبیرات، مشخص می‌شود مردِ مسلمان و زنِ مسلمان؛ مردِ با ایمان و زنِ با ایمان؛ مردِ مطیع فرمان خدا و زنِ مطیع فرمان خدا؛ مردِ راستگو و زنِ راستگو؛ مردِ خاشع و زنِ خاشع؛ مردِ انفاق کننده و زن انفاق کننده؛ مردِ روزه‌دار و زنِ روزه‌دار؛ مردِ پاکدامن و زنِ پاکدامن، با هم هیچ فرقی ندارند.
در این آیه چند عنوان برای ارزش های معنوی ذکر می‌شود؛ اسلام، ایمان، قنوت، صدق، صبر، خشوع و دیگر چیزها. زن و مرد در این میدان، دوش به دوش حرکت می‌کنند و پیش می‌روند؛ هر دو را ذکر می‌کند. این بتِ مردگرایی را که در جاهلیت ها همیشه به وسیله‌ی مردان و حتی به وسیله‌ی زنان پرستیده می‌شد، اسلام در این آیات می‌شکند.

در سوره مبارکه آل عمران، آمده است: «فَاستَجابَ لَهُم رَبُّهُم أَنّي لا أُضيعُ عَمَلَ عامِلٍ مِنكُم مِن ذَكَرٍ أَو أُنثىٰ ۖ بَعضُكُم مِن بَعضٍ ۖ فَالَّذينَ هاجَروا وَأُخرِجوا مِن دِيارِهِم وَأوذوا في سَبيلي وَقاتَلوا وَقُتِلوا لَأُكَفِّرَنَّ عَنهُم سَيِّئَاتِهِم وَلَأُدخِلَنَّهُم جَنّاتٍ تَجري مِن تَحتِهَا الأَنهارُ ثَوابًا مِن عِندِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ عِندَهُ حُسنُ الثَّوابِ (آل‌عمران/۱۹۵) خداوند، درخواست آنها را پذیرفت؛ (و فرمود:) من عمل هیچ عمل کننده‌ای از شما را، زن باشد یا مرد، ضایع نخواهم کرد؛ شما هم‌نوعید و از جنس یکدیگر! آنها که در راه خدا هجرت کردند و از خانه‌های خود بیرون رانده شدند و در راه من آزار دیدند و جنگ کردند و کشته شدند، به یقین گناهانشان را می‌بخشم و آنها را در باغهای بهشتی، که از زیر درختانش نهرها جاری است، وارد می‌کنم. این پاداشی است از طرف خداوند و بهترین پاداشها نزد پروردگار است.»
بنابراین در عرصه رشد معنوی و تعالی روحی و نفسانی انسان، در اسلام میان زن و مرد فرقی نیست.