متن مقاله
نه‌فقط حرکات انقلابی، بلکه هر حرکتی که انسان در اجتماع اسلامی انجام می‌دهد، باید نفع و ضرر اسلام را در نظر بگیرد. لذا اسلام، هر حرکت اجتماعی را که منجر به فساد در جامعه اسلامی شود، مردود دانسته و از همین‌رو به کسانی‌که ادعای مسلمانی و محبت به رسول‌الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) دارند و از طرفی اقدام به فساد در زمین و از بین بردن مزارع و نسل‌کشی می‌کنند، وعده عذاب داده است: «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یعْجِبُک قَوْلُهُ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ یشْهِدُ اللَّهَ عَلی ما فِی قَلْبِهِ وَ هُوَ أَلَدُّ الْخِصامِ.[بقره/204] و از مردم، کسانی هستند که گفتار آنان، در زندگی دنیا مایه اعجاب تو می‌شود؛ (در ظاهر، اظهار محبّت شدید می‌کنند) و خدا را بر آن‌چه در دل دارند، گواه می‌گیرند. (این در حالی است که) آنان، سرسخت‌ترین دشمنانند»؛ و یا در آیه بعد بیان می‌کند که «وَ إِذا تَوَلَّی سَعی فِی الْأَرْضِ لِیفْسِدَ فیها وَ یهْلِک الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ وَاللَّهُ لا یحِبُّ الْفَسادَ.[بقره/205] (نشانه آن، این است که) هنگامی‌که روی برمی‌گردانند (و از نزد تو خارج می‌شوند)، در راه فساد در زمین کوشش می‌کنند، و زراعت‌ها و چهارپایان را نابود می‌سازند؛ (با این‌که می‌دانند) خدا فساد را دوست نمی‌دارد.»
از نگاه مفسران، این آیات درباره اخنس بن شریق نازل شده است. وی مردی زیبا و خوش‌زبان بود و تظاهر به دوستی با پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌کرد و خود را مسلمان جلوه می‌داد، و سوگند می‌خورد که آن حضرت را دوست دارد و به خدا ایمان آورده است. رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) که مأمور به ظاهر بود با او به گرمی و با محبت رفتار می‌کرد، ولی او در باطن مرد منافقی بود. در ماجرایی، زراعت بعضی مسلمانان را آتش زد و چهارپایان آنان را کشت. در این‌جا آیات فوق نازل شد[1] و خداوند پرده از باطن او برداشت و درون قلبش را برای پیامبر آشکار کرد و به اخنس بن شریق وعده جهنم داد: «فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَ لَبِئْسَ الْمِهادُ» قطعاً چنان‌چه وی در اظهار دوستی و محبت، به پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و پیروان او صادق بود، هرگز دست به فساد و تخریب نمی‌زد و به زراعت‌ها و دام‌ها، بی‌رحمانه هجوم نمی‌آورد. وی در ظاهر، دوستی خالص و در باطن از بی‌رحم‌ترین و سرسخت‌ترین دشمنان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بود. اخنس، مسلمان بود و به حضرت اظهار علاقه می‌کرد، ولی عملش «فی سبیل الطاغوت» بود و قرآن هم به او شدیدترین وعده را داد. اما در ظاهر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) با او برخورد و معامله کفر نداشت و به حسب ظاهر حکم کرد.

پی‌نوشت:

[1]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج2، ص72.