پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب _ نهضت آزادی در سال ۱۳۴۰، در شرایطی که نفوذ حوزه‌های علمیه و علمای مذهبی بر مردم افزایش یافته بود، تأسیس شد. نهضت با مرام‌نامه‌ای که بر رعایت مبادی دین یا اسلام، اعلامیه جهانی حقوق بشر و منشور ملل متحد اشاره شده بود، به کوشش افرادی چون مهدی بازرگان، سحابی، منصور عطایی و پشتیبانی آیت الله طالقانی تشکیل شد. در میان مؤسسان نهضت آزادی، تنها آیت الله طالقانی بود که پیرو خط امام بود و در واقع ایشان خود را عضو نهضت آزادی نمی‌دانست و فقط به منظور اتحاد افراد ملی و مذهبی از این گروه حمایت می‌کرد.
مواضع عقیدتی نهضت، برخاسته از عقاید مهدی بازرگان است. وی دیدگاه اسلامی‌ غرب‌گرایانه داشت و اصول اسلامی‌ را به گونه‌ای غرب پسند تفسیر می‌کرد. مهم‌ّترین عقیده بازرگان، تئوری راه طی شده است که غربی‌ها را ادامه دهنده راه انبیا، از طریق علم و آگاهی می‌دانست. مواضع سیاسی و فرهنگی نهضت نیز بر همین دید غرب‌گرایی آن استوار است، از این رو مذهب را در خدمت ملیّت می‌دانند و بر خلاف نظر امام (ره)، هدف اول را خدمت به ایران می‌دانند؛ نه خدمت به اسلام. در مواجهه با انقلاب نیز نهضت در واقع ماهیتی ضد انقلابی داشت و از همان اول، با حمایت از مبارزه گام به گام در چهار چوب قانون اساسی، با حرکات انقلابی مخالفت می‌کرد؛ حتی بازرگان با وجود پیروزی انقلاب، باز از همان سیاست حمایت می‌کرد.
این در حالی است که بسياري از انديشمندان بزرگ ما مسأله گريز از غرب و نفي غرب و غرب‌زدگي را مطرح ساخته و دربرابر آن مسأله "بازگشت به خويش" را مطرح نموده‌اند. براي نمونه امام خميني (ره) به ضرورت بيداري در مقابل غرب و نفي غرب زدگي تأكيد مي‌نمايد: «... تمام چارچوب‌هاي پوسيده و بي‌محتوايي را كه در طول اين پنجاه سال، مردم را به غرب‌زدگي كشانده است خراب مي‌كنيم و حكومتي مبتني بر عدل و انصاف نسبت به همه اقشار وطن مي‌سازيم و از مردم مي‌خواهيم تا بر پايه‌هاي اسلامي خويش تكيه زنند و بر غرب و غرب‌زدگان كه موجب نابودي فرهنگ آنان شده است پشت پا زنند».[۱]
غرب در شكل‌گيري، هم به لحاظ فرهنگي و هم به لحاظ سياسي و اقتصادي راه خود را از ساير جهان جدا كرد، ولي به دشمني ديرينه خود با شرق كه از عهد يونان باستان و شايد قبل از آن شروع شده بود، همچنان ادامه داد. امروزه نيز غرب با هدف سلطه بر آدم و عالم، شرق و به ويژه دنياي اسلام را هدف خود قرار داده است.« آنها؛ اين را يافته‌اند كه اسلام است، مي تواند جلويشان بايستد. از اين جهت، آن چيزي كه از همه چيز براي آنها مطرح است، اسلام است» [۲]
امروز استكبار شرق و غرب چون از رويارويي مستقيم با جهان اسلام عاجز مانده است، راه ترور و از ميان بردن شخصيتهاي ديني و سياسي را از يك طرف و نفوذ و گسترش فرهنگ اسلام آمريكايي را از طرف ديگر به آزمايش گذاشته‌اند... متأسفانه هنوز براي بسياري از ملتهاي اسلامي مرز بين "اسلام آمريكايي" و "اسلام ناب محمدي(ص)" كاملاً مشخص نشده است.  وظيفه همه علماست كه با روشن كردن اين دو تفكر، اسلام عزيز را از ايادي شرق و غرب نجات دهند." [۳]
این نهضت نیز به جرأت می‌توان گفت در صدد رواج دادن اسلام آمریکایی است، عقایدی که نه تنها با اسلام ناب هیچ سنخیتی ندارد بلکه در تضاد با معارف اسلام محمدی (ص) می‌باشد.

پی نوشت
[۱] صحيفه امام خميني(ره) ج ۵ ص ۱۳۳
[۲] همان ج ۱۳ ص ۸۷
[۳] همان ج ۲۱ ص ۱۲۱-۱۲۰