همان‌گونه که می‌دانیم، هر جمعی باید دارای پیشوا و جلودار باشد تا در رابطه با هماهنگی و جهت‌دهی آن جمع یا گروه، نظر تعیین‌کننده و سرنوشت‌ساز را بدهد و اهداف گروهی که برای خود یک نفر را به عنوان رهبر تعیین نکند، به نتیجه‌ی مطلوب نخواهد رسید. ساختار فرقه‌ها و نحله‌ها نیز از این قاعده و قانون مهم، مستثنی نیست و تمامی فرقه‌ها برای پیش‌برد اهداف، شخص یا گروهی را به عنوان مغز متفکر...

از آنجا که صوفیه را می‌توان جزو فرقه‌های باطنی محسوب کرد، ایشان در کلیات معتقد به سه مرحله سیر و سلوک هستند، هر چند اعتقاد ایشان به مراحل سیر و سلوک دلیل بر انجام تمامی مراحل، حین سلوک نیست و این اعتقاد موجب نمی‌شود که باور داشته باشیم پیروان این فرقه برای رسیدن به غایت خود این مراحل را از ابتدا آغاز کرده و تا انتها پیش می‌روند؛ اما اجمالا دانسته شود که صوفیه به «شريعت، طريقت، حقيقت» معتقدند و نیز به اين مسئله...

صوفی دعوت‌کننده به مناظره پاسخ جالبی به سؤال کننده در مورد حسن بصری می‌دهد که جای تأمل دارد. وی حسن بصری را سامری امت پیامبر (صلی الله علیه و آله) خوانده و می‌گوید نزد ما اعتباری ندارد. با توجه به اینکه دعوت‌کننده به مناظره نظری کاملاً متفاوت با دیگر بزرگان صوفیه دارد، قطبیت حسن بصری را بالکل منکر شده است. ازآنجاکه احادیث...

ملامتیه گروهی از صوفیه است که اعمال نیک خود را پنهان می‌کردند و از سرزنش ملامت گران ترسی نداشتند و روابط باطنی خود را با خدا ظاهر نمی‌کردند. اما این اعتقاد ملامتیه کم‌کم به انحراف ایشان از مبانی عقاید صوفیه منجر شد. ملامیّه و ملامتیه از ماده «ملامت»، به معنای سرزنش و نکوهش، است. و ملامتیان کسانی بودند که از سرزنش و ملامت ملامتگران ترسی...

گهگاه درباره اعتراض مریدان صوفیه به صوفیه سخنانی شنیده می‌شود، اما گاهی اعتراضات آن‌قدر عمیق است که بزرگان صوفیه لب به اعتراض گشوده و گلایه‌های خود را بیان می‌کنند. هرچند برخی از صوفیه وقتی به این قسمت می‌رسند و قصد جبران مافات نمایید می‌گویند جهله صوفیه دست‌به‌کارهایی زده‌اند که بزرگان از اعمال ایشان اعلام برائت نموده‌اند...

یکی از کسانی که اهل تصوف به او ارادت زیادی دارند، سفیان ثوری است. به طوری که او را تا حد امیرالمؤمنین بالا بردند. عطار نیشابوری در کتاب تذکره در وصف او می‌نویسد؛ «آن تاج دین و دیانت، آن شمع زهد و هدایت، آن علما را شیخ و پادشاه، آن قدما را حاجب درگاه، آن قطب حرکت دوری، امام عالم سفیان ثوری (رحمةالله علیه) از بزرگان دین بود...