وحیانی بودن سنت
قرآنیون معتقدند فقط قرآن بر پیامبر (ص) وحی شده و سنت آن حضرت، منشأ وحیانی ندارد؛ لذا فاقد حجیت است. این ادعای قرآنیون از نگاه روایات و اجماع علمای فریقین مردود است.
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از ادله ای که "قرآنیون" بر ادعای قرآن بسندگی خود ارائه می دهند و به آن استناد می کنند این است که فقط قرآن بر پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) وحی شده است و سنت آن حضرت، منشأ وحیانی ندارد؛ لذا فاقد حجیت است.
یعنی سنت نبوی نوعی اجتهاد شخصی پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) است، نه وحی مُنزَل از جانب خدا و هر بشری در اجتهاد خود میتواند به واقع برسد و مصیب باشد یا به خطا رود و به واقع نرسد؛ لذا سنت پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) مصون از خطا و اشتباه نیست و به همین دلیل، حجیت ندارد و پیروی آن بر ما لازم نیست.
به همین جهت قرآنیون نتیجه میگیرند: «سخنی جز سخن قرآن و سنتی غیر از سنت خدا وجود ندارد.»[1]
در پاسخ به این دلیل قرآنیون میتوان گفت:
از نگاه قرآن کریم، آیات متعددی دال بر وجود وحی دیگر غیر از وحی قرآنی دارد و از نظر حجیت، مثل وحی قرآنی است؛ از جمله: « وَالنَّجْمِ إِذَا هَوَى * مَا ضَلَّ صَاحِبُکُمْ وَمَا غَوَى * وَمَا یَنطِقُ عَنِ الْهَوَى * إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْیٌ یُوحَى [نجم/4ـ1] سوگند به ستاره هنگامی که [برای غروب کردن در کرانه افق] افتد * که هرگز دوست شما از راه راست منحرف نشده، و [در ایمان و اعتقادش از راه راست] خطا نرفته * و از روی هوا و هوس سخن نمیگوید * گفتار او چیزی جز وحی که به او نازل میشود، نیست.»
مقتضای این آیه آن است که پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) بر اساس اراده خدا و نیز تعلیم، ارشاد و وحی او سخن میگوید.
به تعبیر آیتالله جوادی آملی، «این آیه دلالت دارد که نطق و گفتار پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) عین وحی و کلام خدا است که از زبان حضرت جاری می شود، چنانکه فرموده است: «وَمَا رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ وَلَکِنَّ اللّهَ رَمَى [أنفال/17] و شما آنان را نكشتيد، بلكه خدا آنان را كُشت و چون [ريگ به سوى آنان] افكندى، تو نيفكندى، بلكه خدا افكند.» بر این اساس، گویا آیه میخواهد بگوید: «وَمَا تَکَلَّمتَ وَلَکِنَّ اللهَ تَکَلَّم.»[2]
در نتیجه حجیت سنت عملی و قولی پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) به صورت مطلق اثبات میشود؛ زیرا در آیه از مطلق نطق پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) نفی هوا (چه هوای نفس و چه هوا در رأی) شده است.[3]
این ادعای قرآنیون از نگاه روایات و اجماع علمای فریقین نیز مردود است؛ از جمله آنکه حضرت علی (علیهالسلام) فرموده است: «خدای سبحان پیامبرش را از آغاز طفولیت با فرشتهای بزرگ از فرشتگانش همراه ساخت تا شب و روز راه سلوک سجایا و خوی های نیک را به او بنمایاند.»[4]
پینوشت:
[1]. مزروعه، محمود محمّد، شبهات القرآنیین حول السّنّه النّبویّه، ص55.
[2]. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن کریم، قم، مرکز نشر اسراء، ص64.
[3]. طباطبائی، محمّدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج19، ص21.
[4]. نهج البلاغه، خطبه 192.
افزودن نظر جدید