پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ ماه رمضان، یکی از ماه‌های سال است، اما خداوند به آن ویژگی‌های خاصی عنایت کرده است و آن ماه را، زمان مهمانی خود قرار داده است؛ امام صادق (عليه‌السلام) در سفارش‌هاى خود به فرزندانش به هنگام حلول ماه رمضان فرمود: «جان‌هاى خود را به تلاش و كوشش واداريد؛ زيرا در اين ماه، روزى‌ها قسمت و اجل‌ها نوشته مى‌شود و در آن، نام‌هاى ميهمانان خدا كه بر او وارد مى‌شوند، نوشته مى‌گردد. در اين ماه شبى هست كه عمل (عبادت) در آن، از عمل (عبادت) هزار ماه بهتر است.»[1] پيامبر خدا (صلى‌الله‌عليه‌وآله) در عظمت ماه رمضان فرموده است: «اگر بنده، ارزش ماه رمضان را بداند، آرزو مى‌كند كه سراسر سال، رمضان باشد.»[2]

رهبر معظم انقلاب در سخنرانی‌های متعدد خود تأکید بسیاری دارند که این ماه، فرصت ویژه برای مؤمنین است که باید از این فرصت استفاده کنند و این ماه را از دست ندهند؛ ایشان در دیدار نمایندگان تشکل‌های دانشجویی فرمودند: «فرصت ماه رمضان، فرصت خوبی است؛ ... فرصت خوبی است [برای] دعا، مناجات، اُنس با قرآن و رها نکردن کار ارتباط معنوی با تمام شدن ماه رمضان؛ یعنی این جور نباشد که ماه رمضان حالا چون روزه هستید و مثلاً شرایط دعا و مناجات و حال و حضور آماده است، کارهایی انجام بگیرد، ماه رمضان که تمام شد به کلّی رها بشود؛ نه! اُنس با قرآن، ارتباط با قرآن، نماز با حضور، نماز در اوّل وقت، توجّه به ادعیه ... مواردی است که به نظر من برای خودسازی لازم است.»[3]
ایشان در خطبه‌های نماز عید فطر فرمودند: «ماه رمضان این فرصت را ... می‌دهد که به سوی خدای متعال برگردند، توجه کنند، متذکر شوند و انابه کنند. در همه انسان‌ها این روح ارتباط با معنویت هست.»[4]

رهبر معظم انقلاب با این بیان که «هر فرصتی هم نعمت است و هر نعمتی هم نیازمند شکر و سپاس است. شکر و سپاس نعمت هم این است که انسان نعمت را بشناسد، بر طبق اقتضای این نعمت رفتار کند، از آن بهره ببرد، نعمت را از خدا بداند و آن را در راه خدا به کار ببرد.»[5]
همچنین فرمودند: «ماه رمضان فرصت بسیار استثنایی و بزرگی است که به لطف خدای متعال امسال هم این فرصت به ما داده شد که بتوانیم در این ماه مبارک بر سر سفره ضیافت الهی حاضر بشویم. این فرصت استثنایی در طول سال نظیر ندارد.»[6]

رهبر انقلاب در تعریف ماه رمضان فرمودند: «اگر بخواهیم در یک جمله ماه رمضان را تعریف کنیم، باید عرض کنیم ماه فرصتها. فرصت‌های فراوانی در این ماه در برابر من و شماست. اگر از این فرصت‌ها بتوانیم درست استفاده کنیم، یک ذخیره عظیم و بسیار ارزشمندی در اختیار ما خواهد بود.»[7]

رهبر انقلاب در دیدار با مسئولان نظام، فرمودند: «[ماه رمضان] فرصتی است که با این ریاضت طولانی یک‌ماهه، نفس از تخته‌بند عوامل مادی که ما را احاطه کرده است، خلاصی پیدا کند، نجاتی پیدا کند؛ یک نفسی بکشد، نورانیتی پیدا کند. شارع مقدس، ماه رمضان را برای این قرار داده است. خوب، این فرصتی است.»[8]
«ماه رمضان یک فرصت ویژه است برای طراوت بخشیدن به روح ایمان و صفا و معنویّت در درون ما؛ روزه، تلاوت قرآن، دعا، مناجات، شنیدن مواعظ، مجموع این‌ها یک فضائی را به وجود می‌آورد که دل‌های ما به قدر استعداد، به قدر ظرفیّت، از این محیط معنوی و روحانی بهره‌مند می‌شود.»[9]
«فرصتِ انابه است، فرصتِ رجوع به خدای متعال است، فرصتِ نورانی کردن دل و طراوت دادن به دل‌ها است و فرصتِ تضرّع است؛ ...
فرصتِ خوبی است ماه مبارک رمضان؛ هم [به‌واسطه] دعاها در این ماه - چه آنچه‌ مربوط به سحرها است، چه آنچه‌ مربوط به روزها یا شبها است- که دعاهایی است که مضامین آنها دل ما را نرم می‌کند و هم خود نفْسِ روزه‌داری و توجّه به وظیفه؛ ما به این احتیاج داریم. ... برای من، برای شما، لازم است که توجّه کنیم، استفاده کنیم از این ماه، از این فرصت.»[10]

رهبر معظم انقلاب در درس خارج خود قبل از ماه رمضان این‌گونه تذکر دادند: «ماه رمضان فرصت خیلی خوبی است، فرصت بسیار خوبی است. البتّه فرصت تبلیغ است، فرصت تبیین است، فرصت اُنس با مردم است، فرصت کمک به فقرا است لکن از همه اینها بالاتر، فرصت تعبّد است، فرصت تقرّب است، فرصت روزه‌ای است که می‌گیرید، فرصت نشستن سر سفره رحمت الهی،‌ سر سفره ضیافت الهی است. این سفره‌ی ضیافتی که میگویند، این ضیافت، همین روزه شما است، همین نافله شما است، همین نماز شما است که به جا می‌آورید.

البتّه اعمال ماه رمضان خیلی زیاد است؛ ... سحر ماه رمضان همه پا میشوند؛ نباید این سحر را از دست داد؛ سحر فرصت خیلی خوبی است. مکرّر عرض کرده‌ایم که اگر ماها از سحر استفاده نکنیم، در این دنیای شلوغ، وقت دیگری نداریم برای خلوت با خودمان، با دلمان، با خدای خودمان، واقعاً وقتی باقی نمی‌ماند»[11] و در جمع دانشجویان تذکر دادند: «ماه رمضان فرصت خیلی خوبی است برای شست‌وشوی دل و جان، برای تقویت رابطه‌ی با خدا و به این تقویت رابطه شما احتیاج دارید؛ همه ما احتیاج داریم. ماه رمضان فرصت بسیار خوبی است. اُنس با قرآن، اُنس با نماز، اُنس با دعا، همین روزه‌ای که میگیرید، نعمتهای خدا است برای شما.»[12]

ایشان با بیان این‌که از این فرصت باید برای رفع گرفتاری‌ها استفاده کنیم، فرمودند: «گرفتاری زندگی؛ گرفتاری معاش؛ گرفتاری امور شخصی؛ گرفتاری اهل و اولاد، و انواع گرفتاری‌ها مانع می‌شود که ما به خودمان، آن چنان که شایسته است، برسیم. لذا یک ماه رمضان را که خدای متعال قرار داده است، فرصت مغتنمی است. این ماه را از دست ندهید. مقصودم این است که اگر نمی‌توانیم به‌طور دائم در حال مراقبت و ساخت‌وساز خودمان باشیم، اقلاًّ ماه رمضان را مغتنم بشماریم.»[13]

پی‌نوشت:
[1]. الكافی، كلينی ج4، ص66. «مِن وَصِيَّتِهِ لِولْدِهِ عِندَ دُخُولِ شَهرِ رَمَضانَ: فاجهَدُوا أنفُسَكُم فإنّ فيهِ تُقسَمُ الأرزاقُ ، وتُكتَبُ الآجالُ ، وفيهِ يُكتَبُ وَفدُ اللّه الذين يَفِدُونَ إلَيهِ، وفيهِ ليلةٌ العَمَلُ فيها خَيرٌ مِن العَمَلِ في ألفِ شَهرٍ.»
[2]. بحار الأنوار، علامه مجلسی ج96، ص346. «لَو يَعلَمُ العَبدُ ما فی رَمَضانَ لَوَدَّ أن يكونَ رَمَضانُ السَّنَةَ.»
[3]. بیانات مقام معظم رهبری در ارتباط تصویری با نمایندگان تشکل‌های دانشجویی، ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۹.
[4]. خطبه‌های نماز عید سعید فطر، ۱۹ شهریور ۱۳۸۹.
[5]. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار فرماندهان نیروی انتظامی جمهوری اسلامی، ۶ اردیبهشت ۱۳۹۴.
[6]. بیانات مقام معظم رهبری در خطبه‌های نماز عید فطر، ۲۴ آبان ۱۳۸۳.
[7]. بیانات مقام معظم رهبری در خطبه‌های نماز جمعه‌ی تهران‌، ۲۳ شهریور ۱۳۸۶.
[8]. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار کارگزاران نظام، ۲۷ مرداد ۱۳۸۹.
[9]. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار مسئولان نظام، ۲ خرداد ۱۳۹۷.
[10]. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار مسئولان نظام، ۲۲ خرداد ۱۳۹۶.
[11]. بیانات مقام معظم رهبری در جلسه درس خارج فقه در آستانه فرارسیدن ماه مبارک رمضان، ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۸.
[12]. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از دانشجویان، ۱ خرداد ۱۳۹۸.
[13]. بیانات مقام معظم رهبری در اوّلین روز ماه مبارک رمضان‌، ۴ اسفند ۱۳۷۱.