امام باقر
امام باقر علیهالسلام در دوران حیات طیبه خود به نشر و گسترش اسلام ناب محمدی پرداختند. بررسی دوران حیات ایشان به آن جهت اهمیت دارد که آن حضرت با مذاهب منحرف فقهی و کلامی به مقابله علمی پرداختند. حضرت با ایجاد دانشگاه فقهی و تربیت شاگردان کلامی از اسلام ناب دفاع کردند و انحرافات را از جامعه اسلامی دور کردند. مناظرات حضرت در منابع معتبر تاریخی و روایی بیان شده است.
علمای اهل سنت همچون شیعیان، به جایگاه والای امام محمد باقر (علیهالسلام) اعتراف کردهاند؛ به عنوان مثال ابن حجر هیتمی در کتاب الصواعق المحرقه به ویژگیهای بارز و والای امام پنجم شیعیان اشاره کرده است.
امام باقر (علیهالسلام) پنجمین خلیفه پیامبر و جزء یکی از دوازده نفری است که پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) فرمودند: جانشینان امت من دوازده نفرند و همگی آنان از قریشند؛ ایشان در زمان خود توانست علوم الهی را گسترش دهد، فلذا از این جهت او را باقر العلوم یعنی شکافندهی علم مینامند.
اگر سیری در زندگی امامان معصوم شیعه داشته باشیم، خواهیم دید که زندگی آنها آینه تمامنمای زندگی انسانها است. از خصوصیات بارز امامان معصوم، جامعیت آنهاست. لذا توجه و رویآوری به معنویات، آنها را از پرداختن به زندگی مادی و روابط اجتماعی باز نمیدارد و این در حالی است که انسانهای معمولی چنین توانایی را ندارند.
اهل بیت عصمت و طهارت (ع) آنچنان در قلههای رفیع فضیلت و کمال میدرخشیدند که دوست و دشمن با دیدن این کمالات و فضائل نسبت به آنان، سر تعظیم فرود آوردهاند و لب به تحسین گشودهاند.
یاد امام باقر (علیهالسلام)، یعنی یاد سر برآوردن حیات دوبارهی جریان اصیل اسلامی در مقابله با تحریفها و مسخهایی که انجام گرفته بود، است. شخصیتی که در زمان حیات طیبهاش ،دریای علم الهی به وسیلهی او شکافته شد و آن علومی که از جانب پروردگار بر انبیاء و نبی اکرم (صلی الله علیه وآله) وحی شده بود، ایشان به عالم هستی انتشار دادند.
اهل سنت حقیقی، خود را محب اهل بیت (علیهمالسلام) دانسته و برای ایشان احترام زیادی قائلند؛ از جمله اینکه امام باقر (علیهالسلام) را که از منظر اهل سنت به عنوان تابعِ تابعین است، جزء سلف بوده و قول، فعل و تقریر ایشان را به عنوان یکی از ادله پذیرفتهاند؛ از این رو نزد اهل سنت از جایگاه بسیار بالایی برخوردارند.
بنا بر دستورات قرآن کریم و سیرهی پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) و ائمهی اطهار (علیهمالسلام) مبارزه با طاغوت، راهکار اولیه برای رسیدن به مدینهی فاضله معرفی میشود؛ گاهی مبارزه با طاغوت در میدان جنگ است و گاه تلاش در رفع جهل و معرفی راه حق، و تبیین و تشریح علوم الهی و آگاه سازی مردم در مقابله با توطئهی علنی طاغوت.
زندگی امام باقر(علیه السلام)، آیینه تمام نمای زندگی انسانهای کامل و متعالی است که جامعیت او در اخلاق، فضائل، علوم، معنویات، روابط اجتماعی، سیاسی و... در روزگار خودش بزرگترین تأثیر علمی و عملی را برای جامعه مسلمان زمان خود پایهریزی کرد، لذا محققان و مورخان تاریخ بر این باورند که امام باقر(علیه السلام) در حقیقت یکی از بنیانگذاران دانش علوم بیپایان الهی اهلبیت هستند...
یاد امام باقر (علیهالسلام)، یعنی یاد سر برآوردن حیات دوبارهی جریان اصیل اسلامی در مقابله با تحریفها و مسخهای ایجاد شده در امت اسلامی است. شخصیتی که در زمان حیات طیبهاش، دریای علم الهی به وسیلهی او شکافته شد؛ علمی که از جانب پروردگار بر انبیاء و نبی اکرم (صلیاللهعلیهوآله) وحی شده بود، ایشان به عالم هستی انتشار داد.
علمای اهل سنت، امام باقر (علیه السلام) را از فقهای بینظیر مدینه میشمارند، کسیکه از ذریه پاک پیامبر اکرم است و علوم او را نشات گرفته از علم الهی میدانند که از پیامبر اسلام، نسل به نسل به ایشان منتقل شده است و بهخاطر همین او را لقب باقر دادهاند، چرا تمامی زوایای علوم را آشکار کرد و آن را توسعه داد.
امام باقر (عليهالسلام) مردم را دعوت به بهرهگيری علمی از اهلبيت( عليهمالسلام) كرده و حديث درست را تنها نزد خود میدانستند. در روايتی آمده است كه امام باقر (عليهالسلام) به "سلمة بن كهيل بن عيينه" فرمودند: «به شرق وغرب عالم برويد جز علم ما، علم صحيحی نمیيابيد». ابوزرعه دمشقی درباره آن حضرت میگويد: «ابوجعفر از بزرگترين عالمان زمان خود است».
در گفتگویی که بین امام باقر(ع) و عالم مسیحی رخ داد؛ عالم مسیحی از امکان خوردن و آشامیدن در بهشت بدون فضولات سوال کردند که امام جنین را شاهد مثال ممکن بودن این بحث بیان فرمودند. در سوالی دیگر امام روشن کردن شمعی از شمع دیگر را موید کم نشدن میوههای بهشتی در صورت مصرف عنوان کردند. در نهایت هم عالم مسیحی از دو شخصیت که باهم به دنیا آمدند و با هم از دنیا رفتند ولی یکی از آنها 150 سال عمر کرد و دیگری 50 سال، سوال کرد که امام جناب عزیر و برادرش را مصداق این معما عنوان نمودند.
از جمله شبهاتی که دشمنان مکتب تشیع مطرح میکنند، اینکه عزاداری و نوحهسرایی نکنید، زیرا نوحهسرایی از اعمال جاهلیت است. این در حالی است که امام باقر در مصیبت جدشان امام حسین گریه کرده و میفرمودند: هر مومنی که به خاطر شهادت حسین بن علی گریه کند و اشکش بر گونهاش جاری گردد، خداوند منان غرفهای در بهشت به او دهد.