پایگاه جامع فرق ادیان ومذاهب _ پروردگار عالمیان به پاس 23 سال رسالت نبی رحمت (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و مجاهدت‌های حضرت در راه هدایت بندگان خدا، مودت اهل بیتش (علیهم‌السلام) را اجر و پاداش رسول خود قرار داده است. قرآن کریم می‌فرماید: «ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَنْ يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ؛[شورى/23] اين همان [پاداشى‌] است كه خدا بندگان خود را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‌اند [بدان‌] مژده داده است. بگو: به ازاى آن [رسالت‌] پاداشى از شما خواستار نيستم، مگر دوستى درباره خويشاوندان؛ و هر كس نيكى به جاى آورد [و طاعتى اندوزد]، براى او در ثواب آن خواهيم افزود؛ قطعاً خدا آمرزنده و قدرشناس است.»
محبت همراه با اطاعت، سرآغاز یک امر مهم و ابدی به اسم امامت و خلافت بر امت می‌شود؛ اما پیکره‌ی کشتی تنومند دین اسلام، باید بعد از رسول هدایت‌گر، به وسیله‌ی ناخدایی زعامت شود که از جنس همان پیغمبر الهی و با همان ویژگی‌های علمی و عملی باشد. با این توصیف، غدیرخم اتفاق افتاد و امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) سکان‌دار عرشه‌ی خلافت شد. اما دیری نپایید که زعامت امت را از وصی بلافصل رسول اعظم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) غصب کردند. از این نقطه‌ی تاریخ باید بررسی شود که آیا مزد رسالت که همان مودت اهل بیت (علیهم‌السلام) بود از جانب امت اسلام پرداخت شد و مسلمانان شکرانه‌ی هدایت خود را تا به امروز پرداخته‌اند.
منابع معتبر شیعه و اهل سنت، به بی مهری مسلمانان نسبت به خاندان رسالت، بعد از شهادت رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) اشاره کرده‌اند و مطالب محزون کننده‌ای را در دل خود جای داده‌اند.
اما سؤال مهمی در این‌جا پیش می‌آید، منظور از قربی یا همان نزدیکان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) چه کسانی هستند و مودت چه کسانی مزد رسالت پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) است؟ احمد بن حنبل، یکی از ائمه‌‌ی چهارگانه‌ی اهل سنت در کتاب خود، در توضیح آیه‌ی شریفه می‌نویسد: «ابن عباس می‌گوید: هنگامی‌که آیه‌ی 23 سوره مبارکه شوری نازل شد، از پیامبر پرسیدیم، ای رسول خدا، نزدیکان [قربی] شما چه کسانی هستند که خدای رحمان، مودت آنان را برای ما واجب کرده است؟ پیامبر فرمودند: حضرت علی و حضرت فاطمه و فرزندان ایشان (علیهم‌السلام) قربی و نزدیکان من هستند.»[1]
محدثین و مورخین اهل سنت در موارد متعدد به بدعهدی و بی‌وفایی امت در حق اهل بیت رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) اشاره کرده‌اند و موارد مختلفی را بیان داشته‌اند. فقط کافی است تا از مورخین و محدثین پرسیده شود، چرا پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در روایات متعدد به این بی‌مهری اذعان کرده‌اند. حاکم نیشابوری محدث مشهور اهل سنت، در کتاب مستدرک خود، روایت صحیح السندی را به نقل از امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) بیان می‌کند. این روایت بیان کننده‌ی بدعهدی امت از زبان رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) است. حاکم می‌نویسد: «امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند: پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) عهدی را در روزهای آخر عمرشان از من گرفتند و به من فرمودند: علی جان بعد از من، امت در حق تو حیله‌گری و بد عهدی می‌کنند.»[2]
مودت و مزد رسالت، تنها هنگامی به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) پرداخت می‌شود که در دوستی خاندان او کسی از مسلمانان کوتاهی نکرده باشد. آن‌چه مشخص است و علمای اهل سنت نیز شاهدانی بر این مطلب هستند، غربت بیش از حد اهل بیت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در میان مسلمانان است. روایات متعدد و موارد مختلف تاریخی، آیینه‌ای است که گناه نابخشودنی بعضی از  مسلمانان را نمایان می‌کند.
هیثمی محدث مشهور اهل سنت، با ذکر یک روایت صحیح در کتاب خود، از کینه‌هایی که بعضی از اصحاب و مسلمانان، نسبت به امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) در سینه‌های خود داشتند و بعد از شهادت نبی اعظم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) هویدا و آشکار کردند، پرده بر می‌دارد. او در یک روایت طولانی که به اختصار بیان می‌شود، از مولا علی (علیه‌السلام) نقل می‌کند که ایشان فرمودند: «یک روز در حالی‌که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) دست من را گرفته بودند، در کوچه‌ باغ‌های مدینه قدم می‌زدیم، تا آن‌که به یک باغ رسیدیم. به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) عرض کردم، ای رسول خدا! آیا از این باغ بهتر موجود است؟ حضرت فرمودند: در بهشت موعود از این بهتر برای تو، خدای رحمان قرار داده است.» حضرت امیر (علیه‌السلام) در ادامه می‌فرمایند: «تا آن‌که با پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) به انتهای آن راه رسیدیم. در این هنگام پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) مرا به آغوش کشیدند و شروع به گریه کردند. به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) عرض کردم، چه اتفاقی شما را به گریه انداخته است؟ پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: کینه‌هایی که از تو در دل‌های امت، جمع شده است و آن کینه‌ها بعد از من نمایان خواهند شد.» امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) فرمودند: «به پیامبر خدا عرض کردم آیا دین من در امان است؟ حضرت فرمودند: دین تو در امان است.»[3]
اما باید گفت اگر کسی سبب آزار و اذیت خاطر مبارک رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) شود، باید منتظر عقوبت دردناک و عذاب شدید از جانب پروردگار عالم باشد. در روایات موجودی که بیان شد، بدعهدی امت با مولا امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) و کینه‌هایی که از ایشان در دل‌ها بوده، قطعاً باعث اذیت و آزار روح و جسم رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) شده است. خدای متعال در این ‎باره می‌فرماید: «انَّ الَّذِينَ يُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُهِينًا؛[أحزاب/57] آن‌ها که خدا و پیامبرش را آزار می‌دهند، خداوند آنان را از رحمت خود در دنیا و آخرت دور ساخته و برای آن‌ها عذاب خوارکننده‌ای آماده کرده است.»

پی‌نوشت:
[1]. أحمد بن حنبل، فضائل الصحابة، محقق: د. وصی الله محمد عباس، مؤسسة الرسالة – بيروت، چاپ اول، 1403، ج2، ص669. «عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: لَمَّا نَزَلَتْ (قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ ...) قَالَ: عَلِيٌّ، وَفَاطِمَةُ، وَابْنَاهَا عَلَيْهِمُ السَّلَامُ»
[2]. حاكم نیشابوری، المستدرك على الصحيحين، تحقيق: مصطفى عبد القادرعطا، دارالكتب العلمية – بيروت، چاپ اول، 1411، ج3، ص150. «عَنْ عَلِيٍّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: ... أَنَّ الْأُمَّةَ سَتَغْدِرُ بِي بَعْدَهُ.»
[3]. هيثمي، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، دار الريان – قاهره، 1407، ج9، ص118. «و عن علي بن أبي طالب قال بينا رسول الله آخذ بيدي ونحن نمشي في بعض سكك ... قال في سلامة من دينك.»

محمدجواد مهریار