مکاتب اهل سنت
بدعتگذاری عمر در سال چهاردهم هجری در نمازی به نام «تراویح» از قطعیّات تاریخ است که حتی بخاری که معمولا سعی در سرپوشگذاری بر این گونه حقایق تاریخی دارد، نتوانسته از نقل آن چشمپوشی کند: «راوی گوید: شبی همراه عمر بیرون آمده و مردم را دیدم که پشت سر شخصی نماز میخوانند. عمر گفت: این کار [نماز تراویح] عجب بدعت خوبی است.»
دشمنان درصدد هستند که فضایل اهلبیت را محو کنند. لذا شبهاتی را مطرح میکنند. یکی از آنها این است که حديث غديری كه شيعيان آن را دليل بر امامت على ابن ابیطالب میدانند در روز هجدهم ذىالحجة بيان شده است در حالیکه آيه اكمال دين در نهم ذىالحجة نازل شده است؛ و میگویند چرا شیعه اکمال دین را به امامت على ابن ابیطالب ربط میدهد.
دلیل قائلان تکتّف دو روایتی است که در کتب بخاری و مسلم آمده که در پاسخ میگوییم: کتاب بخاری و مسلم و دیگر کتابهای اهلسنّت، کتب فقهی نیستند، بلکه صرفاً در آنها به بیان روایات بسنده شده و چون به کتب فقهی و استدلالی اهلسنّت مراجعه کنیم، میبینیم آنها با توجه به همین روایات، این عمل را واجب ندانسته، بلکه مستحب دانستهاند.
حجیت اجماع اهل حلّ و عقد مسألهای حیاتی برای عقاید اهلسنت است. آنان هم در اصل خلافت خلیفه اول و هم در فقه، به این دلیل تمسک جستهاند. امّا مستندات این دلیل: فخر رازی از شافعی نقل میکند که سیصد بار قرآن را ختم نمود تا آیهای بر حجیت اجماع پیدا کند! این ماجرا بهروشنی نشان میدهد که ابتدا حجیت اجماع مفروغعنه فرض شده بود.
از جمله بدعتهایی که در زمان خلیفهی دوم اهلسنت و توسط وی پایهگذاری شد موضوع «دست بسته نماز خواندن» میباشد که در فقه اهلسنت با تعابیری همچون: «قبض الیدین»، «تکتّف» و یا «تکفیر» و در مقابل آن، از تعابیری همچون: «ارسال الیدین»، «إرخاء الیدین»، «إسدال الیدین» و یا «إسبال الیدین» (دست باز نماز خواندن) یاد میشود.
خداوند بعد از خلقت حضرت آدم (علیه السلام) براساس حکمت و مصلحت بیکران خویش برای هر پیامبری که برای مردم فرستاد، جانشینانی را هم به دنبال آنها قرار داد تا بعد از رحلت هر پیامبر، خلیفه او بتواند ادامه دهنده فرمان و دستورات الهی باشد و این روش الهی ادامه پیدا کرد تا نوبت به پیامبر خاتم، حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) رسید و سنت الهي همچنان ادامه يافت.
یکی از ادلّه شیعه برای اثبات تعیین شدن امام علی (علیه السلام) بهعنوان جانشین پیامبر (صلی الله علیه و آله)، سیره دائمی ایشان در قراردادن جانشینی مشخص برای خود، در مواقع سفر بوده است. اثبات این مطلب بهراحتی با رجوع به کتب سیره و تاریخ صدر اسلام امکانپذیر است. در این مقاله با ارائه شواهد تاریخی به بررسی این امر پرداخته شده است.
با وجود اینکه آیه «بسم الله الرحمن الرحیم» از با عظمتترین آیات است، اهلسنت آن را از نمازحذف کردند و آن را جزو قرآن نمیدانند. سوالی که مطرح میشود این است که آیا حذف این آیه از قرآن، تحریف به حساب نمیآید؟ پس چرا شیعه را به تحریف قرآن متهم میکنند، با اینکه شیعه معتقد است در قرآن موجود، هیچگونه دخل و تصرفی صورت نگرفته است.
نویسنده کتاب «صحیح بخاری در یک نگاه» در اقدامی نوین، ۴۰ سوال از مطالب کتاب بخاری را ذکر کرده و مخاطبان را به تفکر واداشته و ابتکاری که باعث تمایز این کتاب شده، وجود تصاویر اسکن شده روایات است. که عین روایت را به خواننده کتاب نشان میدهد تا هیچ شبههای نباشد و مخاطبان را به تامل و تعقل در متون پیش رویشان دعوت کرده است.
با صرف نظر از روایات شیعه در شیوهی نماز پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) با دست باز، در کتابهای اهلسنّت نیز روایاتی در این زمینه، نقل گردیده که یکی از معتبرترین آنها که نحوهی نماز حضرت را بیان کرده روایتی است از ابوحمیده که در آن به خوبی شیوهی نماز خواندن پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) با دست باز را بیان مینماید.
تعدد نظرات درباره تکتف و اینکه روی سینه، بالای ناف، روی ناف و یا زیر ناف باشد به جایی رسیده که برخی به تمسخر برخی دیگر پرداختهاند. بنابراین اگر بنا باشد دین با سلیقههای شخصی، تفسیر شود در آن صورت دین بازیچهی استحسانات شخصی خواهد گردید و در آن صورت نباید تعجب نمود اگر کسی بگوید حکمت تکتف «حفظ عورت» و امثال آن باشد.
شیخ احمد طیب از چهرههای معتقد به وحدت اسلامی و همکاری تشیّع و تسنّن شناخته میشد؛ ولی اخیرا رویکردی خصمانه با تشیع در پیش گرفته است. او در ابتدای ریاست بر الازهر مصر، اظهار داشت حفظ وحدت شیعه و سنی از پایههای اعتقادی الازهر است. ولی اخیرا در اظهاراتی بر خلاف وحدت و در راستای ایجاد تفرقه قدم برداشته است.
إبن حبان از علمای بزرگ اهل سنت است، در كتاب الثقات میگويد: «وقتی رسول اكرم (صلی الله عليه و آله و سلم) در اطراف مكه مشغول تبليغ دين اسلام بود، قبيله بنیعامره آمدند و عرض كردند كه يا رسول الله! ما حاضريم به تو ايمان بياوريم، به شرطی كه خلافت و جانشينی بعد از تو به عهده ما باشد؟ رسول اكرم فرمود: مسئله تعيين خليفه و امام به دست خداست و هر كس را كه بخواهد امام و خليفه قرار میدهد.»
سیره صحابه در عمل به متعه بوده، چنان که تابعین و نسلهای بعد به متعه عمل میکردهاند. همچنین نه تنها صحابه و تابعین به متعه عمل میکردهاند، بلکه برخی از علمای اهلسنت نیز علاقه وافری به انجام آن داشتهاند؛ به عنوان نمونه: دربارهی ابن جریج نوشتهاند که او به روایتی 60، به روایتی 70 و به روایتی 90 زن متعه داشته است.