بسیاری از دانشمندان اسلامی درباره مقام علمی حضرت جملات زیبائی دارند که نشان از مقام بلند علمی حضرت می‌باشد. ابوحنیفه یکی از ائمه چهارگانه اهل سنت که بیشتر روایات وارده از طریق اهل سنت را نمی‌پذیرد، روایات زیادی را از طریق اهل‌بیت و به ویژه امام باقر (علیه‌السلام) نقل کرده است.
همچنین ابو اسحاق وقتی خدمت امام باقر (علیه‌السلام) رسید و مقام بلند علمی حضرت را دید گفت: «لم آر مثله قط.[2] هرگز کسی را مانند او ندیده‌ام». ابو زرعه دمشقی نیز درباره آن حضرت می‌گوید: «ان ابا جعفر اکبر العلماء.[3] ابوجعفر از بزرگ‌ترین عالمان زمان خود است».
فروکش کردن تنش‌های سیاسی پس از حادثه کربلا و جوّ سیاسی خاصی که در این دوره حاکم شده بود، (یعنی شکست خوردن و از میان رفتن ابن‌زبیر و یکپارچه شدن حاکمیت مروانیان)، به ناچار بسیاری از علماء را ازصحنه سیاست دور کرد وبه حوزه درس و حدیث سوق داد. لذا اختلاف در نقل روایات و شک و تردید در صحت روایات وارده، که به خاطر منع تدوین حدیث پدید آمده بود، مکاتب و فرقه‌های فراوانی را با افکار متناقض هم در جامعه اسلامی ایجاد کردبود. لذا با ظهور امام باقر (علیه‌السلام) قدم مهمی در این راستا برداشته شد و یک جنبش فرهنگی تحسین برانگیزی در میان شیعه به وجود آمد. امام‌باقر (علیه‌السلام) روایات صحیحه را برای دنیای اسلام که تشنه این معارف بودند را بیان می‌کرد. امام‌ محمدباقر (علیه‌السلام) تمام روایات خود را از طریق اهلبيت (علیهم‌السلام) مستند به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می‌کرد که طریقی بسیار مطمئن به حساب می‌آمد به خاطر همین نکته، بسیاری ازعلماء بنام اسلامی در درس حضرت برای استماع حدیث حاضر می‌شدند و استفاده‌های فراوانی می‌بردند. همین مسئله امام باقر (علیه‌السلام) را در کانون توجهات علمی آن عصر قرار داد.
امام باقر (علیه‌السلام) مردم را دعوت به بهره‌گیری علمی از اهل‌بیت کرده و حدیث درست را تنها نزد خود می‌دانستند. در روایتی آمده است که امام باقر (علیه‌السلام) به "سلمة بن کهیل بن عیینه" فرمود: «شرقا و غربا فلا تجدان علما صحیحا الا شیئا خرج عندنا.[4] به شرق وغرب عالم بروید جز علم ما، علم صحیحی نمی‌یابید».[5] روشی دیگری که امام در پیش گرفته بودند، این بود که روایات خود را مستند به قرآن می‌کردند و می‌فرمودند: «هر روایتی را که من به شما بیان می‌کنم از قرآن سرچشمه می‌گیرد استناد و دلیل آن را از من بپرسید تا جای آن را برای شما بیان کنم».
این درصورتی است که به خاطر منع حدیث، از طرف خلفا، احادیث جعلی بسیاری وارد احادیث علماء آن زمان شده بود. اسرائیلی‌ات فراوانی که غالباً مخالف با عقل و قرآن و سنت رسول گرامی (صلی‌الله علیه وآله) بود، وارد منابع حدیثی و تفسیری اهل‌سنت شده بود. به خاطر همین علماء بزرگ اهل‌سنت که اعتماد کافی به این روایات نداشتند، دنبال راهی مطمئن برای احادیث و تفاسیر قرآن خود می‌گشتند که این گمشده را نزد اهلبیت (علیهم‌السلام) علی‌الخصوص امام باقر ( علیه‌السلام) یافتند.

منابع: 

[1]. علل الشرایع ج 1 ص  233 از مرحوم صدوق، نجف، مطبعة الحيدرية، 1385ق.؛  حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ص 291، رسول جعفریان، انتشارات انصاریان، چاپ دوم، شهريور 1377
[2]. الامام الصادق و المذاهب الاربعه، ج 2 ص ،445، محمد جواد فضل الله، بيروت، دارالزهراء، 1401ق.؛ اعیان الشیعه، ج 4، قسم 2 ص 2، سيد محسن امين، بيروت، دارالتعارف، چاپ اول؛ حیات فکری و سیاسی امامان شیعه (ع)، ص 291، رسول جعفریان، انتشارات انصاریان، 1377
[3] همان.
[4]. المناقب، ابن شهرآشوب ج 3 ص 27؛ حیات فکری و سیاسی امامان شیعه ص 291
[5]. اختیار معرفة الرجال ص 210،(رجال كشي)، الطوسي، تحقيق مصطفوي، مشهد، دانشگاه مشهد؛  حیات فکری وسیاسی امامان شیعه، ص 296