انحرافات صوفیه
سعدی شیرازی، با وجود اینکه گرایشات صوفیانه داشته، اما در کتاب گلستان خویش برخی اعمال و رفتار دراویش، هممچون کینهتوزی، انتقامجویی و ریا در اعمالشان را به نقد کشیده است.
یکی از بدعتهای صوفیه این است که برای تشرف مرید به فقر و درویشی، غسل پنجگانهای اختراع کرده، تا شخص با انجام آنها به درویشی پذیرفته شود؛ این در حالیست که این گونه مراسمها در آداب اسلامی جایگاهی نداشته و هیچ گونه مستند شرعی ندارد.<د/p>
امام زمان(عج) دارای دو غیبت صغری و کبری بوده است. ایشان در غیبت صغری توسط چهار نائب خاص، با مردم در ارتباط بودند. با آغاز غیبت کبری، باب نیابت خاصه بسته شد و طبق توقیع سَمری، هرکس ادعای نیابت کرد، باید تکذیب شود. سلسله دراویش گنابادی، قائل به نیابت خاصه «جُنید بغدادی» از امام زمان (عج) هستند، در صورتی که این ادعا، به دلیل وجود توقیع سمری باطل است.
غزالی صوفی متعصب، به این خاطر که جسارتی به صحابی نشود، مقتل خوانی امام حسین(ع) را حرام میدانست؛ این درحالیست که سخن او با سیره رسولخدا(ص) معارض است، زیرا ایشان در موارد مختلفی، خبر از شهادت امام حسین(ع) دادهاند.
متصوفه سلوک الی الله را دارای مراحلی دانسته و به سه مرحله شریعت، طریقت و حقیقت تقسیم کردهاند. آنها در کتابهایشان برای اعتبار بخشی از این ادعاها، روایتی از پیامبر(ص) نقل کردهاند که این روایت، به صورت مُرسَل نقل شده و این امر باعث میشود
نتوان به آن استناد کرد.
یکی از آموزه های صوفیه که در جلسات اخلاقی هم نفوذ کرده است سرسپردگی تام از استاد سلوکی است که این امر طبق آیات الهی و رویات تنها در مورد معصوم(ع) صادق است و از غیر معصوم نمی توان اطاعت محض نمود و این امر نتیجه ای غیر از گمراهی و اتلاف عمر سالک نخواهد داشت.
اکثر صوفیان نخستین مدعی هستند که خداوند متعال را دیدهاند. هرکدام از آنها دیدن خداوند را بهنحوی بیان کردهاند. بعضی از فرقهها حتی این امر را یکی از عقاید اصلی خود میدانند، کما اینکه فرقه کَرّامیّه، دیدن خدا در دنیا و آخرت را جایز و ممکن میدانند. اما در مقابل، قرآن کریم در آیات مختلف این ادعاها را رد میکند و دیدن خداوند متعال را برای هیچ انسانی ممکن نمیداند.
دیدن خداوند متعال در حالات مختلف مثل خیال، رویا، مکاشفات و حتی بیداری ازجمله ادعاهای غیرمعقولی است که در بین اکثر طبقه اول صوفیان دیده میشود. عین القضات همدانی، بایزید بسطامی و دیگر بزرگان صوفیه بارها در کتب خود مدعی رویت خداوند متعال شدهاند. درحالیکه اساس ادله عقلی این است که دیدن خدا مستلزم اثبات جسم یا صفات جسم برای خداست و این با مبانی اسلام در تضاد است.
از ادعاهای برخی از متصوفه که در کتب تذکره نویسان دیده می شود ادعای رویت پیامبر(صلی الله وعلیه وآله وسلم) و دیگر انبیاء و رسل، از جمله حضرت خضر (علیه السلام) در بیداری است. برخی از متصوفه نیز پا را از حد فراتر گذاشته و قائل به روئیت خداوند متعال در بیداری و حتی معراج شده اند.
یکی از آموزهها و روشهای سلوکی صوفیان، گدایی و تکدیگری بوده، که به مرور زمان منشأ آفاتی از قبیل تنپروری و بیکارگی صوفیان شد و ذلت نفسی که هدف نهایی صوفیان از تکدیگری بود، بر اثر تکرار گدایی از بین رفت و به گدایی دائمی مشغول شدند.
از آموزههای فرقهی صوفیه، تبعیت مرید از مراد است که بیچونوچرا از قطب اطاعت میکنند، اما در پی اغتشاشی که در اسفند 96 توسط دراویش رخ داد و بعضی از افراد به شهادت رسیدند، نورعلی تابنده از این دراویش اعلام برائت کرد، که این پرسش را به ذهن میاندازد آیا دراویش نسبت به آموزههای صوفیانه اعتقادی ندارند یا این حادثه به دستور مستقیم نورعلی تابنده اتفاق افتاد؟
از ادعاهای فرقه صوفیه این است که خود را شیعه و پیرو اهلبیت (ع) میدانند، اما در عمل با انحرافات و بدعتهایی که انجام داده و میدهند کاملا مخالف قرآن و اسلام بوده و خبری از دین و ایمان واقعی نیست، بلکه بهظاهر این ادعا را دارند.
یکی از بدعتهای فرقهی صوفیه، ایجاد خانقاه یا زاویه است که در آن به ترویج عقائد باطل و ایجاد تفرقه بین مؤمنین پرداخته و سعی در پراکنده کردن مؤمنین از مسجد و ضرر رساندن به اسلام را دارند.
رقص سماع در میان بیشتر فرقههای صوفیه از جایگاه خاصی برخوردار است. برخی از بزرگان صوفیه همچون غزالی ارزش سماع را تا آن حد بالا بردهاند که معتقدند تاثیر سماع برای برخی از صوفیه بیشتر از قرآن است. شاید توجه به چنین معتقداتی در میان صوفیه موجب شده است که فقها مردم را از سماع منع کنند.