پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از بحث‌هایی که راجع به اهل حق بیان می‌شود، رابطه این فرقه با شیطان است. به گمان برخی اهل حق شیطان پرست هستند، که البته نسبت شیطان پرستی به اهل حق دروغ است. بله شاید این دسته که اهل حق را شیطان پرست خوانده‌اند، بی انصافی کرده‌اند و به جهت اینکه اهل حق با یزیدیان یا ایزدی‌ها شباهت‌هایی دارند، ایشان را شیطان پرست خوانده‌اند، که نسبت شیطان پرست بودن به اهل حق کاملاً نادرست است.
اگر به‌صرف چند شباهت قرار باشد اهل حق را به ایزدی‌ها یا همان یزیدیان منسوب کنیم، پس باید برخی فرقه‌های صوفیه را نیز به ایشان منسوب نماییم؛ چراکه در برخی از فرقه‌های صوفیه نیز می‌توان شباهت‌هایی به ایزدی‌ها پیدا کرد و دیگر آنکه برخی از فرقه‌های صوفیه علناً از شیطان تعریف و تمجید می‌نمایند.
اما باید دانست که اکثریت اهل حق شیطان را ملعون و رجیم، مکار و راهنمای مردم دور از دین می‌دانند و این در دفتر اهل حق، شاهنامه حقیقت جیحون آبادی،[1] آثار الحق نورعلی الهی به خوبی مشاهده می‌شود. ولی در دسته ای از اهل حق ایران برای شیطان تقدس قائل‌اند و شیطان را -که در اصطلاح آن‌ها ملک طاووس است- از فرشتگان مقرب خدا می‌دانند و معتقدند که مخالفت شیطان با سجده کردن بر آدم طبق مشیت  الهی بوده و در ظاهر از درگاه خداوند رانده‌شده ولی در باطن موردتوجه و لطف خداوند می‌باشد.[2]
با توجه به شباهت‌هایی که در اعتقادات شیطان پرستان و اهل حق دیده می‌شود به نظر می‌رسد، این تشابه اعتقادی و از سویی نزدیکی محل زندگی شیطان پرستان و اهل حق در منطقه، باعث شده است این تصور به ذهن آید که شیطان پرستی در اهل حق نیز پیدا شده است در صورتی که شیطان پرستان ازنظر اعتقادی و نیز کتاب‌هایی که دارند با اهل حق متفاوت‌اند و کتاب مقدس اهل حق «نامه سرانجام یا کلام خزانه» است ولی شیطان پرستان کتاب‌های «جلوه»  و «سیاه» را دارند که هیچ وقت اهل حق این‌ها را قبول ندارند. البته در باورها نیز با اهل حق تفاوت‌هایی دارند.
با توجه به این که شیطان پرستان، بر این باورند که شیطان «طاووس ملک» یا «ملک طاووس» و رئیس فرشتگان است.[3] برای همین رئیس فرشتگان را به‌صورت طاووس به تصویر کشیده و او را ستایش و احترام می‌گذارند. و این ملک طاووس است که راه نیک و بد را به انسان‌ها نشان می‌دهد. بنابراین مقدس بودن طاووس به خاطر تشابه اسمی آن با شیطان ملک طاووس گفته می‌شود، می‌باشد.
به گفتهٔ دائرة‌المعارف تشیع، گروهی دیگر در اثر آمیزش با فرق دیگر، عقاید خود را با اعتقادات آن‌ها یکی دانسته‌اند، گر چه خود را یارسان می‌نامند، ولی عملاً ازنظر اعتقادی، گروهی از آن‌ها علی‌اللهی و گروهی دیگر شیطان‌پرست هستند.[4]
لازم به تذکر است که نگارنده مقاله فوق اهل حق را در زمره شیطان پرستان نمی‌داند ولی طبق تحقیقات و مطالعات به‌عمل‌آمده و همانطوری که در قسمت‌هایی از مقاله ذکر شد، منشأ اینکه اهل حق را شیطان پرست معرفی کرده‌اند، احترام یک طایفه از اهل حق به شیطان است. ولی اینکه قائل باشیم که اهل حق به‌جای خداوند باری تعالی شیطان را می‌پرستند، خیر ایشان هرچند در اعتقاد به توحید دچار غلو یا تناسخ شده‌اند، ولی در نهایت خداوند را پرستش می‌نمایند.

پی‌نوشت:
[1]. جیحون آبادی، نعمت‌الله؛ شاهنامه حقیقت، تهران، جیحون، 1373  هـ ش، ص 56
[2]. خدابنده، عبدالله؛ شناخت فرقه اهل حق، تهران، امیر کبیر، اول، 1382 هـ. ش، ص 144
[3]. فرهنگ فرق اسلامی، ص 474
[4]. دائرة‌المعارف تشیع، ص ۶۱۳