پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یاران، پیدایش آیین یاری را همگام با تجلی حق تلقی کرده‌اند و با موضوع آفرینش  گره زده‌اند. بحث آفرینش در باور این جریان فکری-مذهبی در چند مرحله ظهور و بروز داشته است. دیوان گوره حکایت از آن دارد که ذات حق نخست در جلوه‌ی خاوندگار(احدیت) تجلی کرد. چنان‌که در شرح هفتوانه آمده است: «پس تجلی در جلوه خداوندگاری خویش بخشی از روان جاودانی خود جدا می کند و فرشتگان و بندگانی چند را به اسامی هفتن، چهل تن، چهل چهل تن، هفت خلیفه، بیور هزار غلام، با نیروی خود بیون هزار غلام را از آن می‌آفریند؛ سپس خداوند به درون "دُرّی" می‌رود و چون از دُرّ بیرون می‌آید، به فرمانش دُرّ پاشیده می‌شود و از پاشیدگی آن دودی بر می‌خیزد و آسمان و زمین و ماه و خورشید و شب و روز را پدید می‌آورد و دریا و خشکی را از هم جدا می‌کند... پس از آن خداوندگار با یکی از فرشتگان مقرب خود به نام "بنیامین" هفت طبقات آسمان را به نام‌های "لوح صدف"، "لوح گوهر"، "لوح دُرّ"، "لوح یاقوت"، "لوح مرجان"، "لوح الست" می‌پیماید و هر طبقه‌ای را که سیر می‌کند، فرشتگان آسمانی گرد هم می‌آیند و جشنی معنوی برپا می‌کنند تا خداوندگار و فرشته مقرب او به میانشان بیایند و چون نیاز درونشان برآورده می‌شد، یکی از حاضرین خود را قربانی می‌کردند و بنا به فرمان سرجم، خلیفه قربانی را در میان جمع یا جم می‌نهاد و بهره قربانی را مساوی تقسیم می‌کرد. خداوندگار پس از گشت و گذار در هفت طبقه آسمان، بنا به خواهش فرشتگان در زیر سایه ساجنار یا هورخش جلسه‌ای بی‌سابقه به نام جم تشکیل می‌دهد و پس از به جای آوردن آداب و رسوم جم و سربریدن قربانی به پایه و مقام خداونگاری خود که پس از ظهور در عالم بشریت به او ایمان بیاورند. آنان نیز پیمان می‌بندند. و به آنان وعده ظهور و تجلی می‌دهد[1]، پس از اخذ پیمان از آنان، خداوندگار از نور بیکران خود هفتوانه را می‌آفریند و وعده می‌دهد که آنان را در هنگام تجلی در جهان برای دستگیری بندگان خود به ظهور برساند[2] و چون میلیونها سال از پیمان و عهد میثاق ازلی می‌گذرد، خداوندگار در قرن هشتم هجری سلطان اسحاق را به ظهور می‌رساند[3] و آیین یاری را سامان می‌دهد.
پیمانی که در عالم "الست"، از ذریه آدم گرفته شد از آن به "بیا و بس" و "شرط اقرار" یاد می‌کنند و سرسپردگان را ملزم به وفاداری به آن بیعت می‌دانند.[4]
این طایفه بر مبنای "ظهور ذات" از آغاز تلی حق تاکنون چند مرحله و دوره تاریخی را برای آیین یاری تلقی کرده‌اند. این مراحل از دیدگاهی به دو مرحله تقسیم می‌شود:
1- ظهور ذات در عالم الست
2- ظهور ذات در عالم طبیعت. از جهتی دیگر در مرحله دوم ظهور، در عالم طبیعت سه دوره تاریخی برای این جریان فکری به دست می‌آید که هر دوره به گونه‌ای تارخ ساز بوده است و بعضی از این دوره‌ها به چند دوره ظهور ذاتی انقسام می‌یابد و آخرین دوره را دوره "صاحب زمانی" نامیده‌ند. پس از آن "دوره باقی" و وصول به حق و پاران تاریخ قلمداد گردیده است.[5]
بنا بر اظهاراتی که در متون اهل حق آمده است، مبانی این فرقه از ظهورات حق آغاز می‌شود. درمورد عقاید اهل حق، غیر از متون این فرقه، متون دیگری به آن اشاره نکرده است و فقط گزارش کلام های اهل حق، حاکی از عقاید این فرقه می باشد.

پی‌نوشت:
[1]. صفی زاده صدیق، اهل‌حق، پیروان و مشاهیر، حروفیه، 1387، ص 26
[2]. همان، ص 27
[3]. صفی زاده صدیق، دوره هفتنوانه سرانجام، ناشر طهوری، 1361، ص 19
[4]. رستمی منصور، بازشناسی آیین یارسان، موسسه فرهنگی قرآن و عترت رسالت، قم، 1392، ص 61
[5]. همان، ص 62