قلندریه در واقع جماعتی از صوفیه ملامتی که در حدود قرن هفتم هجری در خراسان و هند و حتی شام و بعضی بلاد دیگر شهرت و فعالیت داشته‌اند. قلندریه بیشتر نوعی درویش‌های خانه به دوش بودند تا یک طریقت. آنان هیچ قاعده و قانون یا آیین‌های خاصی نداشتند و به رسوم مذهبی و اجتماعی مطلقا بی اعتنا بودند.

عبدالرحمن بن احمد بن عطیّة عنسی دارانی معروف به ابوسلیمان دارانی از صوفیان قرن دوم و سوم، در حدود سال 140 هجری متولد شد، اما بر سر ولادت‌گاه او اجماع آرا وجود ندارد. برخی او را متولد داریا از روستاهای دمشق می‌دانند و برخی دیگر معتقدند که وی عراقی و از اهالی واسط است که بعدها در دمشق اقامت گزید...

درباره منشاء ظهور تصوف سخنهاي فراواني گفته شده است. درحقيقت پيدايش مسلک تصوف را هر يک از اهل نظر به نوعي ديگر توجيه کرده‌اند. اما ينکه منشاء تصوف از زهد و پرهيز بوده است و بعدها با عقايد و آراء حکمي و اشراقي آميخته شده است، ظاهرا از ساير احتمالات طبيعي‌تر است. با اين همه درباره منشاء آن احتمالات ديگر هم داده‌اند.

جوان‌مردان يا فتيان که آنها را اهل فتوت و اهل اخوت هم مي‌خوانند طبقه‌اي خاص از عوام بوده‌اند که بخشندگي و کارسازي و دستگيري از مردم را شعار خويش داشته‌اند و با آداب و رسوم خاصي اين آيين فتوت را به کار مي‌بسته‌اند.اهل فتوت به سبب ظهور طبقات لوطي و مشدي که در حقيقت ثمره ميوه لنگرهاي خودشان بودند، رفته‌رفته نزد صوفيه منفور و سپس منسوخ شدند.

معمول در هر فن و رشته بيان توضيحاتي پيرامون نام آن است. بنابر معمول و عرف تحقيق هنگامي که درباره تصوف سخن به ميان مي‌آيد، انسان جستجوگر و کنجکاو ميل دارد بداند لفظ صوفي از چه چيزي مشتق شده است. بر همين اساس پيرامون آن روي سخن را با استناد به کلام اساتيد فن آغاز مي‌کنيم، سپس به طعنه‌هايي که به جهت پشمينه پوشي اين طايفه وارد آمده اشاره مي‌کنيم.

وقتی از فرقه‌ی تصوف نام برده می‌شود، آشنایان با این مسلک و مطلعین راجع به عقاید، افکار و منش ایشان می‌دانند که باید بین تصوف کهن و قدیمی و روشهای صوفیانه‌ی فعلی و متأخر، حد و مرزی قائل شد....با این وجود، کنکاش در کتب معتبر صوفیه و شرح حال قدما و بزرگان تصوف نشان می‌دهد که تفاوت آشکاری بین راه و روش صوفیانه‌ی قدیم و تصوف جدید و معاصر است.