امام زمان و نیابت آن حضرت عنوانی است که ذهن مردم دنیا را مشغول به خود کرده و چون مردم منتظر موعود هستند، در نتیجه کسی که وارد این گود می شود دارای اعتبار خاصی است. لذا جمعی از اشخاص شهرت خواه و دنیا پرست از این فرصت استفاده کرده، و به نام باب و نائب و مهدی و امام دوازدهم وغیر اینها، دعوی مقاماتی کرده و هر یکی به اندازه فعالیت و موقعیت خود جمعی را به دور خویش جمع نموده و فتنه و فسادی در اجتماع بر پا کردند.
 و بعضی از این مدعیان (مدعیان مهدویت یا قائم منتظر بودن) به مراتب بیش از سید باب و میزرا بهاء پیروان و اتباع پیدا کرده، و دامنه ی فعالیت و تبلیغات آنان بسیار وسیعتر بود. مانند محمد بن عبدالله بن تومرث در شمال آفریقا و محمد احمد مهدی سودانی و امام احمد قادیانی هندی وعبیدالله مؤسس سلسله ی فاطمیین مصر و دیگران.
 و چون دعوی مهدویت در ایران (که مرکز ملت شیعه بوده و اهالی به موضوع مهدی آشنا هستند) مشکل بوده و این عنوان با شخص سید علی محمد شیرازی هیچگونه سازگار نبود؛ سید باب در آغاز امر خود، دعوی بابیت (باب و وسیله شخص مهدی) نموده، و سپس که آب صاف را گل آلود و عقائد پاک مردم را مشوش و کدر کرد، شروع به دعوی مهدویت نموده و اظهار کرد که من همان مهدی موعود و شخص منتظرم.
 البته در این مقام لازم بود که فعالیت زیادی خرج کرده و نصوص اخبار و صراحت روایات مربوطه را تاویل و تضعیف و هموار کرده، و بالاخره به وجود و ظهور خویش تطبیق نماید.
 اگر چه در این راه تا اندازه ئی فعالیت کرد، ولی آنطوریکه لازم بود ممکن و میسور نمی شد، تا اینکه مجبور گشت و دعوی خود را باز عوض کرده و اظهار داشت که من قائم موعود ونبی منتظر و صاحب رسالت و دین جدید و دارنده ی کتاب مستقلی هستم. (1)
 ادعای امام زمانی و نیابت آن حضرت از زمان غیبت امام زمان تا به حال وجود داشته و دارد. بعضی از آنها فعالیت هایشان ثمری نداشته و سریع حذف شدند، و بعضی دیگر مانند علی محمد باب و دیگر افراد نامبرده عده ای را مانند خود گمراه کرده اند که این خود حاکی از شوق دیدار مردم نسبت به امام زمانشان و عدم اطلاع آنان از نحوه ظهور آن حضرت است.
 1-  محاکمه و بررسی باب و بهاء صفحه ی 32 و 33