.ملاحسين بشرويه اي : اولين كسي كه به او پيوست ملا حسين بشرويه اي بود كه از سوي باب ملقب به اول من آمن و باب الباب شد منابع بابی و بهائی از چله نشینی و اعتکاف او در مسجد سهله برای یافتن موعود سخن گفته اند که البته پذیرفتنی نیست زیرا بررسی شخصیت فردی ملا حسین نشان میدهد که این سخن نمی تواند بیشتر از یک خیالپردازی باشد وي نقش مهمي را در ميان پيروان و طرفداران باب ايفا کرده است ، این نقش آنقدر مهم است که باب اورا رجعت حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم ) معرفی میکند : رجوع محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)(یعنی ملاحسین بشرویه ای) و مظاهر نفس او به دنیا شد ایشان اول عبادی بودند که بین یدی الله در یوم قیامت حاضرشدند و اقرار به وحدانیت او نموده آیات باب او را به کل رسانیدند و خداوند به وعده ای که فرموده بود در قرآن ایشان را ائمه گردانید و بهمان دلیل که نبوت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) از قبل ثابت است به همان ، رجوع ایشان به دنیا عندالله و عند اولی العلم ظاهر است(1 ) و میرزا حسینعلی بها در موردش ميگويد : لولاه ما استوي الله علي عرش الصمدانيته و ما علي کرسي الوحدانيته(2 )؛ اگر ملا حسين بشرويه اي نبود خدا بر عرش بي نيازي و بر كرسي وحدانيت مستقر و تثبيت نمي شد او فرماندهي نبرد ميان بابيان و مسلمين را در قلعه طبرسي مازندران بر عهده داشت و در همین نبرد کشته شد 2.ميرزا محمد حسن بشرويه اي وي برادر کوچک ملا حسين بوده ودر اکثر موارد همراه برادر بوده است وي در قلعه طبرسي به قتل رسيد 3.ميرزا محمد باقر بشرويه اي او نیز در قلعه طبرسي به قتل رسيد وي نيز خواهر زاده ملا حسين بوده که ارادتي بسزا به خال خويش داشته ودر تمام سفرها با وي همراه بوده است ودر قلعه طبرسي کشته شد 4.ملا علي بسطامي 5.ملا خدابخش قوچاني 6.ملا حسن بجستاني وی همان کسی است که بعلت تمجيد هاي بيجاي باب از بابيت رويگردان شد 7.سيد حسين يزدي 8.ميرزا محمد روضه خوان يزدي 9 سعيد هندي اين فرد براي تبليغ به هند رفت ولي ديگر باز نگشت و خبري از وي نشد 10.ملا محمود خوئي 11.ملاجليل ارومي 12.ملاابدال مراغه اي 13.ملا باقر تبريزي 14.ملا يوسف اردبيلي 15.ميرزا هادي قزويني فرزند ملا عبدالوهاب قزوینی میزبان شیخ احمد احسائی 16.ميرزا محمد علي قزويني فرزند ملا عبدالوهاب قزوینی و شوهر خواهر قرةالعین 17.ملامحمد علي بار فروشي ملقب به قدوس و در رده مهمترين اصحاب سيد باب بشمار ميرود وي در سفري که باب به قصد سفر حج به بوشهر انجام داد با اوهمراه بود و در واقعه بدشت همراه با بهاءالله ، قره العين و بسياري ديگر (حدود 80 نفر ) حاضر بود که داستان نسخ اسلام در اين واقعه اتفاق مي افتد وي در واقعه مازندران بعد از مرگ ملاحسين بشرويه اي در قلعه طبرسي فرماندهي قلعه را بعهده گرفت 18. طاهره قره العين قزويني فاطمه بیگم ام سلمه زرین تاج برغانی قزوینی ملقب به قرةالعین زنی صاحب جمال از خاندانی متشخص و علم پرور بود که به همین دلیل از کمالات علمی نیز بی بهره نبود او مانند سایر حروف حی از رهپویان طریقت شیخیه بود و با آغازین نغمه های علی محمد شیرازی از طریق شوهرخواهرش ميرزا محمد علي قزويني فرزند ملا عبدالوهاب قزوینی به جریان بابیه پیوست این فتانه آشوبگر در تاريخ بابي گري و بهائيگري نقشي عمده و فعال را ايفاکرد وی در اجتماع بدشت که نقطه انفکاک و جدائي بابيان از مسلمانان شد ، «بدون حجاب، با آرايش و زينت » به مجلس وارد شد و حاضران رامخاطب ساخت که امروز «روزي است که قيود تقاليد سابقه شکسته شد » ( 3)و رسماً به نسخ اسلام و پايان راه مسلماني تصريح کرد قرةالعین پس از ختم فتنه و آشوب قلعه شیخ طبرسی ، در سال 1265 هـ . ق در ماه جمادی الثانی ، قرة العین در منطقه نور مازندران بازداشت شد و او را به تهران گسیل داشتند و در خانه میرزا محمد کلانتر محبوس ساختند . حبس او 3 سال طول کشید . در ذیقعده 1268 ، در باغ ایلخانی اعدام شد و جسدش در در همان باغ به چاه انداخته شد شوقي افندي در کتاب قرن بديع درباره قره العين مي نويسد : .... نخستين زنيکه در راه ترقي و تعالي نسوان شهيد گرديد ... دلاوري که در حين شهادت خطاب به نفسي که در توقيف او قرار داشت به کمال شجاعت اظهار نمود : قتل من در دست شماست ......ولي به يقين مبين بدانيد هرگز تقدم و آزادي نسوان را ممکن نيست متوقف سازيد . ( 4) مقصود قره العين از آزادي چیزی جز رهائی از قید و بند های عفت وو پاکدامنی نبود اين چند سطر از نوشته هاي ولي امر بهائي جناب شوقي افندي شاهد مدعای ماست طاهره شبي که آخرين دقايق حياتش را نزديک ديد لباس نو در بر کرد و چون عروسي خود را بياراست و هيکل را با عطر و عنبر معطر و معنبر نمود آنگاه زوجه کلانتر را نزد خود خواست واورا از تصميمي که نسبت به وي اخذ نموده بودند مستحضر ساخت ......که ناگاه فراشان و چاوشان عزيز خان در دل شب وارد شدند و آن مظهر استقامت را اخذ و به باغ ايلخاني در خارج شهر هدايت کردند( 5)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پی نوشت :

1.سید علی محمد شیرازی ـ بیان باب ثانی از واحد اول

2.ايقان، ص 148، بند 248.

3.نبيل زرندي، ص 271-273 .

4.قرن بديع ص42

5. قرن بديع، ص 175.