آیه های قرآنی در مورد اصول و فروع دین ؛ اصول و فروع در اسلام به عنوان کلیاتی در این دین مبین در کلماتی به عنوان نشانه اسلام خلاصه شده است که در جای جای قرآن به آن پرداخته شده است وما برای رعایت اختصار به نمونه هایی از این آیات اشاره می کنیم. اصول دین در قرآن ؛ ۱- توحید: « قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ » (اخلاص / ۱) بگو:خداوند، یکتا و یگانه است. ـ « اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ » (نساء / ۸۷) خداوند کسی است که هیچ معبودی جز او نیست. ـ « وَ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ لا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً » (نساء /۳۶) وخدا را بپرستید، و چیزی را با او شریک مگردانید. ـ « إِنَّ إِلهَکُمْ لَواحِدٌ » (صافات / ۴) قطعا‏ٌ معبود شما یگانه است. ۲- نبوت: « وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً وَ إِبْراهِیمَ وَ جَعَلْنا فِی ذُرِّیَّتِهِمَا النُّبُوَّهَ وَ الْکِتابَ »(حدید / ۲۶) ما نوح و ابراهیم را فرستادیم، و در دودمان آن دو نبوت و کتاب قرار دادیم. ـ « وَ لِکُلِّ أُمَّهٍ رَسُولٌ فَإِذا جاءَ رَسُولُهُمْ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ» (یونس / ۴۷) و برای هر امتی، رسولی است، هنگامی که رسولشان به سوی آنان بیاید به عدالت در میان آنها داوری می‌شود، و ستم به آنها نخواهد شد. - «ثُمَّ قَفَّیْنا عَلی آثارِهِمْ بِرُسُلِنا » (حدید / ۲۷) سپس در پی آنان رسولان دیگر خود را فرستادیم. ۳- معاد: « وَ لَهُ الْمُلْکُ یَوْمَ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ » (انعام / ۷۳) و در آن روز که در«صور» دمیده می‌شود، حکومت مخصوص اوست. - «قُلِ اللَّهُ یُحْیِیکُمْ ثُمَّ یُمِیتُکُمْ ثُمَّ یَجْمَعُکُمْ إِلی یَوْمِ الْقِیامَهِ لا رَیْبَ فِیهِ وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یَعْلَمُونَ» (جاثیه / ۲۶) بگو:خداوند شما را زنده می‌کند، سپس می‌میراند، بار دیگر در روز قیامت که در آن تردیدی نیست گردآوری می‌کند، ولی بیشتر مردم نمی‌دانند. - «إِنَّما تُوَفَّوْنَ أُجُورَکُمْ یَوْمَ الْقِیامَهِ » (ال عمران / ۱۸۵) شما پاداش خود را به طور کامل در روز قیامت خواهید گرفت. ۴- عدل: « وَ ما کُنَّا ظالِمِینَ » (شعراء / ۲۰۹) و ما هرگز ستمکارنبودیم. ـ « وَ لا یُظْلَمُونَ نَقِیراً » (نساء / ۱۲۴) و کمترین ستمی به آنها نخواهد شد. ـ « وَ ما کُنَّا مُهْلِکِی الْقُری إِلاَّ وَ أَهْلُها ظالِمُونَ » (قصص / ۵۹) و ما هرگز آبادیها و شهرها را هلاک نکردیم مگر آنکه اهلش ظالم بودند. ـ « فَما کانَ اللَّهُ لِیَظْلِمَهُمْ وَ لکِنْ کانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ » (روم / ۹) خداوند هرگز به آنان ستم نکرد، آنها به خودشان ستم می‌کردند. ۵- امامت: « الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ دِینِکُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً » (مائده / ۳) امروز کافران از (زوال) آئین شما، مأیوس شدند، بنابراین ، از آنها نترسید و از(مخالفت)من بترسید، امروز، دین شما را کامل کردم، و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به عنوان آیین(جاودان)شما پذیرفتم. ـ « أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ » (نساء / ۵۹) اطاعت کنید خدا را و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولوالامر(اوصیای پیامبر)را. فروع دین در قران ؛ ۱- نماز: « وَ أَقِیمُوا الصَّلاهَ وَ آتُوا الزَّکاهَ وَ ارْکَعُوا مَعَ الرَّاکِعِینَ » (بقره / ۴۳) و نماز را بپا دارید، و زکات را بپردازید، و همراه رکوع کنندگان رکوع کنید(و نماز را با جماعت بگذارید). ـ « فَأَقِیمُوا الصَّلاهَ إِنَّ الصَّلاهَ کانَتْ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ کِتاباً مَوْقُوتاً » (نساء / ۱۰۳)پس نماز را (به طور معمول) انجام دهید، زیرا نماز، وظیفه ثابت و معینی برای مؤمنان است. ـ « إِنَّ الصَّلاهَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ » (عنکبوت / ۴۵) همانا ، نماز (انسان را) از زشتیها و گناه باز می‌دارد. ۲۲- روزه: « یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ » (بقره / ۱۸۳) ای افرادی که ایمان آوره‌اید روزه بر شما نوشته شده، همان گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند، نوشته شد. ۳- خمس: « وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْ‏ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبی وَ الْیَتامی وَ الْمَساکِینِ وَ ابْنِ السَّبِیلِ » (انفال / ۴۱) بدانید هر گونه غنیمتی به دست آورید، خمس آن برای خدا، و برای پیامبر، و برای ذی‌القربی و یتیمان و مسکینان و واماندگان در راه است. ۴۴- زکات: « وَ ما آتَیْتُمْ مِنْ زَکاهٍ تُرِیدُونَ وَجْهَ اللَّهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُضْعِفُونَ » (روم / ۳۹) و آنچه را به عنوان زکات می‌پردازیدو تنها رضای خدا را می‌طلبید (مایه برکت است، و) کسانی که چنین می‌کنند دارای پاداش مضاعفند. ۵۵- جهاد: « کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِتالُ وَ هُوَ کُرْهٌ لَکُمْ » (بقره / ۲۱۶) جهاد در راه خدا، بر شما مقرر شد، در حالی که برایتان ناخوشایند است. ـ « وَ قاتِلُوهُمْ حَتَّی لا تَکُونَ فِتْنَهٌ » (بقره / ۱۹۳) و با آنها پیکار کنید تا فتنه باقی نماند. ۶۶- حج: « وَ لِلَّهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَیْهِ سَبِیلاً » (ال عمران / ۹۷)و برای خدا، حج آن خانه بر کسانی که قدرت رفتن به آن را داشته باشند واجب است. ـ « إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَهَ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَیْهِ أَنْ یَطَّوَّفَ بِهِما » (بقره / ۱۵۸) صفا و مروه از شعایر (و نشانه‌های) خداست، پس کسانی که حج خانه را به جای می‌آورند یا عمره می‌گزارند، اگر بر آن دو کوه طواف کنند مرتکب گناهی نشده‌اند. ۷- امربه معروف و نهی از منکر: « کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّهٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ » (ال عمران / ۱۱۰) شما بهترین امتی هستید که برای مردم پدیدار شده‌اید.به کار پسندیده فرمان می‌دهید، و از کار ناپسند باز می‌دارید. ـ « وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنْکَرِ » (لقمان / ۱۷) امر به معروف و نهی از منکر کن. ۸۸- تولی و تبری: « لا یَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْکافِرِینَ أَوْلِیاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِینَ » (ال عمران / ۲۸) افراد باایمان نباید به جای مؤمنان، کافران را دوست و سرپرست خود انتخاب کنند. ـ « أَمِ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِیاءَ فَاللَّهُ هُوَ الْوَلِیُّ » (شوری / ۹) آیا به جای او دوستانی برای خود گرفته‌اند؟خداست که دوست راستین است. ـ « لا تَجِدُ قَوْماً یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْ‏آخِرِ یُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ » (مجادله / ۲۲) هیچ قومی را که ایمان به خدا و روز رستاخیز دارند نمی‌یابی که با دشمنان خدا و رسولش دوستی کنند. ـ « یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا عَدُوِّی وَ عَدُوَّکُمْ أَوْلِیاءَ » (ممتحنه / ۱) ای کسانی که ایمان آورده‌اید دشمن من و دشمن خودتان را دوست نگیرید. ـ « لا تَتَوَلَّوْا قَوْماً غَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ » (ممتحنه / ۱۳) با قومی که خداوند آنان را مورد غضب قرار داده دوستی نکنید.