آتوسا نام دختر کورش، به معنی دختر یا زنی است که «دارای ران فربه» باشد.[1]

طبق متون تاریخی، آتوسا با برادرش کمبوجیه (یا همان کامبیز) ازدواج کرد. البته کَمبوجیه با خواهر دیگرش (رُکسانا) هم ازدواج کرد. پس آتوسا و رکسانا، هم خواهر بودند و هم هَووی یکدیگر. از طرفی همسرِ برادر (یا اصطلاحاً زن‌داداش) همدیگر هم بودند.
پس از اینکه کمبوجیه کشته شد، آتوسا به تصرف شخصی به نام گِئومات درآمد. بعداً داریوش اول هخامنشی، گئومات را کُشت و آتوسا به همسری داریوش درآمد.
از پیوند داریوش و آتوسا، خشایارشا متولد شد.
طبق یک گزارش، آتوسا به مرگ طبیعی از دنیا رفت. اما طبق گزارشی دیگر، به دست پسرش خشایارشا کشته شد.[2]

پی‌نوشت:

[1]. والتر هینتس، داریوش و ایرانیان، ترجمه پرویز رجبی، تهران: نشر ماهی، ۱۳۹۱، ص ۱۲۲.
[2]. پرویز رجبی، دانشنامه ایران: آتوسا، تهران: بنیاد دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۴، ص ۵۸۱-۵۸۳.