عرفان ناب اسلامی
از چه چیز استغفار کنیم؟ یک دسته از گناهان، خلاف‌هایی است که انجام داده‌ایم، گناهانی به تعبیر رهبر انقلاب، گناهان چارواداری (مثل دروغ، غیبت، نگاه حرام، لمس حرام، غصب و امثال اینها)؛ یک بخش، گناهان باطنی، (گناهان پنهان) و یک دسته هم گناهان ترک فعل (کاری را باید انجام می‌دادیم، اقدامی باید می‌کردیم، امضایی باید می‌کردیم، بایستی یک حرکتی انجام می‌دادیم، امّا انجام ندادیم.)
در روایات متعددی است که بهترین دعاها یا در رأس دعاها، استغفار است؛ طلب مغفرت از پروردگار؛ استغفار امثال ما از نوعی از گناهان متعارف و معمولی و گرایش‌های حیوانی است؛ بعضی‌ها استغفارشان از ترک اولی است؛ بعضی ترک اولی هم نمی‌کنند، اما استغفار می‌کنند که این استغفار از قصور ذاتی و طبیعی انسانِ ممکن در قبال عظمت ذات مقدس پروردگار است که این استغفار اولیاء و بزرگان است.
امام سجاد (ع) به خداوند عرض می‌کند: «تو این باب را باز کردی به روی ما که به سوی عفو تو بشتابیم، از نعمت عفو و رحمت تو بهره ببریم. این در، درِ توبه است.» اولین قدم در توبه و انابه این است که به عیب کار توجه کنیم، بفهمیم گناهمان کجاست. از شخص خودمان هم شروع کنیم؛ از آدم‌های معمولی که تقصیر و گناه و خطا در کارشان زیاد است، تا انسان‌های برجسته و بندگان صالح خدا باید به سوی خداوند برگردند.
ازجمله ویژگی‌های ماه رمضان، امید رسیدن روزه داران به تقواست. رهبر انقلاب در سخنرانی‌های خود در ماه رمضان در مورد تقوا فرمودند محصول ماه رمضان، تقواست؛ ماه رمضان در ما ذخیره تقوا ایجاد می‌کند و در اثر تقوا، علم، هدایت، رحمت الهی، فلاح و رستگاری از سوی خداوند به انسان عطا می‌شود. تقوا به انسان فرقان و قدرت تشخیص حق از باطل می‌دهد و موجب می‌شود از قدرت‌های غیر خدا نترسیم.
ازجمله ویژگی‌های ماه رمضان، امید رسیدن روزه‌داران به تقواست؛ رهبر انقلاب در سخنرانی‌های متعددی که در ماه رمضان داشتند، در مورد تقوای فردی و تقوای اجتماعی سخن گفتند؛ همچنین ایشان در توضیح ابعاد مختلف تقوا، کلام امام سجاد (ع) را نقل می‌کنند که امام با این بیان، مؤمنین را به ابعاد جدیدی از معنای تقوا، مفهوم تقوا و مصادیق تقوا متوجه می‌کنند که برخی تقوای فردی و برخی تقوای اجتماعی است.
ازجمله ویژگی‌های ماه رمضان، امید رسیدن روزه داران به تقواست. رهبر انقلاب در سخنرانی‌های خود در ماه رمضان در مورد تقوا سخن گفته‌اند؛ ازجمله تقوا را با عبارت‌های «به خود پرداختن»، «مراقبت از خویش»، «عنان خویش گرفتن»، « پروا کردن؛ ملاحظه کردن» و در تقابل با اغوای شیطان معنا کرده‌اند.
رهبر معظم انقلاب در سخنرانی‌های متعدد خود درباره موقعیت ماه رمضان در بین ماه‌های سال و نورانیت‌هایی که از ماه رمضان نصیب مؤمنین می‌شود، می‌فرمایند، به طور کلی عامل به معنویات در ماه رمضان، به نورانیت می‌رسد. این نورانیت‌ها برای رسیدن به اهداف والا، لازم است و توصیه می‌کنند که این نورانیت‌ها را برای بعد ماه رمضان حفظ کنید.
رهبر معظم انقلاب تأکید بسیاری دارند که مؤمنین از فرصت ویژه ماه رمضان استفاده کنند و این ماه را از دست ندهند؛ فضاى رمضان، فضاى صفا و معنویّت و صدق و اخلاص است. نتیجه اعمالی که انجام می‌دهیم در عالم قیامت به صورت رفتن به بهشت، مجسم خواهد شد؛ عاملین به این سفارشات، افراد موفقی هستند که می‌توانند از برکات ماه رمضان در تلطیف روابط اجتماعى نیز بهره برند.
تعریف ماه رمضان در یک جمله، ماه رمضان، ماه فرصت‌هاست. فرصت‌های فراوانی در این ماه در برابر ماست؛ هر فرصتی هم نعمت است و هر نعمتی هم نیازمند شکر و سپاس است. شکر و سپاس نعمت هم این است که انسان نعمت را بشناسد؛ بر طبق اقتضای این نعمت رفتار کند؛ از آن بهره ببرد؛ نعمت را از خدا بداند و آن را در راه خدا بکار برد.
دعاها از نظر الفاظ دو نوع هستند؛ دعاهای مأثور که از معصومین (ع) رسیده و دعاهای غیر مأثور؛ دعاهای مأثور هم یا برای زمان و مکان خاصی است یا به صورت عمومی برای هر زمان و مکانی وارد شده است؛ رهبر انقلاب برای ماه رمضان و مخصوصاً برای شب‌های قدر سفارش کردند که از دعاهای مأثور استفاده کرده و بهره بریم.
رهبر انقلاب چند شرط برای اجابت دعا مطرح می‌کنند، ازجمله باطراوت و بی‌آلایش بودن دل، توجه به اینکه خداوند توان برآوردن حاجت ما را دارد، اجتناب از گناه و توبه قبل از دعا و حاضر و ناظر دانستن خداوند بر دعای خود و درخواست از خدا با خشوع.
رهبر انقلاب با تأکید بر دعا در ماه رمضان و شب‌های قدر، چند دستاورد برای دعا مطرح می‌کنند، ازجمله اینکه دعا، غفلت را از بین رفتن می‌برد؛ ایمان را تقویت می‌کند؛ اخلاص را زیاد می‌کند؛ فضایل را رشد داده و رذایل را از بین می‌برد؛ خداوند را محبوب انسان می‌کند؛ به انسان امید می‌بخشد و در نهایت، دعا باعث رسیدن به حاجات است.
شیخ مفید، عالم، متکلم و فقیه عالیقدر شیعه در قرون چهار و پنج قمری، با تدوین علم اصول فقه، روشی جدید در اجتهاد فقهی ارائه داد. رهبر انقلاب در پیام علمی مفصلی که به مناسبت سالگرد شیخ مفید به کنگره هزاره شیخ مفید فرستاد، مطالب مبسوطی در کلام اسلامی در قرون سوم تا پنجم و ویژگی‌های مدارس کلامی شیعه و شناخت شخصیت والای شیخ مفید نگاشت که بسیار قابل استفاده است.
در روایات در فضیلت نوروز آمده است که آن روز عهد بر ولایت امیرالمؤمنین (ع) در غدیر، عهد گرفتن از جنیان، پیروزی بر نهروانیان و قتل ذوالثدیه و روز ظهور امام زمان (عج) و پیروزی بر دجال، زنده شدن 30 هزار نفر از بنی‌اسرائیل، آرامش کشتی حضرت نوح و شکستن بت‌ها به دست حضرت ابراهیم و امیرالمؤمنین (ع) در فتح مکه است؛ خداوند حاجت حاجت‌خواهان از مؤمنین را در این روز برآورد.