تحقیق درباره باورهای اساسی شیعه در موضوع امامت، از مباحث مهمی است که با اصالت و اعتبار این باور در بین مذهب امامیه جریان دارد، و با مطالعه منابع اولیه می‌توان به این نتیجه رسید که خاستگاه دیدگاه کنونی شیعه درباره علم و عصمت ائمه معصومین (علیهم السلام) نشات گرفته از همین دیدگاه می‌باشد، که با استدلال عقلی و نقلی نیز تقویت می‌شود.

بحث چگونگی پیدایش شیعه از دیرباز در بین صاحبان علم کلام مطرح بود و معاندان از اهل‌سنت برای تحقیر شیعیان، همیشه بحث پیدایش شیعه توسط شخصی یهودی به نام عبدالله بن سبأ را پیش کشیدند. پرداختن به این موضوع در دوران معاصر از شدت بیشتری برخوردار شد و نمود بیشتری پیدا کرد که این امر نشان از پی‌ریزی اهداف خاص است.

خواند امیر؛ از محدثان سنی مذهبی است که علاقه شدیدی به ائمه شيعه دارد، او می‌گوید: همان‌طور که دین اسلام بر دو کلمه طیبه «لا اله الا الله» و «محمد رسول‌الله» استوار است و هر یک از این دو کلمه که اصل ایمان متعلق به آن است مرکب از دوازده حرف است، پس باید امر امامت که ازجمله فروع ایمان است، منتسب به دوازده امام باشد.

گرچه روایت منزلتی که درباره امیرمؤمنان نازل شده از قوّت و اتقان سند، متن و مدلول برخوردار است. امّا با این وجود جاعلان حدیث از دودمان بنی‌امیه در برابر این حدیث، حدیث دیگری را از زبان رسول خدا جعل کرده و به آن حضرت نسبت داده‌اند که آن حضرت درباره ابوبکر و عمر فرموده: «ابوبکر و عمر برای من به منزله هارون نسبت به موسی هستند.»

قبل از ظهور و بروز ابوالحسن اشعری و پایه‌گذاری مکتبی با نام اشاعره چندین تن از علمای اصحاب حدیث روشی متکلمانه در دفاع از اعتقادات خود در پیش گرفتند که تا قبل از آن سابقه نداشت. این سیر ادامه یافت تا به وسیله ابوالحسن اشعری، با همین روش اما به صورتی کامل‌تر و منسجم‌تر، مکتبی با عنوان اشاعره پایه‌گذاری شد.

نگاه به آرای سياسی فقيهان اهل سنت از شکل‎گيری آن تا حال حاضر، انسان را متوجه يک طيف گسترده از مواضع می‎نمايد که به دشواری قابل جمع هستند. طيفي که يک سوي آن صلاحيت و مشروعيت صحابه قريشی عالم عادل قرار دارد و سوی ديگر آن به حاکم فاسق ظالم رضايت داده می‌شود. در حالی‌که در فقه ایشان، ابتدا انتخاب مردم مهم برشمرده شده است.