مقدمه :در طول تاریخ افراد زیادی با ادعای پیغمبری (مانند مسیلمه  کذاب ) امامت (مثل جعفر کذاب ) ارتباط با امام زمان (عج )و  غیره به دنبال سوء استفاده از احساسات معنوی و مذهبی مردم بوده اند . در عصر ما نیز این موضوع در قالب مدعیان عرفان ظاهر شده و البته بسیار پیجیده تر از گذشته می  باشد . به ویژه این که جهان وارد  دوره ای شده که مردم در حال بازگشت به معنویت می باشد (هر چند عده ای در این میان بی  راهه را انتخاب کرده اند ) و این امر باعث افزایش سر بر آوردن مدعیان دروغینی شده که مخاطبان زیادی را جذب کرده اند مطابق با برخی از آمارها تعداد فرقه های عرفانی نوپدید در سال 1991 بالغ بر 300 تا 350 مورد بوده است. این در حالیست که مطابق با آمار ارائه شده توسط سایت ویکی پدیا، شمارگان این فرَق در حدود سال 2008 و 2009 ، به 2500 مورد رسید در سال ۲۰۱۰ برخی از کارشناسان صحبت از وجود ۱۰هزار فرقه به میان آورده‌اند
 دهه جهارم انقلاب بلا شک دهه چالش در حوزه دین است . بنابر اطلاعات موجود استکبار به دلیل ناامیدی از دین ستیزی ایرانیان به فرقه سازی ، ایجاد و حمایت از نحله های انحرافی پرداخته است . گسترش روز افزون فرقه های نوظهور و تبلیغات فرقه های انحرافی قبلی مانند وهابیت ،بهائیت ،تصوف و..... مؤید تلاش مستمر و پیگیر دشمنان در این عرصه بوده و عدم چاره اندیشی در این حوزه وضعیت تهدید زایی موجود را به شکل جبران ناپذیری تشدید خواهد کرد .
از این رو موضوع رواج نحله ها و عرفانهای کاذب در جامعه و جذب افراد نا آگاه در این گرداب از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است . به ویژه اینکه مقام عظمای ولایت در سفر پربرکت اخیر خود به شهر خراسان شمالی تأکید ویژه ای  بر این موضوع داشته اند .
گسترش نحله های انحرافی  و عرفان های کاذب در واقع امنیت دین و فرهنگ جامعه را هدف قرار داده و زمانیکه پای بیگانگان در میان باشد می تواند باعث اخلال در امنیت ملی نیز بشود در همین راستا این نوشتار در نظر دارد  روشهای تبلیغ  اینگونه فرقه ها را بازشناسی کند .
شیوه های تبلیغ معنویتهای نوظهور
 معنویت های نوین برای دستیابی به اهداف خود از شیوه هایی مختلف و متعدد استفاده میکنند، به این بیان که هر فکر و عقیده ای که بخواهد جای خود را در بین مردم یک منطقه باز کند، می بایست؛ برای تبلبغ خود حرکتی مؤثر داشته باشد.
امروزه وقتی کالایی جدید به بازار می آید، در ابتدا تبلیغات گسترده و فراوانی را از آن کالا شاهدیم، تا این کالا را برای مردم معرفی کرده و بشناسانند.در مورد عرفان های نوظهور نیز کار به همین شکل پیش می رود، یعنی آنها هم برای پذیرش مردم نسبت به خود نیاز به تبلیغ دارند.
اما شیوه های تبلیغ عرفان های التقاطی و کاذب اشکال مختلفی دارد که به بررسی برخی از آنها می پردازیم.
1.    تبلیغ بهترین بودن
امروزه در دنیای تبلیغات شاهد هستیم که؛ وقتی کالایی مورد تبلیغ واقع میگردد، آن کالا به عنوان بهترین در مورد خودش معرفی میگردد، به عبارت دیگر میخواهند این گونه تبلیغ کنند که؛ این جنس در برابر هم جنس های دیگرش از همه بهتر است، در معنویت های نوظهور نیز شاهد چنین مطلبی هستیم که؛ هر کدام از آنها راه و روش خود را بهترین راه برای رسیدن به مقصود می دانند حال یا با نفی و نقد روشهای متداول و یا بدون آن.
2.    باور ستیزی
یکی دیگر از راه های تبلیغ معنویت های نو پدید، باور ستیزی است، باور و اعتقادات مردم چیزیست که؛ مردم با آن زندگی میکنند و همیشه برای آن هزینه هایی هم پرداخت کرده اند، و این باورهاست که مردم را برای حفظ آن به جبهه و جنگ می کشاند، کتاب و مقاله می نویسند و ... اما اگر بشود این باور را از مردم بگیرند، میتوانند عقیده و باور جدید را به آنها تبلیغ کنند، از این رو معنویت های نوین به دنبال باور ستیزی و مقابله با آنچه که به عنوان عقیده و باور نزد مردم است می پر دازند، آن هم با تردید افکنی و ایجاد شک و شبهه در آنچه که باور مردم است.
3.    مذهب ستیزی
نفی آنچه خود نیافته و مورد قبول مردم است، از دیگر شیوه های تبلیغ عرفان های نو ظهور است، به دلیل اینکه آنها برای رسیدن به اهداف خود با موانعی بزرگ روبرو هستند، که یکی از آن موانع، چیزهایی است که مردم به عنوان مذهب و دین قبول دارند، و آنچه مردم به عنوان خدا، پیغمبر و کتاب آسمانی پذیرفته اند، از موانع رسیدن به اهداف آنها محسوب می شود، به همین دلیل به دنبال نفی آنها بر آمده و با کی گفته؟ و کی دیده؟ و ... ؟ به دنبال رد کردن آنها بر می آیند.
4.    روش تبليغی تهاجمی
  القاء و ايجاد شبهه با توجه به ویژگی های شبهه(1.هجومی است و تخریب کننده 2. در فضای غیر پاسخگو رشد کرده و مانع پاسخ گویی به موقع می شود3.خودش را با زمان هماهنگ می کند.) یکی دیگر از روش های تبلیغی معنویت های کاذب می باشد.
5.    روش (چهره به چهره)
در این شیوه، مبلغان فرقه های انحرافی  آرای خود را بی واسطه به مخاطب ارائه می کند و طرفین به طور مستقیم به تفهیم و تفاهم می پردازند.
6.    روش تبلیغ گسترده در پوشش هیئت های پزشکی، بهداشتی، علمی، پژوهشی، نظامی، جهانگردی، روزنامه نگاری، شرکت های بازرگانی، مؤسسه های خیریه و انجمن های حمایتی و خدماتی پوشش به تناسب نیاز
7.    روش نفوذ در محافل فرهنگی (فرهنگ سراها ،هیئات و مدارس و...) و ترویج به اسم مجموعه های دولتی
8.    نزدیک شدن به تهیدستان و ضعفا با تبلیغ عدالت اجتماعی  و القاء جنگیدن به خاطر عدالت
9.    روش جذب افراد ثروتمند و مشهور که  به علل مختلف روانى، اجتماعى، فلسفى، مذهبى، سیاسى گرایش به این فرقه ها  پیدا می كنند و  ثروت و شهرت آنها سبب می شود افراد بیشترى به این گروه و یا فرقه بپیوندند.
10.    تامين مايحتاج مريدان و تطميع جوانان با پول مواد مسكن و تامين اسباب عيش و نوش آنها
11.    ادعاهاي گزاف و دروغ پردازي هاي بزرگ
مانند : ادعاي كرامت و معجزه ادعاي دانستن اسرار و رموز هستي و كشف اسرار و رازهاي مگو تسلط بر علوم غريبه و دانستن خواص حروف و اعداد و جداول
12.    تفسير به راي قرآن و منابع مذهبي و بدعت در انجام مناسك ديني و صدور فتواهاي من درآوردي مانند خواندن نماز به زبان فارسي و يا تركی كامل آن در مواقع تشخيص مراد
13.    القاء شک و تردید
از دیگر روشهای تبلیغ معنویت های نوین این است که؛ سعی میکنند مخاطبین خود را با استفاده از شک و تردید نسبت به آنچه تا کنون قبول داشتند، به سمت و سوی خود کشانده و مخاطب را قانع کنند که، برای رسیدن به اهداف معنوی راهی که تا کنون میرفتی درست نبوده، و اکنون راه درست را آنها ارائه میدهند، انسان مردد همیشه در سر دو راهی می ماند و نمی تواند حرکتی انجام دهد، درست است که شک، راه رسیدن به حقیقت است، اما ماندن در شک انسان را نابود می کند، به همین دلیل برخی از این فرقه ها به دنبال این هستند که، با مقدس نشان دادن شک و تردید، انسان را در آن نگه داشته تا به اهداف خود برسند.
14.    استفاده از جذابیت ها
اما مهمترین راه تبلیغ تعداد زیادی از این نحله ها، استفاده از مواردی است که بین جوانان جذابیت داشته و به آن علاقه نشان می دهند، که بوسیله آن سعی در تبلیغ افکار خود دارند، مانند؛ ارتباط بین زن و مرد، موسیقی، روابط آزاد و ....
ابزاری که عموما برای تبلیغ افکار و عقاید خود از آنها استفاده میکنند، معمولا ابزاری است که در دسترس مردم بوده و مردم روزانه از آنها بارها و بارها استفاده میکنند، مانند:
-     نوع پوشاک و ظاهر مردم
پوشش انسان خبر از بخشی از تفکر او را می دهد و چند سالی است که برای تبلیغ برخی از افکار معنوی نوین از پوشاک استفاده شده است.
-     اینترنت
فضای مجازی برای تبلیغ و فعالیت عرفانهای نو ظهور فضایی پر استفاده می باشد. تعداد سایتها و وبلاگهای مربوط به این حوزه مطابق با داده های رسمی، در سال 1386، 700 مورد بوده است که این تعداد در سال 1387 به 1500 مورد رسیده است. به این تعداد، می توان صدها مورد وبلاگ تحت حمایت این سایتها را اضافه نمود که در مجموع عدد قابل توجهی خواهد بود.
-     لوازم خانه
ورود لوازم منزل از غرب و استفاده آنها در تمام منازل، یکی دیگر از شیوه های تبلیغ به شمار می رود، به دلیل اینکه هیچ وسیله ای به کشور ما وارد نمیشود، مگر این که با خود فرهنگ خاصش را نیز می آورد.
-     دکوراسیون محل کار و خانه
شیوه چینش محیط زندگی و کار، که از یک تفکر و اندیشه خبر میدهد نیز، میتواند در انتقال عقاید و افکار مؤثر باشد اینکه چینش مکانی به سبک اروپایی و یا آمریکایی باشد مطمئنا در پذیرش عقیده متناسب با آن، بی تأثیر نخواهد بود.
-     کتاب
اصلی ترین راه انتقال و تبلیغ معنویت های نو ظهور کتاب های آنهاست. تعداد نشریات ( تخصصی و غیر تخصصی ) مربوط به این حوزه به مرز 64 عنوان رسیده است . [در اين راستا تعداد 64 نشريه مورد تذكر كتبي قرار گرفتند كه مجوز 22 عدد از آن‌ها به علت عدم توجه به تذكرات لغو گرديد. ] مطابق با آمار، انتشار آثار مربوط به عرفانهای انحرافی، به طور مشخص از سال 1370 به بعد قابل پیگیری بوده و پیش از این فعالیت چندانی وجود نداشته است. این موضوع به ویژه از سال 1376 تا سال 1387 به اوج خود می رسد؛ به نحوی که در این مدت 4000 عنوان کتاب با تیراژ معمولا 10000 و بالغ بر 10 بار به انتشار رسیده است.
-    صدا و سیما
گاهی اوقات صدا و سیمای ما نیز ناخواسته و به علت عدم آگاهی کافی در مواردی، مبلغ برخی از این عرفانها می گردد.
-     لوازم و مدلهای آرایش
از آنجا که برخی از معنویت های نوین صاحب سبک و مدل خاصی در آرایش می باشند، شکل و مدل آرایش سر و صورت نیز از روشهای مطرح شدن و تبلیغ این عرفانها به شمار می رود.
-     ماهواره
ماهواره و تعدد شبکات و نبود محدودیت پخش در آن، نیز خود وسیله ای مناسب برای تبلیغ معنویتها شده است، شبکات فارسی زبانی که مکتب و آیین خود را تبلیغ کرده و به خیال خود اسلام و مسلمانی را زیر سوال می برند.پخش فیلم و سریالهای مختلف با زبان فارسی که به هدف انتقال عقاید و افکار آنها صورت میگیرد.
-     موسیقی
موسیقی ابزاری است که امروزه مرز خاصی را نمی شناسد و مخاطبین جوان زیادی نیز دارا می باشد. برای مثال ترفندی که سیتنیست‌ها برای جذب افراد به ویژه نسل جوان و نوجوان به سوی مرام فکری خود به کار گرفتند ترویج موسیقی متال بود و از این راه توانستند نه تنها طیفی از جوانان و نوجوانان بلکه گروهی از افراد تحصیل کرده را به سمت خود کشانده و ذهن آنان را آماده دریافت برنامه‌های بعدی خود کنند. آنها برای ترویج این نوع از موسیقی، از اینترنت و اماکن توزیع سی‌دی و کاست نهایت استفاده را بردند. جالب اینجا بود که کتاب‌هایی با عنوان اشعار موسیقی متال از سوی وزارت فرهنگ وقت مجوز انتشار پیدا کرد.
-    ترویج و تبلیغ آرم و نشانه :
 ترفند شیطان‌پرست‌ها برای یارگیری، تبلیغ و توزیع گسترده آرم‌های فرقه شیطان‌پرستی(چشم، مثلث، هرم، حرف ایکس، صلیب شکسته، عقرب و اسکلت سر انسان) در قالب گردنبند، انگشتر، دستبند و طرح روی لباس که بسیاری را ناخواسته و به صورت اتفاقی به خواسته‌های این گروه نزدیک کرد. ترویج این آرم‌ها و مدل‌های ویژه، امری هوشمندانه بود چرا که نسل جوان و نوجوان همیشه از پدیده‌های جدید استقبال می‌کند و به علت کم تجربگی و ناآگاهی به راحتی تن به پذیرش امور تازه می‌دهد.
-    انتقال حس شخصيت كاذب به مريدان با دادن سفارت و ماموريت هاي خاص به هر مريد
-    روابط بین زن و مرد
استفاده از روابط دختر و پسر  با استفاده از سایت‌های دوست یابی برای ترویج و تبلیغ روابط  همانند : سایت فیس بوک، سایت اشتایل، سایت کلوب، برنامه‌های چت اینترنتی مانند یاهو، می‌بو و جی تاک   و بیلوکس و... از گلوگاه های نفوذ و ترویج فرقه های انحرافی  شده است
-    برگزاری اردو های مختلط:
اردوهاي مختلط با  تشويق جوانان به ارتباطات آزاد جنسي و توصيه به زنان براي كشف حجاب در مراسمات  جذابیتی برای جذب جوانان به معنویت های کاذب شده است.
-    استفاده از اماکن ورزشی و به ویژه ورزش های رزمی
-    بهره بردن از ابزارهای مادی (توهم زا) برای بی خیالی و ...
-    برپایی پارتی‌های مختلط :
که در باغ‌های اطراف کرج، تهران، شیراز و در برخی منازل شمال شهر پایتخت برگزار می‌شد و هنوز هم برگزار می‌شود. آنها از طریق اینترنت و پست الکترونیکی(ایمیل) جوانانی را که نوعی پیش زمینه برای پذیرش حضور در پارتی داشتند دعوت می‌کردند و هنوز هم دعوت می‌کنند. افراد دعوت شده برای ورود باید مبلغی به عنوان ورودی بپردازند. در این پارتی‌ها، شرایط برای انجام هر خلاف و بزهی از استعمال مواد مخدر گرفته تا بی‌بندوباری و فساد فراهم است و همه این امور ناهنجار با نواخته شدن موسیقی زنده متال صورت می‌گیرد.چند سال پیش، پلیس طی عملیاتی، یکی از این پارتی‌های مختلط را در یکی از باغ‌های اطراف کرج شناسایی و برخی از عوامل آن را دستگیر کرد. در این پارتی، حدود ۳ هزار نفر شرکت کرده بودند
-    لفاظي و سخنوري و سوء استفاده از قدرت بيان خود در جذب مخاطب
-    ترویج بی بند و باری و آزادی های جنسی برای پر کردن خلاء معنوی جوانان
(کوئليو:«براي تحقق تشرف، بايد با اين نيرو آشنا شوي. بقيه چيزها نيروي جنسي ساحران، به استادان بزرگ تعلق دارد و پس از مراسم با آنها آشنا مي‌شوي. پس چطور با آن رو به رو شوم؟ يک فرمول ساده است ... فرمول اين است در تمام مدت رابطة‌ جنسي، از حواس پنجگانه‌ات استفاده کن. اگر در لحظة اوج لذت جنسي، همة اين حواس با هم از راه برسند، براي تشرف پذيرفته مي‌شوي. بريدا، ص192، 193.)
اوشو سکس را امري مقدس و مهم‌ترين نيروي زندگي دانسته و همگان را از نکوهش سکس بر حذر داشته و معتقد است که همة دگرگوني‌هاي زندگي از طريق اين نيرو رخ مي‌دهد. سکس را مقدمة عبادت مي‌داند. البته نه هر سکسي را؛ بلکه سکسي که از روي شور و سرخوشي باشد! چنين سکسي است که مولِد عشق است و عشق نيز مولِد عبادت است. اوشو، سکس را تنها در ارتباط با غير هم‌جنس خلاصه نمي‌کند؛ بلکه همجنس‌بازي را نيز تقديس مي‌کند. و بهترين مکان براي دين‌شناسي و خداشناسي را کاباره‌ها مي‌داند و نه کليساها و مساجد!الماس‌هاي اشو، ص383. و ص126.
-    جذب گلدكوئيستي پيرو و بهره برداری اقتصادی از آنها
-    شناسايي و جذب افراد ساده لوح و زودباور با استفاده از روانشناسان و متخصصان روابط جهت جذب
به عنوان مثال  آنها می آموزند که چگونه اشخاص را با شیوه روانشناسی به زیر گروه های متفکر و آینده نگر، احساسی، کاری و اعتقادی دسته بندی کنند؛ زیرا آن دسته از افراد که اهل اندیشیدن و تفکر و تعقل هستند از طریق ذهن و مطالعه با زندگی برخورد می کنند و به همین راحتی به القائات واکنشی نشان نمی دهند، بنابراین ابتدا به باورهای این دسته حمله کرده و آن را مخدوش می سازند و سپس از طریق استدلال و وا داشتن افراد به تفکر در موارد مطروحه، زمینه جذب آنها را فراهم می آورندافراد احساسی نیز چون در افکار و احساسات خود تعادل ندارند از این رو نمی توانند کنترل درونی خویش را به راحتی در دست گیرند به همین خاطر عوامل خارجی تأثیر بیشتری بر روی این افراد می گذارند. به خاطر وجود این ویژگی است که سرکرده فرقه ها راحت تر از دیگر گروه ها بر روی این دسته از افراد جامعه تأثیر گذاشته و آنها را جذب فرقه خود می کند. مثلا می توان به جمعیت خانم هایی که توسط پیمان فتاحی فریب داده شده و جذب فرقه رام الله شده اند اشاره کرد.افراد کاری به دلیل پیش فعالی و علاقه وافر به فعالیت های فیزیکی، از دسته دیگری از افراد جامعه هستند که در صورت مستعد بودن برای جذب، مورد هدف فرقه ها قرار گرفته و با فشارهای روانی حساسیت آنها را برمی انگیزند تا بتوانند پس از جذب از نیروی قابل ملاحظه آنها بهره گیری کنند.افراد اعتقادی چون معتقد به معنویات هستند و گرایش به آن دارند و بدنبال ایجاد فضای معنوی در زندگی خویش هستند بنابراین سعادت و خوشبختی خود را از خدا می طلبند. جذب این افراد برای برخی فرقه ها آسان به نظر می رسد لذا کافی است که از سوی شکارچیان فرقه به آنها به گونه ای القاء شود که می توانند خواسته خود را در بین آنها بیابند. بدینوسیله این دسته از افراد جذب این گونه فرقه ها می شوند.
-    دادن اذكار و اوراد غير ماثور و ختومات عجيب و غريب و توزيع دستورالعمل هاي غيرشرعي و به ظاهر جذاب
-    چشم بندي كف بيني رمالي و انجام امور خارق العاده و يا غير عادي نما مانند احضار اجنه و تسخير ارواح
-    استفاده  از راه جادو و شگردهای «هیپنوتیک» بر روح و فکر افراد

گرد آوری : سعید صدری