پایگاه جامع فرق، ادیان ومذاهب_ بزرگداشت اعیاد مذهبی و برگزاری مجالس و محافل جشن و سرور، یکی از سیره‌های مشروع و مباح، بلکه رایج بین مسلمانان بوده و هم‌اکنون نیز در بین آنان رواج دارد، ولی وهابی‌ها می‌پندارند که برگزاری جشن میلاد پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و ائمه اطهار (علیهم‌السلام)، قرائت قرآن در آن مراسم، شعر خواندن در مدح ایشان و اطعام مسلمانان از جمله منکرات است؛ به عنوان مثال، ابن تیمیه در این‌باره می‌گوید: «جشن و شادمانی در اعیاد بدعت است و اساسی ندارد و هیچ‌یک از گذشتگان، این روزها را به عنوان عید، به صورت دسته جمعی به شادی نپرداخته‌اند، و در آن روزها اعمالی انجام نداده‌اند؛ این عمل مسیحیان است که در ایام تولد حضرت عیسی (علیه‌السلام) جشن می‌گیرند و یا از یهودیان است. یادواره‌ها و بر پا کردن جشن در ایام ولادت‌ها و یا وفات‌های اولیاء، پرستش آنان به شمار می‌آید و نوعی عبادت و تعظیم برای آن‌هاست ...»[1]

بی‌پایه و اساس بودن ادعاهای ابن تیمیه در این زمینه، بر طالبان و جویندگان حقیقت پوشیده نیست؛ چرا که علاوه بر این‌که بین برگزاری جشن میلاد رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و عبادت فرق است؛ به تصریح خود ابن تیمیه، اصل در هر چیزی اباحه است؛ او می‌گوید: اصل در آداب و رسوم مردم، عدم منع است مگر این‌که منعی از خداوند رسیده باشد.[2]
نکته: با رجوع به سخنان و سیره علماء و بزرگان اهل سنت، بی‌پایه واساس بودن این ادعا روشن می‌شود.

1) ابن جوزی (متوفای 597 ه. ق)
عبدالرحمن بن علی معروف به ابن جوزی، برگزاری مراسم جشن و شادی در ایام تولد نبی مکرم اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را موجب تضمین سلامت جسمی در طول سال می‌داند و معتقد است برگزار کنندگان و شرکت کنندگان در این مراسم، سریعاً به آرزوها و اهداف و نیات خود می‌رسند.[3]

2) سیوطی می‌گوید: «مولودی خوانی در ماه ربیع الأول، مورد سؤال واقع شده که آیا از حیث شرع، امری پسندیده است یا مذموم؟ آیا کسی‌که انجام می‌دهد، به او ثواب داده می‌شود یا خیر؟ ... جواب این است که اصل مولودی خوانی که عبارت است از اجتماع مردم، و قرائت مقداری از قرآن، و خواندن روایات در شأن پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و در پایان نیز ظرف‌های غذا آورده می‌شود و بین مردم توزیع می‌گردد، عملی است نیکو، که بانی و شرکت کننده آن مأجور بوده و به آنان ثواب داده می‌شود؛ زیرا با این عمل، قدر و منزلت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) تعظیم شده و در ولادت آن حضرت، اظهار شادی می‌شود.»[4]

3) سخاوی شافعی (830 -902 ه ق)
شمس الدین محمد بن عبدالرحمن بن محمد مصری، معروف به سخاوی، یکی از شاگردان ابن حجر عسقلانی شافعی نیز هم‌چون دیگران شروع برگزاری این مراسم را بعد از قرن سوم می‌داند و می‌نویسد: تمامی مسلمانان در سراسر سرزمین‌های اسلامی و شهرهای بزرگ در ایام تولد پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) مراسم جشن و سرور برگزار می‌کنند و در همان شب‌ها با دادن صدقات مختلف و خواندن مولودی به جشن و شادی می‌پردازند؛ به خاطر برگزاری این مراسم و انجام دادن اعمال خیر، برکات زیادی شامل حال آنان می‌شود.[5]

4) ابوعبدالله محمد بن ابراهیم بن عبدالله بن مالک حمیری، معروف به ابن عباد، روز تولد پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را یکی از اعیاد مسلمانان می‌داند و معتقد است مسلمانان در چنین روزی باید به شادی و سرور بپردازند. وی انجام اعمالی هم‌چون روشن کردن شمع، پوشیدن لباس‌های فاخر و زینتی و غیره را که مقتضای شادی و سرور است، جایز می‌داند.[6]

سخن بزرگان اهل سنت در این زمینه بسیار است؛ در پایان نیز سخنان علما دارالافتاء مصر را در این زمینه بیان می‌کنیم:
دار الافتاء: خود پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نیز روز میلاد شریف خودشان را گرامی می‌داشتند. از مسلم به نقل از ابی‌قتاده روایت شده که حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌وآله) روز دوشنبه روزه می‌گرفتند و می‌فرمودند: «من در این روز متولد شدم.» لذا این کار، شکرگزاری ایشان به‌خاطر میلادشان بوده است و ما نیز باید میلاد شریف پیامبر رحمت (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را شکرگزار باشیم.
این مرکز فقهی مصر بیان داشت: همه علمای گذشته و کنونی از قرن چهارم هجری به بعد، بر مشروعیت برگزاری مراسم جشن میلاد پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) اجماع کرده‌اند و حتی برخی علما و فقها این کار را مستحب دانسته‌اند و دلایل صحیحی بر استحباب آن ذکر کرده‌اند. بنابراین کسی‌که دارای فهم و عقل سلیم است، دلیلی برای انکار آن‌چه علمای گذشته انجام می‌داده‌اند، ندارد. چرا که آنان شب میلاد پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را با اطعام کردن، تلاوت قرآن، خواندن اذکار و دعاها، سرودن شعر در مدح رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) گرامی می‌داشتند و مورخان بسیاری مانند ابن جوزی، ابن کثیر، ابن دحیه اندلسی، ابن حجر و جلال‌الدین سیوطی این مراسم را ثبت کرده‌اند.[7]

سالروز ولادت پیامبر اسلام، حضرت محمد مصطفی (صلی‌الله‌علیه‌وآله) یکی از اعیاد بزرگ اسلامی است که اهل سنت، ۱۲ ربیع‌الاول و شیعیان در روز ۱۷ ربیع‌الاول این عید بزرگ را جشن می‌گیرند. فاصله این دو روز در جمهوری اسلامی ایران، به‌عنوان هفته وحدت، بزرگ داشته می‌شود.

پی‌نوشت:

[1]. اقتضاء الصراط المستقیم، ابن تیمیه، ص294.
[2]. مجموع الفتاوی، ابن تیمیه، ج4، ص196.
[3]. «قال ابن الجوزی: من خواصّه أنّه أمان فی ذلک العام و بشری عاجلۀ بنیل البغیۀ و المرام.» حلبی، السیرة الحلبیة، ج1، ص137.
[4]. الحاوی للفتاوی، سیوطی، ج1، ص189 و 196.
[5]. زرکلی در شرح حال او می‌نویسد: «مورخ، حجّۀ و عالم بالحدیث و التفسیر و الأدب.» وی کتاب‌های زیادی نوشته است؛ مهم‌ترین کتاب او «الضوء اللامع فی أعیان القرن التاسع» است. زرکلی، آلأعلام، ج6، ص194.
[6]. سید جعفر مرتضی، المواسم و المراسم، ص22، به نقل از القول الفصل فی حکم الاحتفال بمولد خیر الرسل، ص175.
[7]. خبرگزاری بین المللی قرآن، «تأکید دارالافتاء مصر بر نکوداشت میلاد پیامبر(ص)»، 19 مهر 1400، کد خبر: ۴۰۰۳۹۶۱.