همان طور كه مي دانيد بهائيت با ارائه اصل معيشت عمومي آن را طبق ساير اصول ديگر بديع و جديد مطرح نموده است. در اين قسمت مانند ديگر فصول به اين موضوع
مي پردازيم. براي اين منظور ابتدا واژه اقتصاد را تعريف مي نماييم.
اقتصاد در لغت از قصد بع معني ميانه روي و تجاوز نكردن از حدود و راه آسان است و در اصطلاح عبارت است از علمي كه حيات اقتصادي پديده ها و جلوه هاي آن را تفسير كرده و ارتباط اين ها را با اسباب و عوامل حاكم بر آن بيان مي دارد. اما در راستاي طرح معيشت عمومي فرقه بهائيت بايستي گفت:
به طور كلي همه امواج فكري در زمينه اقتصاد اتفاق نظر دارند كه در حيات اقتصادي بشر معضلي وجود دارد كه برطرف كردن آن لازم و ضروري است. گذشته از مكاتب اقتصادي، اديان الهي نيز در دوران گذشته به طرح اين موضوع پرداخته و راه و روش و طرح كلي آن را نيز ارائه داده اند.
هنگامي كه مكاتب اقتصادي را مورد بررسي قرار مي دهيم مي بينيم كه اقتصاد به صورت علمي از قرن 18 توسط آدام اسميت نظريه پرداز اقتصادي مطرح و مكاتب مركانتيليسم و فيزيوكراتيسم در قرن هاي شانزده و هفده ميلادي شكل گرفته اند و هر كدام راه و روش مخصوص به خود را براي رفع معضل اقتصادي مطرح نموده اند. اگر به تاريخ تأسيس اين مكاتب توجه نمايم متوجه مي شويم كه تقريبا دويست تا سيصد سال زودتر از حسينعلي نوري مؤسس فرقه بهائيت اين طرح ارائه شده است.
اما در اين جا نظر اسلام كه كامل تر از ساير اديان الهي است و 14 قرن پيش راجع به اقتصاد و تعديل معيشت براي عموم مردم دنيا مطرح شده را از متون علوم و معارف اسلامي اقتباس و به صورت خلاصه به شرح ذيل مي آوريم خوانندگان گرامي خود قضاوت كنند كه كداميك از طرح ها جامع تر و مانع تر هستند تا به خلاقيت و نوآوري اين فرقه پي برده شود!
در فرهنگ اسلام و قرآن كلمه اقتصاد به معناي اعتدال به كار رفته مانند آيه «و اقصد في معيشك» [1] كه سفارش مي نمايد كه در رفتارها ميانه روي گردد و در زمينه امور مالي مي فرمايد:
«نه دست خود را به گردن بسته دار و نه بسيار باز و گشاده كه هر كدام كني به نكوهش و حسرت خواهي نشست.» [2] در عصر ائمه اطهار به جاي واژه اقتصاد تقدير
در معيشت براي مسائل مالي به كار مي رفته است چنان كه امام صادق مي فرمايند:
اصلاح امور مردم جز به وسيله سه چيز محقق نمي گردد:
1) فقه در دين.
2) صبر و تحمل مشكلات.
3) حسن و تقدير در معيشت [3] .
بنابراين مقصود از قيد اسلامي در عبارت (نظام اقتصاد اسلامي) كليه قواعد اساسي در حيات اقتصادي است كه به عدالت اجتماعي مربوط مي شود. به همين لحاظ كلمه اقتصاد به كلمه لاتيني اكونومي (ECONOMIE) كه در اصول به معناي تدبير و اراده منزل است بيشتر متناسب مي باشد. [4] .
پاورقي ها: -------------------------------------------------------------------------------------------
[1] سوره لقمان آيه 19.
[2] اسري آيه 29.
[3] وسائل الشيعه، ج 12، ص 41.
[4] بي آزار شيرازي. عبدالكريم. مقدمه اي در نظام تاريخچه اقتصاد اسلامي موسسه انجام كتاب 1363.