حبيب الله ثابت پاسال كيست؟

  • 1393/10/03 - 12:54
حبیب ثابت، مشهور به ثابت پاسال، در ۱۲۸۲ خورشیدی در محله کلیمی‌های تهران دیده به جهان گشود. اجداد او از یهودیان کاشان بودند و پدرش عبدالله، که شغل پارچه فروشی داشت، در اواسط عمر به بهائیت گروید. اجداد مادری وی نیز بهایی بودند. میرزا خلیل ارجمند، جد مادری‌اش، از یهودیان بهایی شدۀ کاشان به شمار می‌آمد و فرزندان او...

پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ حبیب ثابت، مشهور به ثابت پاسال، در ۱۲۸۲ خورشیدی در محله کلیمی‌های تهران دیده به جهان گشود. اجداد او از یهودیان کاشان بودند و پدرش عبدالله، که شغل پارچه فروشی داشت، در اواسط عمر به بهائیت گروید. اجداد مادری وی نیز بهایی بودند. میرزا خلیل ارجمند، جد مادری‌اش، از یهودیان بهایی شدۀ کاشان به شمار می‌آمد و فرزندان او رحیم و مسیح و ابراهیم -دایی‌های ثابت پاسال- از سرمایه‌داران بهایی محسوب می‌شدند و میرزا رحیم خان ارجمند، بزرگتر از همه، مدتی معاون وزارت پست و تلگراف بود و فرزندانش خلیل و اسکندر و سیاوش ارجمند بعدها کارخانه ارج و شعله خاور را تأسیس کردند. نفوذ خانواده مادری حبیب ثابت در دستگاه حکومت پهلوی در رشد و پیشرفت اقتصادی وی تأثیر بسزایی داشت.

در سال ۱۹۹۰ میلادی، یک سرمایه‌دار بهائی به نام "حبیب الله ثابت" که به ثابت پاسال ملقب است، در آمریکا جان می‌سپارد. رادیو اسرائیل مرگ ثابت پاسال را ضایعه ای بزرگ می‌خواند و رژیم اسرائیل تصمیم می‌گیرد که به یاد او یکی از خیابان‌های شهر تل آویو را به نامش نامگذاری کند. پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، بهائیان مقیم اسرائیل، ایران را سرزمین موعود خود می‌دانند. آنها ثروت‌هاي فراوانی از ایران جمع می‌کنند و به اسرائیل می‌فرستند. موقوفات بهائی در ایران در دست چند تن از پیروان این فرقه قرار دارد و آن‌ها این اموال را زیر نظر یک هیئت مخصوص به کار می‌اندازند و سود حاصل را در اختیار جامعه بهائیان در اسرائیل می‌گذارند. یکی از کسانی که این اموال را در اختیار دارد، حبیب الله ثابت است. ثابت در گذشته دور در دهه چهل، کارخانه پپسی کولا را راه اندازی کرده است؛ کارخانه‌ای که سود آن علاوه بر خودش، نصیب بهائیان و یهودیان اسرائیل می‌شود. او در اوایل همین دهه کارخانه‌های لاستیک اتومبیل "جنرال تایر و رابر ایران" را در اطراف تهران برپا می‌سازد. شرکت‌های تجاری، مالی و صنعتی که حبیب ثابت، پیش از انقلاب پایه‌گذاری می‌کند به قدری زیاد است که حتی شمردن آن‌ها گیج کننده است: شرکت فیروز، شرکت ایران فولکس، تلویزیون ایران، رادیو و تلویزیون ایران، سیکاب، شرکت ایران گاز، شرکت ایران سیلندر، شرکت ترانسپیک، شرکت جانسون و جانسون، شرکت زمزم، شرکت میناب، شرکت چوب پنبه، شرکت اتونور، شرکت جنرال تایر، شرکت ایرامز، شرکت اسکوئیب، شرکت شرینگ، شرکت تولید و تصفیه روغن اسو، بانک ایران و خاورمیانه، بانک ایرانیان، بانک ایران و انگلیس.

این شرکت‌ها محل درآمدهای میلیون دلاری، بلکه میلیارد دلاری مردی بهائی است که همراه دو بهائی دیگر در دوران تحصیل، در یک مغازه دوچرخه سازی مشغول به کار بوده است. او اصالتاً اهل خانواده‌ای یهودی است که به بهائیت پیوسته اند. حبیب الله و دو دوستش، پس از مدتی کار در دوچرخه سازی، اتومبیلی دست و پا می‌کنند و مشغول مسافرکشی می‌شوند. او در این دوران راننده امیر هوشنگ دولو است؛ نوجوانی که بعدها پیش‌خدمت مخصوص شاه می‌شود. چند سال بعد ثابت، در خیابان دروازه باغ شاه که بعدها سپه نام می‌گیرد، اداره حمل و نقل راه اندازی می‌کند. میرزا رحیم خان ارجمند، دایی ثابت، معاون وزیر پست و تلگراف و تلفن است. ارجمند از رضا خان برای ثابت امتیاز انحصاری حمل نامه‌های پستی از تهران به شمال و بر عکس را می‌گیرد و ثابت کم کم آن را به سراسر کشور گسترش می‌دهد.

سود امتیاز انحصاری حمل نامه، به ثابت این قدرت را می‌دهد که یک کارخانه صنعتی نجاری راه بیندازد. دستگاه‌های کارخانه از آلمان وارد می‌شود و متخصصان خارجی آن‌ها را راه اندازی می‌کنند. ثابت در خاطراتش اعتراف می‌کند که اگر کمک رضا خان و سفارش‌های دولتی نبود، کارخانه نجاری حتماً در همان ابتدا ورشکسته می‌شد. جنگ جهانی دوم آغاز می‌شود. مردم ایران در آتش جنگ متفقین و متحدین می‌سوزند و اوضاع کشور نابسامان است. در این ایام، ثابت تا می‌تواند اموال خود را نقد می‌کند و به همراه همسر و دو پسرش به آمریکا می‌رود. در سال ۱۹۴۱ ثابت تا می‌تواند لباس‌های کهنه و دست دوم آمریکایی می‌خرد. او آن‌ها را پس از شستن به ایران صادر می‌کند و سود سرشاری به دست می‌آورد. او سپس شرکت ثابت را در آمریکا ثبت می‌کند. از این به بعد کار ثابت، صادرات جوراب‌های زنانه و مردانه و لوازم آرایش و دارو و اقلام لوکس به ایران است. برای گسترش کار چهار نفر در تهران شرکتی تأسیس می‌کنند به نام پاسال که حروف اول آن‌ها است: پناهی، امیل عبود، سافیان، لک. چندی بعد شرکت پاسال در تهران و شرکت ثابت در نیویورک، شرکتی جدید در ایران به ثبت می‌رسانند به نام ثابت پاسال و از این به بعد حبیب الله ثابت نام این شرکت یعنی ثابت پاسال به شهرت می‌رسد. ثابت پاسال تا پایان جنگ جهانی دوم در آمریکا می‌ماند و در اوایل دهه سی به ایران باز می‌گردد.

ثابت از این پس کاری ندارد جز وارد کردن اجناس آمریکایی و ساخت کارخانه؛ او ظاهراً وارد چرخه اقتصاد مفیدی می‌شود؛ اما در واقع او مدام در حال تقلب و تجاوز به حقوق دیگران است. زمانی پاسال تصمیم می‌گیرد یک کارخانه تولید و تصفیه روغن موتور راه اندازی کند. برای این کار با شرکت اِسو وارد مذاکره می‌شود، اما شرکت اِسو تمایلی نشان نمی‌دهد. مسئولان اِسو می‌دانند که شرکت ملی نفت ایران در آبادان در حال ساخت چنین کارخانه‌ای است. وزارت صنایع ایران هم راضی به احداث این کارخانه نیست، چرا که نمی‌خواهد شرکت ملی نفت ایران ضرر ببیند. با وجود تمام این مخالفت‌ها ثابت از شاه کمک می‌خواهد و با توصیه شاه، هم وزارت صنایع و هم شرکت اِسو موافقت خود را با راه اندازی کارخانه اعلام می‌کنند و خود محمدرضا شاه شخصاً با هلی‌کوپتر به شهرری می‌رود و کارخانه را افتتاح می‌کند. پس از این، ثابت با ۵ آمریکایی و چند همکار خود در شرکت پاسال، کارخانه "جنرال تایر" را تأسیس می‌کنند.

یکی از کارخانه‌های مورد علاقه ثابت، کارخانه پپسی کولاست. چشم انداز فروش بطری‌های پپسی، چهل میلیون صندوق در سال است که ثابت، سودی هشتاد میلیونی را سالانه از آن انتظار دارد. بطری‌های نوشابه که نام شرکت پپسی کولا بر آن‌ها به فارسی نقش بسته است، از آلمان وارد می‌شود. سرپوش بطری‌ها نیز، همراه عصاره محرمانه نوشابه، از آمریکا به ایران می‌رسد. کارخانه مرکزی در نیویورک اعلان‌های بسیار بزرگی به ایران می‌فرستد که از دیوار‌ها و درختان آویزان می‌شوند. مراجع تقلید می‌دانند که سرمایه کارخانه از آن بهائیان است، ضمن آنکه رژیم اسرائیل نیز به خاطر حضور بهائیان در کشور، سود سرشاری از این کارخانه به دست می‌آورد. مراجع، پپسی را تحریم می‌کنند. مردم و کسبه دسته دسته شیشه‌ها و صندوق‌های پپسی کولا را به ماشین‌های توزیع پپسی پس می‌دهند و چون توزیع کنندگان از پس گرفتن شیشه‌ها سر باز می‌زنند، شیشه ها را می‌شکنند. مدتی بعد نیز کارخانه پپسی، در شعله‌های آتش خاکستر می‌شود. ثابت دست به دامن شاه می‌شود. شاه بی‌درنگ دویست و پنجاه میلیون تومان، بلاعوض به او می‌پردازد. اما نوشابه پپسی چه می‌شود؟ ثابت و همکارانش برای برطرف کردن این مشکل نام نوشابه را به نوشابه اِسو تغییر می‌دهند و فعالیت‌ها را از نو آغاز می‌کنند.

بررسی گزارش کار فعالیت‌های اقتصادی ثابت پاسال، اعجاب هر محققی را بر می‌انگیزد که چگونه یک نفر می‌تواند این همه وارد کند و بسازد و بفروشد و نمایندگی بزند و نه تنها به هیچ مشکلی برنخورد، که تمام سیستم‌های دولتی و غیر دولتی نیز به نفع او حرکت کنند. امتیازات حبیب الله ثابت یا همان ثابت پاسال اغلب انحصاری است، واردات و تولیدات تلویزیون در انحصار گروه اوست. اوست که لوازم جراحی و پانسمان وارد می‌کند. شرکت فیروز آبگرمکن و بخاری دئوترم، از واردات پاسال است و امتیاز ورود دارو نیز به او تعلق دارد. در بخش کشاورزی نمایندگی انحصاری واردات ماشین‌های کشاورزی، واردات انحصاری مصالح ساختمانی از جمله آهن و ماشین آلات ساختمانی و ده‌ها فعالیت دیگر همگی به ثابت پاسال تعلق دارد. در این زمان ثابت پاسال در یک خانه پانزده میلیون دلاری زندگی می‌کند. خانه‌ای که الگو گرفته از قصر "لوپتی تریا فون" در ورسای است. پرده‌هایش را از بلژیک آورده‌اند و درهای آن، درهای یک قصر فرانسوی است. دستگیره‌ها را هم از روی یک مدل مربوط به یکصد سال پیش ساخته‌اند، اما هر آغازی انجامی دارد و هر سلطنتی پایانی.

با اوج‌گیری انقلاب اسلامی، ثابت پاسال نیز مثل خیلی‌های دیگر، چاره‌ای جز فرار ندارد. ثابت پیش از فرار، موفق می‌شود اموال بسیاری را از ایران خارج کند و با خود به آمریکا ببرد، اما به ناچار، اموال بسیاری را نیز به جای می‌گذارد. ثابت در آمریکا همواره امیدوار است که روزگار جمهوری اسلامی به سر آید و به ایران بازگردد. او همیشه در سخنرانی‌هایش تأکید می‌کند: «این انقلاب، ماندگار نیست» تا اینکه خود در سال ۱۹۹۰ در آمریکا جان می‌سپارد. او که از اعضای محفل ملی بهاییان ایران بود از ثروتش برای گسترش این فرقه در جهان بهره می‌برد. او املاک پیرامون حظیرة القدس در تهران را خرید، اطراف زمین‌های مشرق الاذکار در لویزان تهران را دیوارکشی کرد و برای احداث محفل ملی بهائیان پاکستان، ساخت ایوان مقام اعلی در جبل کَرمِل، حظیرة القدس بهائیان در هندوستان، مشرق الاذکار در سانتیاگو (شیلی)، و معابد بهائیان در مصر و استرالیا و اردن کمک‌های مالی زیادی کرد. او عضو باشگاه لاینز (اداره اطلاعات، امنیت و آزادی ملت) و روتاری بود.

منبع: جهان نیوز، کد مطلب: 396761.

بازنشر

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.