جریان های افراطی
احمد صبحی منصور در ردیف قرآنیون معاصر و تأثیرگذار در این عرصه به شمار می آید که قرآن بسندگی مبنای اصلی گرایشات آنها محسوب می شود. ایشان با استناد به برخی از آیات قرآن تلاش میکند تا جایگاه پیامبر (ص) در غیر از شأن ابلاغ و نیز کارکرد سنت در تمامی حوزههای دینی را از اعتبار ساقط کند.
مبین بودن قرآن بی تردید بدین معنا نیست که همه معارف قرآن برای همه مردم واضح و روشن است و نیازی به تفسیر و تبیین ندارد؛ بلکه معارف قرآن مراتبی دارد و هر کس به حسب استعداد و ظرفیت فکری و روحی خود از روشنایی و روشنگری این کتاب آسمانی، پرتو میگیرد.
جریان قرآنیون در مفهوم گیری از آیات، کلام الهی را بی نیاز از سنت دانسته و آیات الهی را برای همه قابل فهم می دانند؛ در صورتی که سعادت انسان در دنیا و آخرت وابسته به شناخت دقیق آموزههای اسلام و عمل به رهنمودهای آن است که این رهنمودها علاوه بر قرآن، به واسطه سنت هم بیان شده است.
قرآن و حديث از مهمترين منابع فهم اسلام هستند که غالب شیعیان و اهل سنت، حجیت هر دو را قبول دارند و احکام و قوانین الهی را از آن منابع استنباط و استخراج میکنند. آيات و احاديث زيادی بر حجیت آن دو به همراه هم تأکید دارند، اما جریانی افراطی به نام قرآنیون، حجیت احادیث را انکار کرده و به قرآن بسندگی رو آورده است.
سید ابوالفضل برقعی از بزرگان جریان قرآنیون معاصر در موضوع عصمت به صراحت ادعا میکند که پیامبر (ص) به اقتضای بشر بودن، گاهی دچار اشتباه و غفلت می شد که در نقد این ادعا میگوییم: آیاتی از قرآن وجود دارد که عصمت پبامبر (ص) را ثابت میکند و بسیاری از بزرگان شیعه و اهل سنت نیز آن را پذیرفتهاند.
قرآنیون درباره امامت امیرالمؤمنین (ع) و برداشت آن از آیه ولایت، دیدگاهی مخالف با دیدگاه شیعیان امامیه دارند؛ در پاسخ می توان گفت: این فضیلت (نزول آیه مربوط به اعطای انگشتر در حال رکوع) در حق علی (ع) چنان معروف و مسلّم است که مخالفان حضرت نیز نتوانسته و نمیتوانند آن را انکار کنند.
جریان قرآنیون که قرآن را در بخش اعتقادات کافی و بی نیاز از سنت می دانند روش تفسیری قرآن به قرآن را شاخص فهم قرآن، قرار داده اند و چشم خود را بر روی بسیاری از روایات بسته اند و سنت را به طور جدی مورد نقد قرار دادند.
فیلم «بانوی بهشت» که در آن به برخی از عقاید اهل تسنن اهانت شده به جنایات گروههای تکفیری در عراق و سوریه می پردازد، ولی کمترین اشاره ای به حامیان واقعی این گروه ها نکرده است.
یکی از اقدامات تفرقه انگیز جریان تشیع لندنی ساخت فیلم سینمایی «بانوی بهشت» است که به مهمترین مسئله تاریخ شیعه در خصوص واقعه غدیر و شهادت حضرت زهرا (س) می پردازد و گفته می شود یاسر الحبیب با حمایت همه جانبه انگلیس و آمریکا نویسندگی آن را عهدهدار بوده است.
پیامبران الهی در امتهای پیشین هنگام غیبت برای روزگار پس از خویش، وصی برمیگزیدند و از این گذر میخواستند آیین و شریعت خویش را ماندگار سازند و رسالت خود را دوام بخشند. پیامبر (ص) در پاسخ به سلمان فارسی که از حضرت درباره وصی و جانشین پرسید، فرمود: وصی و وارث من و کسی که دین مرا پرداخت می کند و وعدههای مرا حتمی میسازد، علی بن ابیطالب (ع) است.
در مقابل ادعای قرآنیون که امامت را یک امر عرفی می دانند باید گفت دین اسلام به عنوان آخرین دین الهی، ناسخ ادیان دیگر است و برای هدایت همه بشریت در همه زمانها آمده است. لذا معقول نیست، آورنده چنین دینی نسبت به رهبری پس از خود بیتفاوت باشد و رهبری را به مردمی بسپارد که اختلافات فراوان در بین آنها وجود دارد.
صبحی منصور (از مروجان فرقه اهل سنت قرآنیان) مدعی است که با توجه به آیات قرآن، تنها قرآن راه مستقیم است و در نتیجه احادیث پیامبر، مسیری ناصحیح است. این در حالی است که آیات قرآن بر این اعتقاد، خط بطلان میکشد.
در کنار آیات قرآن کریم که به صراحت، مسئله تقیه را مطرح کرده و به آن مشروعیت بخشیده است، روایات فراوانی از فریقین داریم که بر مشروعیت تقیه دلالت دارند.
در روايات معتبرى از امامان معصوم (ع) به معنای بداء تصريح شده است و از برخى منابع، به دست مى آيد كه اين باور از زمان امام صادق (ع) مطرح بوده و برخى على رغم تبيين روشن اين آموزه توسط امامان معصوم (ع) آن را بهانه قرار داده و شيعه را به سبب باور به آن مذمت كردهاند.