پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ محمدعلی طاهری به ظاهر تناسخ به معنای عامّ را رد کرده و ادعای قائل نبودن به تناسخ را دارد،[1] و شعار برائت از تناسخ را سر می‌دهد و می‏‌گوید: «ما نه فقط تناسخ را قبول نداریم؛ بلکه با روش علمی آن را رد می‌کنیم»؛[2] اما با بررسی کتاب‌هایش روشن می‌شود که وی تناسخ را قبول داشته و گویا این مفهوم را با لفظ تناسخ نمی‌پسندد و الفاظی غیر از لفظ تناسخ ارائه می‌دهد. وی به جای انتقال روح می‌گوید: «انتقال کالبد ذهنی»، در حالی که اذعان می‌نماید که کالبد ذهنی همان روح است: «اگر فردی را پس از مرگ از این دنیا با حاکمیت بخش «کالبد ذهنی» خود ادامه حیات می‌دهد، در همان شرایط پس از مرگ، ما کالبد ذهنی بنامیم، می‌‏توان گفت که این اصطلاح معادل اصطلاح روح در نظر اغلب مردم است که فرد در گذشته را با این نام می‌‏شناسند.»[3] بنابراین، کالبد ذهنی در ادبیات طاهری همان چیزی است که عموم مردم به آن روح می‌گویند و انتقال کالبد ذهنی مردگان به جسم افراد زنده، در حقیقت همان انتقال روح مردگان به کالبد افراد زنده (تناسخ) است: «بعضی از مردم عمل نادرست احضار روح؛ یعنی احضار کالبد ذهنی را انجام می‏‌دهند که در بررسی آن به نکات قابل توجهی می‌‏‏توان دست‌ یافت، از جمله این‌که پاسخ مثبت یک کالبد ذهنی به احضار نشان می‏‌دهد به حیات زمینی وابستگی دارد و اگر کسی او را احضار کرد، فوراً حاضر می‌شود. کالبدهای ذهنی که در اثر وابستگی خود به تجربه زندگی پس‌ از این برزخ تن نمی‏‌دهند، هر جا امکانی برای اعلام حضور بیابند، اقدام و در فرد مورد نظر خود نفوذ می‏‌کنند.»[4]
این تناسخ مطرح شده توسط طاهری، پیچیده‌تر از تناسخ عادی است که هر روح فقط قادر به تسخیر یک کالبد است. وی برای برگشت کالبد ذهنی به کالبد دیگران و حلول آن در جسم دیگران (چه از نظر تعداد کالبدی که به تسخیر درآمده‌‏اند و چه از نظر نوعِ کالبدِ تسخیر شده) محدودیتی قائل نیست و می‌گوید: «يك كالبد ذهنی، به دليل لامكان بودن، می‌تواند هم‌زمان چندين نفر را تسخير كند و محدوديتی برای تعداد نفراتی كه تسخير می‌شوند وجود ندارد؛ اما وقتی با تشعشع دفاعی از بدن يك نفر خارج می‌شود، از ديگران نيز خارج شده است. وقتی كالبد ذهنی كسی را تسخير می‌كند، علایق قديمی خود را برای فرد تسخير‏شده بازسازی می‌‏كند. فرد تسخیرشده ممكن است كارها، حرف‏‌ها و رفتارهای همان مرحوم را پيدا كند، حتی در مواردی دیده‌ شده كه بيماری‌‏های فرد مرحوم در زمان حيات برای فرد تسخیرشده ایجاد شده و انواع مشكلات ذهنی كه قبلاً توضيح داده شد، می‌تواند ايجاد گردد.» پس نوع تناسخ مطروحه طاهری «تناسخ مُلکی» است که توسط متکلمین، فلاسفه و متون دینی مردود شمرده شده است.[5]

پی‌نوشت:

[1]. محمدعلی طاهری، موجودات غیر ارگانیک، 1390، بی‌جا، ص 56.
[2]. محمدعلی طاهری، چند مقاله، انتشارات تحفه، 1389، ص 195.
[3]. محمدعلی طاهری، موجودات غیر ارگانیک، 1390، بی‌جا، ص 39.
[4]. همان، صص 40 و 41.
[5]. سعید صدری، رهزن عرفان، نشر ذکری، 1395، ص 69.