پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در روایتی از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نقل شده که می‌فرماید: «لتفتحن القسطنطينية، ولنعم الأمير أميرها، ولنعم الجيش ذلك الجيش.[1] حتماً قسطنطنیه را فتح می‌کنند و چه خوب است امیر و سربازانش.» سؤال این است: آیا امیر و لشکری که در این روایت مورد مدح و ستایش رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) قرار گرفته سلطان محمد فاتح، فاتح قسطنیه است؟ یا فتح دیگری از قسطنطنیه پیش رو است؟ 

این حدیث را  احمد بن حنبل در مسند خود از عبدالله بن بشر خثعمی روایت کرده است. باید گفت: اقوال در صحت و سقم این حدیث متفاوت است. چنانکه حاکم و ذهبی آن را صحیح دانسته و البانی و دیگران آن را جرح کرده‌اند؛ حتی بر فرض صحت این روایت، باز هم نمی‌توان مطمئن بود که این فتح، همان فتحی باشد که به رهبری سلطان محمد فاتح در 29 مارس 1453 میلادی صورت گرفت و قسطنطنیه را فتح کرد. 

این حدیث با سند دیگر از مسلم و دیگران نیز نقل شده است؛ اما در آن، لشکر و امیر آن ستایش نشده است. بسیاری از علماء گفته‌اند؛ فتح دیگری در آخر الزمان، پیش از شروع قیامت و بدون جنگ، بلکه با گفتن تکبیر و ذکر حاصل می‌شود و مراد از فتح ذکر شده در روایت، همان فتح است.

شیخ حمود التویجری در کتاب «اتحاف الجماعه» در مورد این روایت می‌گوید: «مراد از فتح قسطنطنیه همان فتحی است که در آخرالزمان و قبل از ظهور دجال اتفاق خواهد افتاد.»[2] فتح قسطنطنیه در آخر الزمان، در روایات متعددی آمده است. چنانکه در احادیث معاذ و عبدالله بن بشر نیز آمده است که این فتح و گشایش، با تسبیح و تکبیراست؛ بدون اینکه نبردی در میان باشد.

در بخشی از این احادیث نیز به صراحت بیان شده است که فتح آن به دست اعراب است نه ترکها؛ شاهد بر این ادعا، حدیثی است از عمرو بن عوف که می‌گوید: «ثُمَّ ‌يَخْرُجُ ‌إِلَيْهِمْ ‌رَوْقَةُ ‌الْمُسْلِمِينَ أَهْلُ الْحِجَازِ الَّذِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ، لَا تَأْخُذُهُمْ فِي اللَّهِ لَوْمَةُ لَائِمٍ حَتَّى يَفْتَحَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ قُسْطَنْطِينِيَّةَ وَرُومِيَّةَ بِالتَّسْبِيحِ وَالتَّكْبِير.[3]ِ سپس جماعت از مسلمان حجاز به سوی آنان بیرون می‌آیند کسانیکه در راه خدا جهاد می‌کنند ... . تا اینکه خداوند قسطنطنیه و روم را با تسبیح و تکبیر برای  آنان فتح می‌کند.»

این نشان می‌دهد که نبرد بزرگی بین اعراب و رومیان رخ می‌دهد و افرادی که در این نبرد بزرگ شروع به جنگ می‌کنند، کسانی هستند که قسطنطنیه را فتح می‌کنند و پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در این روایات فرمانده آن ارتشی که قسطنطنیه را در آخر الزمان با ظهور دجال فتح می‌کند، ستوده است.

پی‌نوشت:

[1]. إتحاف الجماعة بما جاء فی الفتن والملاحم وأشراط الساعة ، التويجری، ج1، ص402.
[2]. إتحاف الجماعة بما جاء فی الفتن والملاحم وأشراط الساعة، التويجری، ج1، ص392.
[3]. مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، ج6، ص219.
[4]. عقد الدرر فی أخبار المنتظر، سلمی، ج1، ص271.