مهدویت
مخالفان شیعه، از سخن غیر دقیق یکی از مورخین، نسبت اشتباهی را در عقیده مهدویت به یکی از علمای شیعه داده و آن اعتقاد را صحیح دانسته‌اند. ابن‌ندیم به ابوسهل نوبختی نسبت داده که وی معتقد بود امام دوازدهم شیعه در غیبت مرده و فرزندش امام سیزدهم شده است؛ در حالی که او با نائب سوم امام مراوده داشت و در زمان همان نائب از دنیا رفت و چنین اتهامی به او، قطعاً صحیح نیست.
ندای آسمانی که گفته شده در شب بیست و سوم ماه رمضان اتفاق می‌افتد از علائم حتمی قبل از ظهور امام زمان (عج) است که در روایات با اختلاف اندکی آمده است، اما اشاره به حقانیت امام زمان (عج) دارد و چنان روشن است که همگان خواهند شنید و خواهند فهمید ولی کسی آن را قبول می‌کند که از قبل به آن اعتقاد داشته باشد.
روح حاکم بر اعتقاد به امام زمان (عج) امیدباوری و امیدسازی است؛ زیرا همين عقيده براى انسان که موقعیت خویش را درک کند و رفتار خود در محضر امامش ببیند، كافى است؛ در این صورت که انسان در راستای برآورده کردن منویات امامش که یکی از آن‌ها امید به آینده است، تلاش می‌کند.
با توجه به رویکرد فسادگرا و ظالمانه دنیای امروزی و قدرت گرفتن شیاطین جن و انس، آیا امید به دنیایی سرشار از عدالت اجتماعی، جا دارد؟ روایات اهل بیت (ع) به آینده‌ای درخشان، همراه با امید اشاره کرده‌اند.
یکی از ویژگی های حکومت حضرت مهدی(عج) در روایات استقرار امنیت عمومی در جامعه بشری می باشد که این امنیت، با رشد عقلانی و اجتماعی بشر در پرتو این حکومت جهانی محقق خواهد شد.
باور به مهدویت، می‌تواند نتایج و آثار متعددی داشته باشد، ازجمله امید به آینده روشن؛ ایجاد انتظار فعال در عموم باورمندان؛ هدفمندی و معنادار شدن زندگی و الگو گرفتن برای پیشرفت جامعه؛ باور به مهدویت و منجی موعود، روحیه امیدواری به آینده‌ای روشن را در انسان زنده می‌کند؛ انگیزه درونی را جهت تلاش در این راه افزایش می‌دهد و زندگی را هدفمند کرده و به زندگی، معنا می‌دهد.
فرهنگ مهدوی، اندیشه‌ای است که هم به حال و هم به آینده نظر دارد؛ فرهنگ مهدوی، فرهنگی متعالی است که نویدبخش نظم عادلانه جهانی در پرتو انسان کامل و بر مبنای اسلام راستین است. اسلامی که ائمه معصومین (ع) به اندازه فهم و درک مخاطبان خود، برخی از مشخصات و مختصات آن را تبیین فرمودند.
قطعاً باور به امام زمان (عج) امید بخش است؛ اما این بدان معنا نیست که دست روی دست گذاشته و از تربیت جامعه چشم پوشی شود؛ از این رو، یاران حضرت نیز در روایات به کسانی وصف شده‌اند که شب زنده‌دار بوده و به تربیت خود می‌پردازند.
یکی از برکات دولت کریمه امام زمان (عج) رفع مشکلات مادی مردم در آن روزگار است. عنایت ویژه امام عصر (عج) به مستضعفان و محرومان به اندازه‌ای است که با حضور نزد حضرت، مشکلات معیشتی آنان مرتفع خواهد شد؛ این نکته در کتب اهل سنت بیان شده است.
از جمله فضائلی که برای ظهور موفور السرور امام عصر (عج) بیان شده، برابری مؤمن منتظر، با رزمنده در میدان است؛ اما انتظار امام زمان (عج) سبب آن می‌شود که در جامعه یک‌دستی پدیدار شود و این فضیلت سبب می‌شود تا جامعه برای حل مشکلات خود اقدام کند؛ زیرا انسان مؤمن، می‌داند در میدان جهاد به پیروزی خواهد رسید.
دعا، یکی از راه‌هایی است که هر انسانی را از گرفتاری و ناامیدی رهایی می‌بخشد؛ دعا برای ظهور امام عصر (عج) باعث می‌شود تا امید به جامعه انسانی دمیده شود و هر انسانی از ناامیدی به سوی امید، رهایی پیدا کند.
اهل بیت (ع) مظهر علم الهی هستند و گستره علم ائمه اطهار(ع) نیز همه نظام هستی را در بر می‌گیرد، لکن باید توجه داشت که علم الهی، استقلالی و ذاتی بوده، اما علم ائمه اطهار(ع)، تبعی و عرضی و غیری است و به منبع لایزال علم الهی مرتبط است.
انتظار فرج پیامدهای مثبتی را برای شخص منتظر به دنبال داشته و ویژگی های مثبت اخلاقی و روحی از جمله رهایی از ترس و اندوه را در فرد منتظر پرورش می دهد زیرا منتظر حقیقی از اولیای الهی است و خداوند خود وعده رهایی از ترس و اندوه را به ولی خود داده است.
معنای لغوی مهدویت، اگر این واژه را مصدر صناعی بدانیم، به معنای «مهدوی بودن» خواهد بود و اگر صفت نسبی بدانیم، منتسب به حضرت مهدی (عج) خواهد بود که با تاء تأنیث، صفت برای موصوف محذوف می‌گردد و با موصوفاتی از قبیل «عقیده» یا «طریقه» به معنای عقیده مهدویت و طریقه مهدویت خواهد شد.