یاران و سربازان دولت جهانی مهدی موعود (عجل‌الله‌فرجه)همان مومنانی‌اند که در زهد و تقوا و اعمال صالحشان سرآمد همگان هستند. امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) در وصفشان فرمودند: «نـه از نسل‌های گذشته کسی از آنان پیشی گرفته و نه از آیندگان کسی به مقام والای آنها می‌رسد.»[1]
یاران امام زمان (علیه‌السلام) چند دسته‌اند؛ دسته اول، همان سیصد و سیزده برگزیده‌ای هستند که به عنوان یاران خاص حضرت شناخته می‌شوند. آنان فرماندهان لشکر الهی امام عصر (عجل‌الله‌فرجه) هستند که به هنگام ظهور، در کنار منجی آخرالزمان خواهند بود. حاکم نیشابوری، محدث مشهور اهل سنت، در کتاب خود می‌نویسد: «روزی در مورد مهدی موعود (عجل‌الله‌فرجه) از امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) سوال شد. حضرت چند مرتبه بر پشت دست خود زدند و فرمودند: هنگامی که مهدی ظهور کند یارانش همانند ابرها فرا می‌رسند و خداوند قلب‌های آنان را به هم نزدیک می‌کند. آن مردان خدا، کسی را حقیر نمی‌دانند و تعدادشان به عدد اصحاب بدر و هم عدد یاران طالوت نبی که از رودخانه آب ننوشیدند و گذر کردند، است.»[2]
دومین گروه از یاران حضرت، لشکریانی هستند که بر اساس بعضی از روایات، تعدادشان ده هزار نفر است. در کلام ائمه (علیهم‌السلام) ایشان به کوه های راسخ و محکمی تشبیه شده اند که هیچ کسی توان درهم کوبیدنشان را ندارد. مؤمنانی که قیام جهانی مهدوی به محض حضور آنها در سپاه حضرت حرکتش را آغاز می‌کند. در وصف آنان روایات فراوانی بیان شده است.
امام صادق (علیه‌السلام) در این باره می‌فرمایند: «یاران امام زمان (عجل‎الله‌فرجه) کسانی هستند که دل‌های آنان همچون پاره آهن، سخت و محکم است و تردیدی در ایمان الهی آن‌ها ایجاد نمی‌گردد؛ اراده‌هایشان سخت‌تر از آهن است و اگر به کوه حمله‌ور گردند، آن را از جا می کنند.»[3]
سومین دسته از یاران حضرت، مومنانی‌اند که بعد از ظهور امام عصر (عجل‌الله‌فرجه) به ایشان ملحق می‌شوند و بعد از قیام حضرت هر روز بر تعداد آنان افزوده می‌شود.
اما یک سوال مهم؛ یاران امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) چه ویژگی‌هایی را دارا هستند و در این زمینه وظایف شیعیان چیست؟
در احادیث شیعه برای یاران مهدی موعود (عجل‌الله‌فرجه) ویژگی‌هایی بیان شده که باید فردفرد شیعیان برای رسیدن به آن تلاش کنند. ائمه اطهار (علیهم‌السلام) در مورد زمینه‌سازی برای رساندن شیعیان به درجات متعالی روحی و جسمی فرمایشاتی را بیان کرده اند که به چند مورد اشاره می‌شود.

توصیه اول: ویژگی‌های نفسانی
شیعیان باید برای حضور در لشکر جهانی امام عصر (عجل‌الله‌فرجه) نسبت به ایجاد ویژگی‌های خاص نفسانی در خود اهتمام داشته باشند. قرآن کریم با تاکید بر مراقبت از نفس، بارها سعادت انسان‌ها را مشروط به رعایت و تزکیه نفس دانسته است. خدای رحمان می‌فرماید: «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى [الأعلى/14] بی‌تردید کسی که خود را [از زشتی های باطن و ظاهر] پاک کرد، رستگار شد.» نفاق و دورویی بدترین عامل تخریب ایمان در قلوب مومنین است. اگر قلبی گرفتار نفاق گردد، از درک نور خدا عاجز می‌ماند و از تقید به انجام احکام الهی، سر باز می‌زند.
امام عسکری (علیه‌السلام) در توصیف ویژگی نفسانی یاران مهدی موعود (عجل‌الله‌فرجه) فرمودند: «خداوند آنها را با پاکى نطفه و پاکیزگى سرشت، پاک و پاکیزه نموده است. دل‌هایشان از آلودگی نفاق پیراسته، قلب‌هایشان از تیرگى اختلاف پاکیزه و روح و روانشان بـراى پذیرش احکام دین آماده است. آنان به آیین حق گرویده و در راه اهل حق گام سپرده‌اند.»[4]

توصیه دوم: بصیرت سیاسی
یاران مهدی (عجل‌الله‌فرجه) دارای فهم سیاسی قوی و توان تحلیل مسائل و وقایع هستند. بصیرت، ویژگی مهمی است که سبب فهم صحیح دین و شناخت دوست خدا از دشمن او می‌شود. برخى روایات، این ویژگی یاران امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) را به قندیل‌هایی تشبیه کرده‌ که دلهای یاران حضرت را روشن می‌کند.[5]
اهل بصیرت همواره آماده بذل جان در راه دین و اطاعت از اوامر ولی خود هستند. امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) در خصوص این افراد می‌فرمایند: «یاوران دین خدا، کسانی هستند که شمشیرها را در راه حق آماده کردند و بصیرتى را که در کار دین داشتند، ظاهر کردند. طاعت پروردگارشان را پذیرفتند و فرمان واعظ خود را شنیدند.»[6]
هر کس که اهل بصیرت گردد، امواج متلاطم فتنه‌ها دلش را نمى‌لرزاند و در دفاع از ولایت اهل بیت (علیهم‌السلام) راسخ و پایبند است. این ویژگی به آنان می‌آموزد، برای انجام فرامین الهی پایبند به جبهه حق شوند و مدافع دین خدا گردند. ایشان اگر به کوه حمله‌ور شوند، آن را از پای در می‌آورند و دشمنان خدا از آنها در هراسند؛ چرا که آنان با بصیرت در تاریکی روزگار، راه خود را می‌جویند و به روشنایی می‌رسند.

توصیه سوم: ولایتمداری
یاران حضرت ولی عصر (عجل‌الله‌فرجه)، امام خود را به شایستگى مى شناسند و به او اعتقاد دارند. معرفت آنان، شناخت شناسنامه‌اى نیست، بلکه علم و ایمان قلبی به حقیقت ولایت است. به همین دلیل، قلوب یاران مهدی (عجل‌الله‌فرجه) حرم خدا است.
تبعیت از پروردگار عالم و رسول خدا و ائمه معصومین (علیهم‌السلام)، معنای واقعی ولایتمداری است. هر کسی که می‌خواهد در پرتو ولایت قدم بردارد، تنها مسیر آن اطاعت از موالی امری است که از جانب خدا معرفی شده‌اند. خدای متعال در کتاب خود می ‎فرماید: «يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ؛ [النساء/59] ای اهل ایمان! از خدا اطاعت کنید و [نیز] از پیامبر و صاحبان امر خودتان [که امامان از اهل بیت‎ند و چون پیامبر دارای مقام عصمت می باشند] اطاعت کنید.»
با تحقیق در شیوه ولایتمداری، نکاتی به دست می‌آید که راهگشای عاشقان ائمه اطهار (علیهم‌السلام) است. افراد ولایتمدار نشانه‌هایی دارند که آنان را از دیگران جدا می‌کند و رضای خدا و تقرب به امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) را به دست می‌آورند. اما برای آن که شیعیان به ولایتمداری ائمه اطهار (علیهم‌السلام) نائل شوند و بتوانند به سرمنزل مقصود خود برسند امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) آنان را چنین نصیحت فرموده‌اند: «به اهل بیت پیامبرتان نگاه کنید و به هر سو که می‌روند، دنباله‌رو آنان باشید. اگر ایستادند، بایستید و اگر برخاستند، شما نیز برخیزید. از آنان پیشی نگیرید که گمراه می‌شوید و از آنان عقب نمانید که هلاک می‌شوید.»[7] ولایتمداری سبب آن می‌شود تا شیعیان، حتی اگر فرسنگ‌ها از ولی خود دور باشند، بدانند که وظیفه‌شان چیست!

توصیه چهارم: تعهد به ائمه اطهار (علیهم‌السلام)
از نشانه‌های یاران امام عصر (عجل‌الله‌فرجه) تعهد به حجت‌های الهی است. هر شیعه منتظر، در لحظه‌های زندگی خود تعهدش را فراموش نمی‌کند. گاهی با دعای عهد، پیمانش را یادآوری می‌کند و گاهی با زیارت و توسل به اهل بیت (علیهم‌السلام) تجدید بیعت می‌کند. در حضور یا غیبت و حیات یا ممات امامان این پشتوانه نیرومند معنوی از جهات مختلف در تربیت آحاد امت و ساختار اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آنان نقش غیر قابل انکار دارد. امام رضا (علیه‌السلام) در این باره می‌فرمایند: «برعهدۀ اولياء و شيعيان هر امامی، پيمان الهی قرار داده شده و ادا نمودن آن عهد، زيارت قبور آن بزرگواران است. پس هركس با ميل و رغبت، آنها را زيارت نمايد و اوامری را كه ائمه به آن رغبت دارند اطاعت نمايد، آنان در روز قيامت شفيعشان خواهند بود.»[8]
در حقیقت زیارت اهل بیت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، به شیعیان کمک می‌کند تا عهد خود را با اولیاء الهی محکم کنند و با شناخت علوم و معارف آنان، در رهروی اهل بیت علیهم السلام ثبات قدم یابند.

پی‌نوشت:
[1]. قاضی نورالله تستری، احقاق الحق، ناشر: مکتبه آیت الله مرعشی، قم- 1409هـ، ج29، ص564؛ «قال: كنّا عند عليّ ... لم يسبقهم الأولون و لا يدركهم الآخرون»
[2]. حاکم نیشابوری، المستدرك، ناشر: دار الكتب العلمية- بیروت، سال چاپ 1411هـ، ج4، ص596؛ «كنّا عند عليّ رضى اللّه عنه، ... جاوزوا معه النهر.»
[3]. مجلسى، بحار الأنوار، دار إحياء التراث العربي - بيروت، چاپ: دوم، 1403 هـ، ج52، ص308؛ «رِجَالٌ‏ كَأَنَ‏ قُلُوبَهُمْ‏ زُبَرُ الْحَدِيدِ ... لَوْ حَمَلُوا عَلَى الْجِبَالِ لَأَزَالُوهَا.»
[4]. شیخ صدوق، كمال الدين، ناشر: اسلاميه - تهران، چاپ: دوم، 1395هـ، ج2، ص449؛ «بَرَأَهُمُ اللَّهُ... بِدِينِ الْحَقِّ وَ أَهْلِه‏.»
[5]. مجلسى، بحار الأنوار، دار إحياء التراث العربي - بيروت، چاپ: دوم، 1403 هـ، ج52، ص308؛ «كَأَنَ‏ قُلُوبَهُمُ‏ الْقَنَادِيل‏»
[6]. مجلسى، بحار الأنوار، ج29، ص616؛ «حَمَلُوا بَصَائِرَهُمْ‏ ... بِأَمْرِ وَاعِظِهِم‏»
[7]. صبحی صالح، نهج‌البلاغه، ناشر: قم، مركز البحوث الاسلاميه- 1374ش،خ97، ج1، ص143؛ «انْظُرُوا أَهْلَ بَیْتِ نَبِیِّکُمْ ... لاَ تَتَأَخَّرُوا عَنْهُمْ فَتَهْلِکُوا.»
[8]. كلينى، کافی، دار الكتب الإسلامية - تهران، چاپ: چهارم، 1407 هـ، ج4، ص567؛ «‏ إِنَّ لِكُلِّ إِمَامٍ عَهْداً فِي‏ عُنُقِ‏ أَوْلِيَائِهِ ... شُفَعَاءَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَة.»

محمدجواد مهریار