پایگاه جامع فرق، ادیان ومذاهب_ وحدت از منظر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، نه امری تاکتیکی و استراتژی، بلکه یک اصل اسلامی است، در این زمینه می‌فرمایند: «نباید به وحدت به چشم تاکتیک نگاه کرد؛ وحدت یک اصل اسلامى است.» بیان ایشان، علاوه بر تبیین حقیقت وحدت و خاستگاه دینی آن، پاسخ به آن دسته دیدگاه‌هایی است که وحدت را یک امر صرفاً تاکتیکی یا استراتژیکی قلمداد می‌کنند. لذا ایشان وحدت را از واجبات و ضروریات دین مبین اسلام معرفی می‌کنند، «تقریب را لازم و واجب و ضروری و در جهت اهداف نظام اسلامی می‌دانیم.» و در کلام دیگری تصریح کرده‌اند: «وحدت بین مسلمین، به صد دلیل واجب، و به صد دلیل ممکن است.»[1]
رهبر انقلاب اسلامی، معانی متعددی را برای وحدت بیان کرده‌اند، از جمله اینکه وحدت یعنی: مقابله با دشمن و همدلی با همدیگر، تکیه بر مشترکات، همکاری فِرَق مسلمین با همدیگر و عدم معارضه آن‌ها با هم؛ احساس برادری؛ نفی تنازع نه نفی اثبات عقیده؛ یکدلی عاطفی و سیاسی در مقابل دشمن. ایشان در زمینه وحدت به‌طور مکرر بر ضروری بودن تحقق اتحاد بین مذاهب اسلامی تأکید و از تفرقه و فرقه‌گرایی به عنوان سم مهلک امت اسلامی یاد کرده‌اند، از جمله ضرورت‌هایی که در کلام معظم‌له بیان شده می‌توان به این موارد اشاره کرد: وحدت یک اصل اسلامی و قرآنی است.[2]

عوامل و بسترهای ایجاد تفرقه در بین مذاهب اسلامی که برخی از عوامل درونی و برخی دیگر از عوامل بیرونی نشأت می‌گیرد، امروزه سبب انشقاق بین مذاهب اسلامی شده است که با آگاه شدن ملت‌ها و خودباوری دولت‌های اسلامی، می‌توان مانع از ایجاد تفرقه و شعله‌ور شدن آتش فتنه در جهان اسلام شد. از دیدگاه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مهم‌ترین عامل درونی ایجاد تفرقه، پیروی کردن از شیطان است.
جهالت و کج‌فهمی، یکی دیگر از آسیب‌های درونی وحدت مذاهب اسلامی است که رهبر انقلاب اسلامی بارها بر آن تأکید کرده‌اند، ایشان می‌فرماید: نمى‌خواهیم بگوییم اختلاف شیعه و سنى همیشه مربوط به استعمار بوده؛ نه! احساساتِ خودشان هم دخیل بوده؛ بعضى از جهالت‌ها، بعضى از تعصب‌ها، بعضى از احساسات، بعضى از کج‌فهمی‌ها دخالت داشته؛ لیکن وقتى استعمار وارد شد، از این سلاح حداکثر استفاده را کرد.
جهالت از حقایق آموزه‌های دینی، سبب می‌گردد که از یک آموزه، تفسیرهای گوناگون و گاهی متناقض ارائه گردد. در سایه‌ی این تفاسیر گوناگون، برخی ساده‌اندیشان، گروه مقابل خود را تکفیر می‌کنند و خود را حق می‌پندارند. از اینجاست که زبان به تکفیر گشوده و اساس تفرقه در بین مسلمانان را بنیان می‌نهند. همچنین غرور و خود برتربینی و تعصبات قومیتی و فرقه‌ای و مذهبی، سبب جنگ‌افروزی‌های فراوان در جهان اسلام شده است.
به عبارتی، توهین به عقاید مذهبی و آداب قومی، یکی از عوامل اصلی در ایجاد تفرقه در جوامع اسلامی هستند. لذا رهبر انقلاب اسلامی آن را به عنوان خط قرمز نظام اسلامی معرفی کرده، تأکید می‌کنند: «خط قرمز از نظر نظام اسلامى و از نظر ما، عبارت است از اهانت به مقدسات یکدیگر. آن کسانیکه نادانسته، از روى غفلت، گاهى از روى تعصب‌هاى کور و بی‌جا، چه سنّى و چه شیعه، به مقدسات یکدیگر توهین می‌کنند، نمی‌فهمند چه می‌کنند. بهترین وسیله براى دشمن همین‌ها هستند؛ بهترین ابزار در دست دشمن همین‌ها هستند؛ این خط قرمز است. عوامل بیرونی زیادی ناقض وحدت هستند، استعمار و استکبار نقش عمده و اصلی در ایجاد و استمرار تفرقه و دامن زدن به آن را برعهده دارد.[3]

برخی از حُکام و دولت‌های اسلامی وابسته، خواسته یا ناخواسته در ایجاد و تزریق سم مهلک تفرقه، ایفای نقش می‌کنند که اینها را هم باید از جمله آسیب‌های بیرونی وحدت شمرد. رهبر انقلاب در تبیین این مسئله می‌فرمایند: «بخشی از سرزمین‌های اسلامی، به حضور و تصرف ایادی شرک و کفر و استکبار آلوده شده و با سوء تدبیر و خباثت بعضی از حکام ممالک اسلامی، اختلافات تازه و برادرکشی‌های بی‌سابقه در میان مسلمین پدید آمده است. این چیزی است که قلب هر مسلمان غیور و معتقد به عزت اسلام و وحدت مسلمین را جریحه دار می‌سازد. همچنین گروه‌ها و جریان‌های تکفیری دست‌ساز استکبار جهانی که به طور بی‌سابقه و فزاینده‌ای در حال رشد و نمو در بعضی جوامع اسلامی هستند، نقش پیاده‌نظام دشمن در اجرای اهداف آن را دارند؛ از جمله مذاهب جعلی در جهان اسلام، وهابیت است که در قرن اخیر در جهان اسلام پدید آمد و برخی از ساده‌اندیشان جهان اسلام را هم با خود همراه ساخت.»[4]

پی‌نوشت:

[1]. بیانات در دیدار مسئولان نظام و سفراى کشورهاى اسلامى ۲۷ تیر ۱۳۹۴.
[2]. بیانات در دیدار رئیس جمهور موقت افغانستان و رهبران مجاهدان افغانی ۱۱ مهر ۱۳۶۸.
[3]. بیانات در دیدار مسئولان نظام و سفرای کشورهاى اسلامى ۶ خرداد ۱۳۹۳.
[4].  بیانات در دیدار جمعی از روحانیون حوزه‌های علمیه‌ی اهل سنت ۵ دی ۱۳۶۸.