سلفیت و وهابیت
پس از رسوایی عقیده ابن تیمیه، حکومت در دمشق اعلام کرد: هر کس عقاید ابن تیمیه حنبلی را داشته باشد، به ویژه حنبلی‌ها، خون و مالش مباح و هدر است. به دنبال آن حنبلی‌ها و افراد دیگری که در معرض اتهام بودند، از مذهب حنبلی اعلام برائت کردند و ادعای پیروی از مذهب و عقیده شافعی را نمودند.
تقی الدین ابوعباس احمد بن عبدالحلیم بن عبدالله بن ابوالقاسم بن تیمیه، معروف به ابن تیمیه در دهم ربیع الاول سال 660 یا 661 قمری و حدود پنج سال پس از سقوط دولت هلاکوخان در شهر «حرّان» متولد شد. وی پس از تحصیل و کسب علوم حنبلی به تدریس پرداخت و در سال 684 تدریس تفسیر قرآن را در مسجد اموی دمشق شروع کرد.
زمانی که ابن تیمیه از جانب مردم «حماه» در مورد آیاتی از قرآن مانند: «الرحمن علی العرش الستوی» و... مورد سؤال واقع شد، کتاب «الحمویه الکبری» را نوشت و در آن بر جسم بودن خداوند تصریح کرد. در این جریان ابن‌تیمیه به واسطه فتاوا و ارائه تفسیرهای شاذ و نادرست از قرآن و روایات، شهرت یافت.
رعایت عدالت، اختصاص به حالت صلح و آتش‌بس ندارد، بلکه قرآن به مسلمانان دستور می‌دهد در صحنه جنگ و خون‌ریزی نیز در حق کفار و مشرکان عدالت را رعایت کنند. شاید توجه به چنین آموزه‌هایی بود که برخی از خلفا را بر آن داشت تا در مواجهه با کفار سختگیری بی‌جا نکنند.
قرآن در مواجهه با کفار و مشرکان علاوه بر امر به قتال، دستور به نیکی و احسان و همچنین دستور به صلح و زندگی مسالمت‌آمیز در کنار آنان داده است و تنها راه تعامل با کفار و مشرکان جنگ، نبرد و قتال نیست. در کنار بررسی مسئله قتال علیه کفار و مشرکان، دو مسئله مهم، یعنی مصادیق رعایت عدالت و برقراری صلح با کفار نیز در آیات قرآن قابل بررسی است.
نباید گفت که اسلام در هیچ جا اجازه قتال علیه مسلمان را نداده است، بلکه منظور این است که در اسلام بدون دلیل نمی‌توان کسی را کشت و حتی در جاهایی که دستور به قتال داده است (مانند باغی) کشتن وی را هدف اصلی قرار نداده است. لذا باید در امور جنگی و جهاد علیه مسلمانان احتیاط و دقت عمل به خرج داد.
جهاد از جمله فرایضی است که در دفاع از حریم اسلام و حفظ تقدسات اسلامی سفارش شده است. فرقه وهابیت با سوء استفاده از این حکم و با همسان‌انگاری اعمال مشرکان صدر اسلام و مسلمانان، خون مسلمانان را ریخته و موجب انشقاق در امت اسلامی گشتند.
اخنس بن شریق مردی زیبا و خوش‌زبان بود و تظاهر به دوستی با پیامبر (ص) می‌کرد و خود را مسلمان جلوه می‌داد، و سوگند می‌خورد که آن حضرت را دوست دارد. رسول خدا که مأمور به ظاهر بود با او به گرمی و با محبت رفتار می‌کرد، ولی او در باطن مرد منافقی بود. در ماجرایی، زراعت بعضی مسلمانان را آتش زد و چهارپایان آنان را کشت.
تفسیرهای غلط از مفهوم‌های دینی باعث شده است نیروها و پتانسل گروه‌های اسلامی بدون فایده برای جامعه اسلامی و برخلاف مصالح اسلامی به هدر رود. یکی از تفاسیر غلط و ناصواب در فهم دینی عدم فهم درست و منطقی معنای جهاد و سبیل الله و سبیل الطاغوت است. کلمه‌ای که اشتباه آن باعث شده است، رفتارهای ناصوابی از گروه‌های تکفیری دیده شود.
معروف است که شمس الدین ذهبی نصیحتی به شیخ تقی الدین ابن‌تیمیه حرّانی داشته که به «النصیحة الذهبیة» معروف شده است، و نسخه‌ای از این نصیحت که خطی است در دار الکتب المصریة به خطّ قاضی القضاة برهان الدین بن جماعة نگه‌داری شده است. که گویا این نصیحت در وجود ابن‌تیمیه حرّانی در اواخر عمرش تأثیر گذاشته است.
از کسانیکه در طول چند قرن، مورد توجه خاص وهابیان قرار گرفته و برای او ارزش فراوانی از نظر علمی قائلند، ابن‌تیمیه است. او کسی است که افکار وهابیان از او سرچشمه می‌گیرد. وهابیان برای او کنگره‌های علمی گرفته و کتاب‌هایی در مدح و منزلت و شخصیت علمیش تألیف کرده‌اند، و برخی عالمان اهل سنت نیز بر علیه او مواضع تندی گرفته‌اند.
از کسانیکه در طول چند قرن، مورد توجه خاص وهابیان قرار گرفته و برای او ارزش فراوانی از نظر علمی قائلند؛ ابن‌تیمیه است. او کسی است که افکار وهابیان از او سرچشمه می‌گیرد. وهابیان برای او کنگره‌های علمی گرفته و کتاب‌هایی در مدح و منزلت و شخصیت علمیش تألیف کرده‌اند، و برخی عالمان اهل سنت نیز بر علیه او مواضع تندی گرفته‌اند.
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ اسلام، از ادیان توحیدی و ابراهیمی است. پیام‌آور این دین، حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله) است که از طریق وحی از جانب خدا، قرآن را برای بشریت آورده است.
از دیدگاه مذاهب اسلامی، مرتد به کسی اطلاق می‌شود که اعتقادی به ضروری دین نداشته باشد، ولی از دیدگاه وهابیت کسیکه به ضروری مذهب وهابیت اعتقاد نداشته باشد، مرتد و بدتر از کافر شمرده می‌شود.