جریان های سلفی
قرآن در مواجهه با کفار و مشرکان علاوه بر امر به قتال، دستور به نیکی و احسان و همچنین دستور به صلح و زندگی مسالمتآمیز در کنار آنان داده است و تنها راه تعامل با کفار و مشرکان جنگ، نبرد و قتال نیست. در کنار بررسی مسئله قتال علیه کفار و مشرکان، دو مسئله مهم، یعنی مصادیق رعایت عدالت و برقراری صلح با کفار نیز در آیات قرآن قابل بررسی است.
تفسیرهای غلط از مفهومهای دینی باعث شده است نیروها و پتانسل گروههای اسلامی بدون فایده برای جامعه اسلامی و برخلاف مصالح اسلامی به هدر رود. یکی از تفاسیر غلط و ناصواب در فهم دینی عدم فهم درست و منطقی معنای جهاد و سبیل الله و سبیل الطاغوت است. کلمهای که اشتباه آن باعث شده است، رفتارهای ناصوابی از گروههای تکفیری دیده شود.
افراط که شاخصه اصلی در اندیشه سلفیان جهادی است، در قاعده ای به نام قاعده تکفیر کافر متجلی میشود. این در حالی است که برخی از جریانات سلفی خود این قاعده را قبول ندارند و معتقدند که هر کس کافری را کافر نداند حداکثر فاسق است و میگویند این قاعده از اجتهادات علماء است، لذا کسیکه با قاعدهای از قواعد علما (قواعدی اجتهادی) مخالفت کند، حتی فاسق هم نیست.
فرقه ضاله وهابیت در برههای از زمان با ندای اسلام خواهی و به صورت یک جریان فکری، مذهبی آن هم سنّی مذهب، روی کار آمد، اما با تفکرات افراطی خود شروع به تکفیر مسلمانان اعم از شیعه و سنی کردند و برچسب کفر و ارتداد را علاوه بر شیعه به دیگر مذاهب اسلامی هم نواختند. این فرقهی نوظهور با حمایتهای بیدریغ استعمار انگلیس، با تقویت حکومت آل سعود پا گرفت. و چنان خوی درندگی و خباثت را بروز داد که هر انسان عاقل و فهیمی را به تعجب وادار میکند که چگونه دم از اسلام رحمت میزنند اما هیچ نشانهای از اسلام ناب نیست
دین اسلام هیچگاه با ادیان دیگر الهی در تعارض نبوده و سر جنگ و خونریزی نداشته، اما ادیان گذشته مانند یهود همیشه و در همه حال در برابر دین اسلام قد علم کرده و سر ناسازگاری با این دین را گذاشته است. لذا یهود افراطی با کارشکنی و عداوت، با مکر و حیله چنان در میان صفوف مسلمین خلل ایجاد کرد که مسلمین به جان هم افتاده و بلندگوی آنها شده برای نابودی خود مسلمین.
مذهب شیعه که همان مذهب ائمه معصومین (علیهمالسلام) است همیشه و در همه حال از طرف مخالفین مورد هجوم و ضربه خوردن بوده است و چه بسیاری از اینان که مظلومانه و به جرم دوستی با اهل بیت عصمت و طهارت که مورد ظلم و ستم قرار نگرفتهاند و این از زمان صدر اسلام تا عصر کنونی به انحاء مختلف و اشکال گوناگون صورت گرفت که همه اینها حاکی از بر حق بودن این مذهب بوده است
احادیث نبوی مملو از احادیثی است که اندیشههای تکفیری را مورد خدشه قرار میدهد. اندیشههایی که در پی رد افراط و افراط گرایی است. اندیشههایی که نشان از معذور بودن انسانها در اعتقادات به دلایلی مانند جهل و غیره است. جالب است که فهم بزرگان سلفی نیز موید این اندیشه است و وهابیت باید در نوع افراط گراییهای خود تجدید نظر کند.
آیات قرآن از سوی سلفیان تکفیری در راستای اهداف استکباری، مورد سوء استفاده قرار گرفته است. یکی از این آیات، آیه 44 سوره مائده است که بنا بر تفسیر ایشان، دلالت بر کفر تمام ملل اسلامی و در نتیجه هرج و مرج و جنگ در کشورهای اسلامی دارد. بینش آنان در این آیه با مخالفت دیگر آیات، طرد میگردد.
در جایی که وظیفه و تکلیف مسلمانان ایجاب کند مسلمانان موظف به جهاد و در مواردی که اقتضای سازش و صلح باشد، باید به تکلیف سازگاری با کفار اقدام کنند. اما اگر در جایی شک کردیم که باید با غیر مسلمانان چگونه باید رفتار کنیم، باید به اصل مراجعه کنیم. اهل تکفیر اصل را در مبارزه با کفار میدانند ولی ظواهر بسیاری از آیات بر اصل صلح و سازش تاکید میکند.
یکی از دلایل اصلی عملکرد وحشیانه گروههای تکفیری، کافر دانستن کشورهای اسلامی است. نظریهپردازان این گروهها معتقدند که حاکمان کشوهای اسلامی باید طبق تفکر ایشان سیر کرده و اگر مبنای دیگر عالمان اهل سنت را در ملاک کشور اسلامی بپذیرند، کافرند.
تکفیری ها بدون در نظر گرفتن موانع و معذوریت های تکفیر به راحتی مسلمانان را تکفیر می کنند. این که جهل می تواند یک معذوریت به حساب آید، نکته ایست که در آیات و روایات به آن تصریح شده است. به عبارتی قرآن نیز به عدم تکفیر جاهل و شک کننده در مبانی توحیدی نظر داده است. این نظر باید مورد دقت جریانات تکفیری و سلفی قرار بگیرد.
بسیاری از الفاظ هست که با تغییر معنایی و مفهومی از کارایی خود خارج و کارکرد دیگری پیدا میکند. گاهی این تغییر به قدری زیاد است که لفظ معنای کاملا نقیض از خود ارائه میدهد. یکی از این کلمات «جهاد» در ادبیات سلفیان جهادی است. سلفیان جهادی آنقدر این مفهوم را تغییر دادهاند که از مفهوم قرآنی خود کاملا دور شده است.
جهاد یعنی مبارزه در راه خدا، که شامل هر نوع تلاش برای ارتقای حکم الهی در زمین میشود. حمل این معنی بر قتال و کشت و کشتار یکی از بزرگترین اشتباهات سلفیان جهادی در تفسیر قرآن و ادله و نصوص شرعی است. آنها همه آیات الهی را به معنای کشت و کشتار و قتال میفهمند.
یکی از مهمترین اقدامات در جهاد داشتن استراتژی و تعیین اولویت برای تعیین دشمنان خطرناکتر است. اگر فرض جهادیها مبنی بر دشمن بودن برخی از مسلمانان را بپذیریم، این که آنها دشمن خطرناکی هستند و یا امریکا و رژیم صهیونیستی، یکی از بزرگترین اشتباهات جهادی ها است.