پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ برای تاکید بیشتر بر اعتبار بالای سند زیارت عاشورا از جهت صحت و ضعف، توجه خوانندگان را به معتبرترین نظر مرجع رجالی زمان حاضر حضرت آیت الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی که یکی از مراجع تقلید شیعه نیز می‌باشد جلب می‌نمایم: 

ایشان می‌فرمایند: تأییدات غیبی که از طرق معتبر درباره‌ی زیارت عاشورا رسیده، به خودی خود بر اعتبار این زیارت شریفه دلالت دارد. همچنین سند ذکر شده در کتاب مصباح المتهجد [اثر شیخ طوسی] در خصوص این زیارت صحیح است. توضیح این که در مصباح المتهجد بعد از نقل زیارت سیدالشهداء (علیه السّلام) که راوی آن علقمه است، چنین آمده: «محمد بن خالد طیالسی، از سیف بن عمیره نقل کرده که همراه صفوان بن مهران جمّال و جمعی از اصحاب به سوی نجف رفتیم؛ وقتی که از زیارت فارغ شدیم، صفوان روی خود را به سمت ناحیه‌ی اباعبدالله (علیه السّلام) [کربلا] برگرداند و به ما گفت: از این مکان (نزد سر مبارک امیرالمؤمنین)، امام حسین (علیه السّلام) را زیارت کنید که امام صادق (علیه السّلام) از این‌جا به آن حضرت اشاره کردند در حالی که من در خدمتشان بودم. راوی گفت: پس صفوان همان زیارتی را که علقمه بن محمد حضرمی از امام باقر (علیه السّلام) در روز عاشورا نقل کرده خواند...»

ظاهر این عبارت آن است که امام صادق (علیه السّلام) به سمت مرقد مطهر امام حسین (علیه السّلام) با همان زیازتی که علقمه از امام باقر (علیه السّلام) نقل کرده، اشاره فرمود و به این زیارت ایشان را خطاب کرد. در این طریق سند، در وثاقت سیف بن عمیره و صفوان بن مهران حرفی نیست. سخن تنها در دو مسأله است: یکی از مسیر سند [از شیخ طوسی] تا محمد بن خالد طیالسی دو رویکرد وجود دارد: رویکرد اول: ظاهر عبارت «محمد بن خالد روایت کرد.» (روی محمّد بن خالد) در مقابل «از محمد بن خالد نقل شد.» (روی عن محمّد بن خالد)، درستی نسبت روایات به محمد بن خالد طیالسی را نزد شیخ طوسی ثابت می‌کند و این مسأله در اعتبار سند روایت از این جهت کافی است. رویکرد دوم: ظاهر این است که حدیث مذکور از کتاب محمد بن خالد طیالسی است. شیخ طوسی کتابی را که به محمد بن خالد در «فهرست» خود نسبت داده و آن کتاب را از طریق حسین بن عبیدالله غضائری از احمد بن محمد بن یحیی عطار از پدرش از محمد بن علی بن محبوب از او( محمد بن خالد طیالسی) روایت کرده است. و همه‌ی این افراد از بزرگان و معتمدین امامیه هستند. و اما احمد بن محمد بن یحیی عطار، از مشایخ اجازه است و مشایخ اجازه بر اساس تحقیق از توثیق بی‌نیازند. کلام در وثاقت محمد بن خالد طیالسی باقی ماند که امور زیر به این مسأله اشاره دارند: 

اول: روایت محمد بن علی محبوب -که از بزرگان شیعه است- که از محمد بن خالد نوشته و این بر اعتماد او بر طیالسی دلالت دارد؛ 

دوم: قرار گرفتن طیالسی در طریق نقل ثقات (معتمدان) از کتب اصحاب (اصول). از آنها سیف بن عمیره و محمد بن معروف را می‌توان نام برد. کتاب این دو را محمد بن جعفر رزّاز -که از بزرگان مشایخ معتمد شیعه است- از محمد بن خالد طیالسی از آن دو نقل کرده و این مسأله هم دلیل اعتماد رزاز به طیالسی است. یکی دیگر از اصول، اصل رزیق بن زبیر است که عبدالله بن جعفر حمیری از محمد بن خالد طیالسی از او نقل کرده‌اند. همچنین حمید بن زیاد -که شیخ طوسی و نجاشی علی‌رغم واقفی بودنش او را توثیق کرده‌اند- از محمد بن خالد طیالسی اصول بسیاری روایت کرده است؛ 

سوم: این که بسیاری از ثقات از اصحاب علاوه بر آنچه ذکرس گذشت، از او روایت نقل کرده‌اند. مانند سعد بن عبدالله، سلمه بن خطاب که وثاقت او نیز اثبات شده است، پسر طیالسی (عبدالله بن محمد بن خالد)، علی بن ابراهیم، علی بن سلیمان الزراری، محمد بن حسن صفار، محمد بن حسین (همان محمد بن حسین بن ابی الخطاب) و معاویة بن حکیم.

این مسائل از قوی‌ترین نشانه‌ها بر وثاقت محمد بن خالد طیالسی هستند و هیچ مذمت حتی از ابن غضائری که مذمت بسیاری از ثقات اشتباها از او نقل می‌شود، از وی نیامده است. پس هیچ کلامی در وثاقت محمد بن خالد طیالسی باقی نمی‌ماند. بنابراین، معلوم شد که این طریق برای زیارت عاشورا صحیح است.[1]

پی‌نوشت:

[1]. سایت خبری شیعه‌نیوز، با موضوع: «صحیح بودن سند زیارت عاشورا در بیانی از ایت الله شبیری زنجانی»