پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یعقوب لیث رویگر (صفّار)، از دلاوران اهل سیستان بود که علیه حاکمیت بنی‌العباس قیام کرده و در ایران حکومت تشکیل داد. حکومت او را بین سال‌های 247 تا 265 هجری (معادل 861 تا 879 میلادی) نوشته اند.[1] او سرسلسله صفاریان است و مرکز حکومت او شهر زرنج (در افغانستان امروزی) بود. لیکن امروزه عده‌ای از اسلام‌ستیزانِ باستانگرای مزدور خنّاس، قیام یعقوب لیث علیه ظالمین بنی‌عباس را به سرکشی او در برابر اسلام تعبیر می‌کنند. و از این جهت در پی ایجاد تقابل میان هویت ملی ایرانیان با اسلام هستند. در پاسخ به این جماعت خائن -که خواسته یا ناخواسته- افسار بردگی و خدمت به صهیونیسم را بر دهان خود بسته اند، باید بگوییم که ادله مسلمان بودن یعقوب لیث فراوان است. از مهم‌ترین این دلایل عبارت اند از:

- یعقوب علیه حاکمیت عباسیان قیام کرد و بر گستره وسیعی از خاک ایران مسلط شد. از سویی نام او و نام پدر و برادرانش همگی نشانگر مسلمان بودن او دارد و در کل منابع تاریخی، هیچ اقدامی از یعقوب لیث در جهت نفی اسلام وجود ندارد. قلمرو تقریبی صفاریان در اوج قدرت:

- سکه‌هایی که در زمان یعقوب لیث و جانشینان او ضرب شد، همگی به خوبی نشانگر اعتقاد آنان به اسلام است. از جمله این سکه‌ها:
سکه مربوط به عَمرو بن لیث -برادر یعقوب لیث- [2]: 

سکه مربوط به یعقوب لیث که در آن عبارت «محمد رسول الله و لا اله الّا الله وحده لا شریک له» کاملا مشهود است.[3]: 

دیگر سکه مربوط به یعقوب لیث منقش به عبارت «محمد رسول الله و لا اله الّا الله وحده لا شریک له»[4]: 

- در منابع تاریخی بیان شده است که یعقوب لیث نه تنها دشمن اسلام نبود، بلکه خود مروج اسلام نیز بود. چنانکه شهر کابل اولین بار به دست او رسماً به سرزمین‌های اسلامی ملحق شد.[5] حتی در برخی منابع آمده است: «و اين ليث مردى رويگر بود از شهر سيستان. و او را دو پسر بود: مهترش يعقوب و كهتر عمرو...  يعقوب و عمرو هر دو مسلمان بودند و متابعان همچنين. و آن دويست مرد هر روز به سرحد بلاد كافران شدندى و كاروان‌هاى ايشان را بشكستندى و مال بستدى و اگر مسلمانى در كاروان بودى او را هيچ نگفتى.»[6] و نیز آمده است که مردم سرزمین رُخَج (در حوالی قندهار افغانستان امروزی) به دست یعقوب لیث مسلمان شدند.[7]

پی‌نوشت:

[1]. بنگرید به دانشنامه ایرانیکا، مدخل یعقوب لیث:
Encyclopædia Iranica, YAʿQUB b. LAYṮ, by C. Edmund Bosworth, July 20, 2002
[2]. اطلاعات مربوط به این سکه:
Classical Numismatic Group, Electronic Auction 384, Auction date: 12 October 2016, Lot number: 693
Price realized: This lot is for sale in an upcoming auction, Bid on this lot,Show similar lots on CoinArchives. Find similar lots in upcoming auctions on NumisBids.com
Lot description: ISLAMIC, Persia (Pre-Seljuq). Saffarids. 'Amr ibn al-Layth. AH 265-288 / AD 879-901. AR Dirham (27mm, 3.47 g, 1h). Citing Mansur ibn Sharkab. Nisabur (Nishapur) mint. Dated AH [26]9 (AD 882/3). Album 1402A; ICV 1440. VF, toned, scratches, areas of flat strike, evidence of prior mounting. Estimate: 75 USD
[3]. اطلاعات مربوط به این سکه:
Baldwin's Auctions Ltd, Auction 101, Auction date: 28 September 2016. Lot number: 3512
Price realized: 320 GBP (Approx. 416 USD / 371 EUR), Note: Prices do not include buyer's fees. Show similar lots on CoinArchives. Find similar lots in upcoming auctions on NumisBids.com
Lot description:
WORLD COINS, Islamic, Saffarid, Ya'qub b. al-Layth, Silver Dirham, al-Basra 2(63?)h, without name of caliph, 3.00g. Edge weakness, very fine and unrecorded.
This coin was issued when Ya'qub, the Saffarid commander from Sistan, attacked the Abbasid Caliphate from his base in Khuzistan in 262 H/872 CE. He advanced into Iraq but was decisively defeated at Dayr al-'Aqul thirty miles south of Baghdad. He was able, however, to make his escape to return to Khuzistan. It is unclear when this previously unrecorded Dirham was issued. In spite of its shadowy, lightly-struck date it was probably struck before Ya'qub's advance northward into Iraq. On the coin he entitles himself Ya'qub bin al-Layth, a self-granted promotion from simply calling himself Ya'qub on his previous coinage. Not surprisingly he omitted the name of the Caliph al-Mu'tamid, whom he was keen to overthrow. Estimate: £400-600
برای اطلاعات بیشتر بنگرید به Coin Archives، کلیک کنید...
[4]. اطلاعات مربوط به سکه:
Saffarid, Ya'qub b. al-Layth (247-265h), Dirham, al-Banjhir 260h, 2.88g (SNAT XIVd:49; A 1401.1; W 1434). Very fine.ex Khalifa Collection, Spink Auction 222, 26 March 2014, lot 205 (part) (£70-90).
[5]. ميرزا مهدى خان استرآبادى‏، جهانگشاى نادرى‏، تصحیح سید عبدالله انوار، تهران: نشر انجمن آثار و مفاخر فرهنگى‏، 1377، ص 734.
[6]. محمد بن على بن محمد شبانكاره‌اى‏، مجمع الانساب‏، تصحیح مير هاشم محدث‏، تهران: انتشارات امیرکبیر، 1381، ج 2، ص 19.
[7]. محمد حسن خان اعتماد السلطنه‏، تاريخ منتظم ناصرى‏، تصحیح محمد اسماعيل رضوانى‏، تهران: انتشارات دنیای کتاب، 1367، ج 1، ص 211.