پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ عبدالحمید در مخالفت با گشت ارشاد، کار نیروی انتظامی را برخورد با معلول به جای برخورد با علت دانست و مسئله حجاب را ناشی از اعتراض به مشکلات ملی، وضعیت نابسامان اقتصادی و تبعیض‌ها عنوان کرد و گفت: «این عوامل باعث شده است که زنان، دست به نافرمانی مدنی بزنند. متأسفانه در کشور ما و بسیاری از کشورها، با علت مبارزه نمی‌کنند و با معلول مبارزه می‌کنند. در همه قوانین و قواعد بین‌المللی، مبنا بر مبارزه با علت است؛ به طور مثال، سازمان بهداشت جهانی، برای ریشه‌کن کردن مالاریا، با علت آن مبارزه می‌کند و اگر قرار بود به جای پشه مالاریا، با تب مالاریا مبارزه کند، این بیماری فراگیرتر می‌شد».[1] بنابراین مبارزه با بدحجابی را محکوم کرده و افراد بدحجاب را معترضین به حکومت و وضعیت اقتصادی و تبعیض و بی‌عدالتی در کشور دانسته و از دولت خواست به جای گشت ارشاد، مشکلات مردم را حل کند.

ابتدا برای پاسخ به این سخن به ّظاهر منطقی، باید ببینیم که آیا بدحجاب‌ها در کشور، به قصد مخالفت با نظام این کار را انجام می‌دهند؟ آیا ریشه بی‌حجابی، فقر مردم است‌؟ معیشت مردم درست شود، حجاب خود به خود حل می‌شود؟ اگر این سخن درست هم باشد، ناقص است! بله! ممکن است یکی از عوامل بی‌حجابی، وضعیت معیشت باشد، ولی این علت، تنها عامل نیست؛ زیرا با یک نگاه ساده، می‌توان تأیید کرد که بی‌حجابی در بالاشهر که از لحاظ معیشت مشکلی ندارند، از پایین شهر بیشتر است. پس ساده‌ انگاری است که عامل بدحجابی را مخالفت زنان برای نشان دادن اعتراض به وضع معیشت دانست. حتی ممکن است برای بدحجابی اقشار ضعیف هم عامل دیگری غیر از معیشت پیدا کرد؛ مثلاً ضعیف بودن تقیدات دینی و خودنمایی در این زنان باعث بدحجابی شده است؛ بنابراین خلاصه کردن عامل بدحجابی در مخالفت با سیاست‌های نظام، صحیح نیست.

در یکی از تحقیقات انجام شده، حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد زنان جامعه حجاب شرعی دارند؛ از طرفی ۹۰ درصد جامعه به حجاب اعتقاد داشته و آن را ضروری می‌دانند. مشکل این است که بیش از نیمی از زنان جامعه، در مصداق حجاب، تابع عرفند؛ یعنی جامعه نسبت به ضرورت حجاب و جنبه دینی و شرعی آن کاملاً معتقد عمل می‌کند؛ اما در مصداق دچار غفلت است. آنان بین قرائت شرعی حجاب و قرائت عرفی آن، از سر غفلت، تفاوت قائل شده‌اند.[2]

علل بدحجابی در نیمی از زنان جامعه و بی‌حجابی عده کمی از زنان که با پخش تصاویر آنان، گسترده به نظر می‌رسند، این موارد می‌تواند باشد:

- بعد از انقلاب، برای حجاب شرعی، تعریف دقیقی ارائه نشد و از طرفی، افراط و تفریط‌هایی که منجر به سهل‌‌ انگاری نسبت به حجاب و گاهی برخورد همراه با خشونت و درگیری لفظی و بدنی شده، موجب بدبینى و تنفر مردم و به ویژه زنان به موضوع حجاب شد.

-  ارزش‌ انگاشتن بدحجابی: برخی با این تصور که خودنمایی و تظاهر (بدحجابی) در انظار مردم و جامعه ارزش است، به این سمت میل پیدا کرده‌اند؛ این تغییر ارزش‌ها باید اصلاح گردد. در طرح گشت ارشاد، تا حدودی این علت دیده شده و سعی در اقناع افراد فریب‌ خورده می‌گردد. 

- تهاجم فرهنگی و نفوذ فرهنگ بیگانه: این امر توسط دستگاه‌های تبلیغاتی غرب، با پیشرفته‌ترین وسیله تبلیغی مثل ماهواره و شبکه‌های اجتماعی، در حال تأثیرگذاری است که گاهی با این سیاست صدا و سیما (که قصد داریم مخاطبان این رسانه‌ها را جذب کنیم)، تشدید می‌گردد.

- ضعف ایمان و معنویت که باعث ضعف حیا می‌شود؛ زنان باحیا با رعایت حجاب، زینت‌‌های خود را به نمایش نمی‌‌گذارند، اما زنانی که زیبایی‌های خود را به نمایش می‌‌گذارند، پرده بین خود و خدا را دریده ‌و به شخصیت و اعتبار خود خدشه وارد می‌کنند. (گرچه حجاب به معنی برخورداری از عفاف نیست، ولی عفاف بدون رعایت پوشش ظاهری نیز قابل تصور نیست).

- کمبود محبت که گاه موجب کمبودهای شخصیتی در فرد شده و برای جبران آن خلأها به راه‌هایی از جمله بدحجابی متوسل می‌شود.

- عدم آگاهی از عواقب بدحجابی: حرکت به سوى صفات والا و اعمال صالح، احتیاج به انگیزه دارد؛ جاهلان و ناآگاهان در جامعه، ممکن است مرتکب اعمال زشتى شوند و هنگامى که آگاهى کافى درباره قبح آن اعمال پیدا کنند، ممکن است به کلى آن اعمال و صفات را رها کرده، یا لااقل به مقدار زیادى از آن بکاهند.

البته اولویت مسئولان کشور، حتماً باید بهبود وضعیت معیشت مردم باشد و برای این مسئله نباید شب و روز داشته باشند؛ اما همان طور که گفته شد، نمی‌توان علت بی‌حجابی یا بدحجابی را تنها مشکلات معیشتی و مخالفت با نظام اسلامی دانست.

پی‌نوشت:
[1]. سخنان عبدالحمید در 7 اردیبهشت 1403.
[2]. سایت مشرق، «مفسدین اقتصادی را رها کردید و دغدغه‌تان شده‌ برخورد با بی‌حجاب/ آن رأی پدران ما بود و ما قبول نداریم!»، ۲۱ تیر ۱۴۰۲.